Burgerberaad energietransitie toch niet representatief van samenstelling

Het is de gemeente Leiden niet goed gelukt om een goede afspiegeling te krijgen van alle bevolkingsgroepen bij de deelnemers aan het burgerberaad energietransitie zoals dat vorig jaar is gehouden. Vooral mensen met een praktische opleiding en mensen met een migratieachtergrond waren ondervertegenwoordigd.

Om ervoor te zorgen dat de verschillende groepen inwoners op een evenwichtige manier werden betrokken bij het burgerberaad werd er een zogenoemde gewogen loting toegepast. Op die manier wilde de gemeente dat groepen die zich doorgaans minder snel aanmelden voor dit soort participatietrajecten, toch voldoende vertegenwoordigd zouden zijn.

Bij de start van het burgerberaad was het burgerberaad daardoor inderdaad representatief van samenstelling. Doordat er vervolgens deelnemers niet op kwamen dagen tijdens de bijeenkomsten, kwam de representativiteit in het geding en ontstond een oververtegenwoordiging van theoretisch opgeleide inwoners. Daarnaast hebben vooral deelnemers meegedaan die betrokken waren bij het klimaatvraagstuk.”

Achtergrond
Er was een minder goede afspiegeling van inwoners met migratieachtergrond. Ondanks de extra inzet om deze groepen te bereiken. “Het was een bewuste keuze om dat kenmerk niet mee te nemen in de loting, omdat het niet acceptabel is om mensen te weigeren vanwege hun achtergrond”, schrijft wethouder Yvonne van Delft in een brief aan de gemeenteraad.

Jongeren
Het betrekken van jongeren bij het burgerberaad is wel goed gelukt. Het percentage jongeren tussen de 16 en 24 jaar dat aan het burgerberaad deelnam, komt overeen met het percentage van zeventien procent jongeren in de gemeente.

Zelfselectie
Volgens Van Delft lukt het sowieso nooit helemaal om een representatieve groep deelnemers te verzamelen. Hoeveel moeite je daar ook insteekt. “Zelfselectie speelt bijvoorbeeld altijd een rol. De keuze van bewoners om deel te nemen is namelijk mede afhankelijk van het onderwerp en van de vorm van participatie. Een complex onderwerp zoals energietransitie of klimaat zal bepaalde groepen bewoners minder aanspreken. Daarnaast is het burgerberaad een vorm van participatie, waarbij mensen hun mening goed onder woorden moeten kunnen brengen en ook daardoor wordt een deel van de bewoners uitgesloten.

Rapport
Ruim honderd inwoners hebben het afgelopen najaar deelgenomen aan het eerste Leidse burgerberaad over Energietransitie. De deelnemers aan het burgerberaad hebben vijf zaterdagen op het stadhuis meegedacht over de vraag hoe de gemeente en inwoners sneller stappen kunnen zetten richting minder en schonere energie. Het burgerberaad heeft op 9 december haar adviezen overhandigd aan een vertegenwoordiging van het college en de gemeenteraad. Die zijn in juni besproken in de gemeenteraad.

Omdat dit het eerste Leidse burgerberaad was, is de werking van een burgerberaad als manier om te participeren geëvalueerd door onafhankelijke onderzoekers vanuit het perspectief van de deelnemers aan het burgerberaad. Via interviews en vragenlijsten is onderzocht hoe de deelnemers het hebben ervaren om op deze wijze bij het gemeentelijk beleid betrokken te worden. De uitkomsten staan in het rapport ‘Burgerberaad Energietransitie Leiden 2023, onderzoek naar de ervaringen van deelnemers’ van de Haagse Hogeschool.

Invloed
Van Delft: “Samengevat zijn hun bevindingen dat ons burgerberaad goed verliep. Deelnemers waren zeer positief over de organisatie van het burgerberaad en de invloed die zij hebben gehad op zowel het proces als de uitkomsten.” Die invloed is volgens de gemeente zelf overigens maar betrekkelijk geweest. “Het burgerberaad adviseert over beleid of activiteiten die de gemeente al uitvoert. Dat is onvermijdelijk omdat het onmogelijk is om in vijf zaterdagen al het gemeentelijk beleid over energietransitie, duurzaamheid, groen en mobiliteit over te brengen aan het burgerberaad. Ik zie deze adviezen dan ook als een steun in de rug van de ingeslagen weg en als bevestiging van ons beleid”, aldus Van Delft in haar brief.

Twijfels
De deelnemers zelf hebben vooral hun twijfels over wat de gemeente met de uitkomsten van het burgerberaad gaat doen. “Bij de politiek en het ambtelijk apparaat ligt nu de belangrijke taak om het tegendeel te bewijzen. De manier waarop de gemeente dus zal omgaan met de follow-up is cruciaal voor het succes van het burgerberaad”, besluit Van Delft haar brief aan de Leidse raadsleden.

Duurzaamheid Leiden Maatschappij Politiek