Tentoonstelling '60 jaar Turkse migratie' in stadhuis Leiden

In de stadsfoyer van het Leidse stadhuis is tot en met 20 december de tentoonstelling ‘60 jaar Turkse migratie‘ te zien. De expositie wordt vrijdagavond geopend door wethouder Abdelhaq Jermoumi en de Turkse consul-generaal Sevgi Kısacık.

Yıldırım overhandigde de eerste exemplaren van het rijk geïllustreerde boek ‘60 jaar, 60 verhalen’ bij de opening van de tentoonstelling aan Jermoumi en Kısacık. De Leidse historicus Cor Smit geeft een een lezing over Turkse migratie en de Leidse bedrijven.

Zestig jaar Turkse migratie is als onderdeel van de Nederlandse geschiedenis een boek en een tentoonstelling waard, zo vond Şahin Yıldırım. Hij sprak dertig ‘pioniers’, onder wie werknemers van bedrijven uit de Leidse regio, en dertig Nederlanders met wie zij te maken hadden. De Turken werkten veel harder dan de Nederlanders en waren loyaal; zonder hen had menig bedrijf het moeilijk gehad.

Tweede Wereldoorlog
Na de Zuid-Europeanen kwamen in de jaren zestig de eerste Turken naar Nederland. Mede door de emigratie van veel Nederlanders na de Tweede Wereldoorlog was hier een tekort aan werkkrachten ontstaan. Veel werk wilden de meeste Nederlanders niet doen. Nederland en Turkije ondertekenden zestig jaar geleden een overeenkomst om Nederland werknemers te laten werven in Turkije. Iedere regio in Nederland kreeg een Turkse regio toegewezen.

Gedisciplineerd
Onder de Turkse werknemers was ook Yusuf Küçüksen uit Konya. Hij tolkte voor vijf Leidse bedrijven die nog onbekend waren met de Turkse taal, cultuur en gewoonten; Verto, NED, Reed Tool Company, Reece en IBB Kondor. “De Nederlandse werkgevers mochten ons graag. De Turkse werknemers waren namelijk gedisciplineerd; ze deden alles wat er gevraagd werd. De Turken zijn loyale mensen: als iemand een stap naar hen toe maakt, dan komen ze twee stappen naar de ander toe.”

Koningin Juliana
Overal in Nederland gingen Turkse werkkrachten aan de slag, vooral in Twente en de Rotterdamse haven. Ze werden onderdeel van de Nederlandse samenleving, er bloeiden liefdes of met Nederlandse meisjes, maar er kwamen ook echtgenotes en kinderen over uit Turkije. Wat als tijdelijk was bedoeld, werd blijvend.

Ze werden Nederlander en hebben portretten hangen van ‘Koningin Juliana’ of ‘Koningin Beatrix’. Toen waren ze ‘gastarbeider’ of ‘buitenlander’, nu zijn ze leraar, ontwerper of burgemeester. De verhalen van Turken kennen een rode draad van grote inzet voor de bedrijven maar ook voor de maatschappij. Sommigen uiten dan ook teleurstelling, omdat ze desondanks zich nog niet volwaardig en geaccepteerd voelen. De Nederlanders die aan het woord komen, waren werkgever, tolk, docent of vrijwilliger. Zij zijn vaak verliefd geworden op de Turken, op de Turkse cultuur, en soms ook op een Turkse partner.

“De eerste generatie Turkse migranten wordt ouder. Ik wilde hun verhalen vastleggen als onze gezamenlijke geschiedenis vóórdat ze verloren gaan. Een aantal die ik heb gesproken, is al overleden”, vertelt Şahin Yıldırım, schrijver van het boek en initiatiefnemer van de tentoonstelling. Die heeft al de grote hal van het Haagse stadhuis gevuld, waar ze veel belangstellenden trok. “Mensen van allerlei nationaliteiten, wethouders, burgemeester Jan van Zanen en ook Turkse Nederlanders. Iemand zei: ‘Mooi dat het is vastgelegd. Ik ontdek zo meer over mijn identiteit’.”

De tentoonstelling kent verschillende thema’s, zoals geschiedenis, cultuur, onderwijs, economie, diversiteit, solidariteit en dialoog. Er zijn ook voorwerpen, zoals een Union-fiets die door Turkse werknemers in elkaar werden gezet. Of Turkse vertaalboekjes van een Nederlandse vrijwilligster.

Leiden Maatschappij