Leids gasverbruik daalt niet hard. Hoe kunnen we versnellen?

Het is zomer, de CV staat op de waakvlam. Je zou haast vergeten dat we straks weer massaal gaan stoken. Maar de gasprijs stijgt alweer, dus het kan nog een dure winter worden. En het klimaatprobleem lossen we ook niet op als 95 procent van de Leidse woningen CO2 blijft uitstoten. Logisch dus dat er nu veel aandacht is voor verduurzaming van huizen, maar schieten we daar wel genoeg mee op?

Met die vraag ging Omroep Sleutelstad de afgelopen tijd op onderzoek uit. Het Leidse gasverbruik daalt maar langzaam. Toch zijn er ook lichtpuntjes: buurten, straten en losse huizen waar wél wordt doorgepakt met verduurzamen. En nieuwe overheidsmaatregelen die dit makkelijker maken.

Lees alle artikelen terug in het dossier ‘Zijn we klaar voor de winter?’ van Sleutelstad

Iedereen winst
In de serie ‘Zijn we klaar voor de winter?’ lees je deze zomer over de stand van zaken. Over de harde verbruikscijfers. Over huizen en buurten waar de energiebesparing serieus wordt (of al is) aangepakt. Over de hindernissen waar je met je goede voornemens tegenaan loopt. En over hoe de overheid de drempels probeert te verlagen: lukt dat nou wel?

Verwacht geen tips voor voordelige energiecontracten. Die loterij laten we aan anderen over. Maar bedenk dat slimme energiebesparing voor iedereen winst oplevert. Winst voor eigenaars en bewoners, maar ook voor de rest van Nederland (minder stijgende gasprijs) en voor het klimaat. Plus: winst voor Oekraïne, want het is de verkoop van olie en gas die het Russische bezettingsleger op de been houdt.

Daling viel tegen
Eerst de harde cijfers. Daarvoor klopten we aan bij Liander, de netwerkbeheerder van half Nederland. Zij meten per stad, per wijk en per straat het jaarlijkse energieverbruik. Wij keken naar de cijfers van kleinverbruikers. Dat zijn voor tachtig procent woningen en de rest winkels en café’s. Dus om te weten of woonhuizen goed bezig zijn met energie besparen, zijn deze cijfers een aardige graadmeter. We kijken vooral naar het gasverbruik – want daar zit de meeste pijn.

Om cijfers tussen jaren goed te kunnen vergelijken, verwerkt Liander in navolging van het CBS een ‘weerscorrectie’ in de gepubliceerde cijfers. Wat we dus krijgen, is het standaard jaarverbruik per stad, buurt en straat. En die cijfers zijn op het eerste gezicht best mooi. Dit gecorrigeerde gasverbruik per aansluiting was vorig jaar in Leiden 1.152 kuub, een daling van 9,6 procent. Dat is natuurlijk beter dan de gemiddeld één procent daling uit voorgaande jaren. Maar is het genoeg en zet die daling dit jaar door? Of verslapt straks onze neiging om de thermostaat lager te zetten en gaat het verbruik dan weer omhoog?

Er is meer nodig voor een structurele daling van het gasverbruik in onze woningen – zeker als je weet dat binnen de EU een daling van vijftien procent is afgesproken. De enige troost is dat Leiden geen uitzondering is. In het hele Liander-gebied daalde het gasverbruik vorig jaar even hard (of traag) als in Leiden, met 9,4 procent. Leiderdorp en Zoeterwoude daalden met elf procent net iets harder. Liander-klanten in Amsterdam bleven steken op nog geen acht procent daling.

Het moet en het kan
Toch moet dat gasverbruik natuurlijk verder omlaag. Waarom, dat gaan we niet meer uitleggen. In dat opzicht is uw verslaggever partijdig. Voor hem staat vast dat het klimaatprobleem bestaat en dat iedereen een bijdrage moet én kan leveren om dat op te lossen. Ter illustratie: ondergetekende woont in een huis met te weinig kruipruimte voor vloerisolatie, waar veel dingen niet kunnen vanwege beschermd stadsgezicht.

Maar door kierenjacht, zelf de zolder isoleren, radiatorfolie, lagere CV-temperatuur en andere kleine maatregelen is het huis in twee jaar toch energiezuiniger gemaakt. De thermostaat op 18 (was 20) en korter douchen deden de rest. Het gasverbruik ging van 2.100 naar 1.200 kuub, een daling van 43 procent. Er zit nog meer aan te komen, maar deze dingen kan iedereen. Sleutelstad wijdde er afgelopen herfst een reeks berichten aan.

Eigen huis
Gelukkig zijn er inspirerende mensen te vinden die het voortouw nemen bij de verduurzaming van huizen. De komende weken komen ze hier aan bod. Mensen met een eigen huis, eigenaren van huurwoningen, én verenigingen van eigenaren. Plus de beleidsmakers, politici en energiecoaches die met subsidies, adviezen en soepeler regels aan de energietransitie kunnen bijdragen.

Dat woord ‘energietransitie’ doet veel mensen vooral denken aan plannen en maatregelen die de overheid van bovenaf over mensen uitstort. Maar of dat uitstorten nou waar is of niet: in deze reeks artikelen gaan we ons niet blindstaren op die overheidsplannen waar vaak jarenlang over wordt gesteggeld. We kijken naar wat huiseigenaren én huurders zelf aan verduurzaming doen. En wat dat dan onder de streep aan besparing oplevert.

Kostenplaatje
We beginnen volgende week met eigenaar-bewoners van zelfstandige huizen. Die groep omvat zo’n 12.000 huizen, dus een op de vijf Leidse huishoudens. Ze hebben veel keuzevrijheid, maar ook de zwaarste eigen verantwoordelijkheid. En behalve wegduikers en uitstellers zitten hier ook echte pioniers tussen.

Twee van zulke pioniers, die op eigen kracht hun huis al bijna of helemaal van het gas af kregen, heeft Omroep Sleutelstad al eerder bezocht – in de Cobetstraat en de 3 Octoberstraat. Maar er zijn er meer. En na een reeks huisbezoeken vallen er algemene lessen te trekken waar iedere huiseigenaar zijn voordeel mee kan doen. Het gaat over techniek, én over het kostenplaatje – inclusief voordelige financiering die je niet moet laten schieten.

Drempels verlaagd
Daarna komen in deze zomerweken isolatie-acties bij  huurders aan bod (dat zijn er in Leiden 36.000, of 60 procent van de huishoudens!), en vervolgens die van verhuurders en van verenigingen van eigenaren. Maar liefst veertig procent van alle woningen in Leiden valt onder zo’n VvE.

Sleutelstad wijdde eerder enkele reportages aan de valkuilen die je als VvE-lid moet vermijden om je woning verbeterd te krijgen. Toch vielen er successen te melden. En nieuwe overheidsmaatregelen hebben de drempels voor VvE’s nog wat verlaagd.

En werken die verduurzamingsmaatregelen ook echt? Om die vraag te beantwoorden, kijken we zo veel mogelijk naar de harde, eerlijke cijfers van het energieverbruik. Daarbij helpt het dat we dieper in de cijfers van netwerkbeheerder Liander kunnen duiken. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat op de Peppelrode en de Essenrode in de Merenwijk het gasverbruik vorig jaar met 33 procent is gedaald. Het verhaal daarachter, met een lach én een traan, lees je spoedig hier bij Sleutelstad.

Dit is aflevering 2 van de serie ‘Zijn we klaar voor de winter?’ waarin Sleutelstad onderzoekt hoe de verduurzaming van Leidse woningen verloopt. Deze serie wordt mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.

Duurzaamheid Economie Leiden Zijn we klaar voor de winter?