Gemeenten voeren zero emissiezones onverkort in, ondanks tegenwerking kabinet

De gemeenten Rotterdam, Amsterdam, Leiden en Tilburg zijn de afgelopen weken namens veertien steden meerdere keren in gesprek geweest met staatssecretaris Jansen over de motie rond de invoering van de zero emissiezones in de binnensteden.

“Hoewel de gesprekken nog niet waren afgerond, heeft de staatssecretaris de ministerraad vrijdag een voorstel laten vaststellen over hoe hij de motie wil uitvoeren. De gemeenten zijn niet akkoord met dit voorstel en voelen zich overrompeld door de manier van werken”, meldt de gemeente Leiden. Het kabinet besloot vrijdag tot uitstel van de zero-emissiezones voor  de schoonste dieselbusjes en zet daarnaast in op een langere boetevrije periode.

In reactie op dat kabinetsbesluit hebben de veertien betrokken gemeenten, waaronder dus Leiden, die de zero emissiezone per 1 januari 2025 invoeren, besloten om dat  ongewijzigd te doen. Gemeenten zijn niet van plan om een maand voor de start afspraken overboord te gooien. “Dus we kunnen niet anders dan zonder medewerking van de staatssecretaris doorgaan met de invoering van de uitstootvrije zones.”

Geen uitstel
Het instellen van de uitstootvrije zones behoort tot de bevoegdheid van de gemeenten. “En die hebben constructief en eensgezind met de staatsecretaris meegedacht over hoe zij tot elkaar konden komen”, aldus de gemeente Leiden in een verklaring. De gemeenten waren niet bereid tot uitstel, maar hebben wel meegedacht over oplossingen om aan de zorgen van de Tweede Kamer tegemoet te komen. Ook is volgens de veertien gemeenten meegedacht over andere manieren om ondernemers te helpen.

“De staatssecretaris was helaas onvoldoende bereid om een stap in de richting van de gemeenten te zetten, ondanks dat de onafhankelijk toets van bureau Berenschot, die op verzoek van de Tweede Kamer is uitgevoerd, uitwees dat gemeenten en ondernemers klaar zijn voor de invoering. Door het mengen in de bevoegdheden van gemeenten wordt het lokale gezag ondermijnd.”

Betrouwbare overheid
Tijdens de gesprekken heeft de staatsecretaris het voorstel gedaan om een jaar lang niet te handhaven op de invoering van de zero emissiezone. De gemeenten hebben tijdens de gesprekken aangegeven dat dit leidt tot onbetrouwbaar bestuur richting alle bedrijven en ondernemers die wel al hebben geïnvesteerd of een ontheffing hebben aangevraagd. “Dit onderdeel uit het voorstel zorgt ervoor dat de invoering in feite een jaar wordt uitgesteld. Daarmee komen gemeenten afspraken niet na die al heel lang geleden zijn gemaakt met de ondernemers. We benadelen hiermee ondernemers die al hebben geïnvesteerd, maar ook ondernemers die al een ontheffing hebben aangevraagd. Er zijn dus door velen al kosten gemaakt.”

Gedupeerd
Wethouder Ashley North vindt dat Leiden en de dertien andere gemeenten zich constructief hebben opgesteld in de gesprekken met de staatsecretaris. “Met oog voor onze ondernemers en de leefbaarheid in onze steden. We waren bereid tot het maken van nadere afspraken maar de staatssecretaris vraagt het onmogelijke. Onmogelijk omdat vele ondernemers door het voorstel van de staatssecretaris gedupeerd raken, maar ook onmogelijk omdat het ten koste gaat van de betrouwbaarheid van gemeenten. Daarnaast roepen bracheorganisaties juist op om niet uit te stellen en om vast te houden aan een ongewijzigde invoering.”

Schonere lucht
Vanaf 1 januari 2025 stellen Leiden en dertien andere gemeenten een zero-emissiezone in voor vracht- en bestelauto’s. “Om de leefbaarheid en luchtkwaliteit in de binnensteden te verbeteren, zodat het er prettig wonen en winkelen is.” Vanaf dan mogen vracht- en bestelauto’s voor goederenvervoer alleen de zone inrijden als ze geen schadelijke stoffen uitstoten.

Tot 2030 geldt een overgangsregeling, daarnaast zijn er vrijstellingen en ontheffingen. In veel binnensteden komt een derde van de uitstoot van roet van vrachtvervoer. Een manier om hier iets aan te doen, is inzetten op bevoorraden zonder uitstoot door vracht- en bestelverkeer. “Hiermee zorgen we voor schonere lucht, minder vervoersbewegingen en blijft de binnensteden verkeersveilig en goed bereikbaar.”

Duurzaamheid Economie Leiden Politiek