Vleermuisonderzoek in vier Leidse wijken

Ecologisch adviesbureau Habitus doet de komende weken in opdracht van de gemeente Leiden onderzoek naar vleermuizen. De vleermuis is een beschermde diersoort die veel last kan hebben van activiteiten zoals isoleren en (ver)bouwen.

Ecoloog Caitlin Duivenvoorden onderzoekt waar de vleermuizen nestelen. “Als je dat weet, kun je ook beschermende maatregelen treffen. Immers: wat je vindt, kun je beschermen.” Vleermuizen zitten vaak in de spouwmuren van huizen en onder dakpannen. “Natuurlijk moeten we huizen isoleren zodat we minder energie verbruiken, maar het zou erg zijn als beschermde diersoorten hier last van hebben.”

Beschuit met (vleer)muisjes
Duivenvoorden en haar collega’s kijken naar de verblijfplaats van de vleermuizen, maar ook naar de aanvliegroutes en de plekken waar ze eten zoeken. Vanaf half mei begint de kraamtijd van vleermuizen. Dan is het dus tijd voor beschuit met (vleer)muisjes.

Batdetector en warmtebeeldcamera
De onderzoekers werken met een batdetector en een warmtebeeldcamera. De batdetector vangt de verschillende geluiden van de vleermuizen op. “We kunnen daaruit analyseren welke soort vleermuis het is en of ze bijvoorbeeld voedsel vangen of baltsgeluiden maken. Ook kunnen we ze door die batdetector volgen naar hun verblijfplaats, of in deze maanden de kraamplaats. Met de warmtebeeldcamera kunnen we de precieze verblijfplaats bepalen. Een volgende avond tellen we de uitvliegende vrouwtjes. Zo weten we hoe groot zo’n kraamkolonie is.”

Zelf spotten
De ecologen doen het onderzoek per fiets. Vanaf zonsondergang maken ze drie keer een ronde van een uur door een bepaalde wijk. “We worden weleens aangesproken door  buurtbewoners die willen weten wat we doen. Vaak zijn mensen dan verrast als we zeggen dat we vleermuisonderzoek doen.” Wie zelf vleermuizen wil zien, kan het beste vlak na zonsondergang rustig op een bankje gaan zitten en omhoog kijken. “Dan zie je ze wel, maar je zal ze waarschijnlijk niet horen. Daarvoor heb je een batdetector of heel jonge oren nodig.”

Brief
Als een kraamverblijfplaats is gevonden, krijgen de bewoners van dat pand een brief met uitleg wat dit voor hen betekent. “Het is belangrijk dat zo’n kraamkolonie niet wordt verstoord. Vleermuizen krijgen maar één jong per jaar. Als een kraamkolonie met twintig vleermuizen wordt vernietigd, is dit een enorme klap voor de soort. En voor het hele ecosysteem.”

SMP
Het onderzoek wordt ook gebruikt om een zogeheten Soortenmanagementplan (SMP) voor de gemeente op te stellen. Met dit SMP kan de gemeente bij de Omgevingsdienst een vergunning voor de hele gemeente aanvragen. Dit betekent dat niet iedere inwoner een kostbaar onderzoek hoeft te laten doen en een vergunning moet aanvragen bij een (ver)bouwing of isolatieklus. Meer informatie hierover staat op leiden.nl/natuurvriendelijk-verbouwen.

Koploper
Leiden is volgens Caitlin Duivenvoorden koploper is als het gaat om biodiversiteit en duurzaamheid. “Leiden beperkt bijvoorbeeld lichtvervuiling. In de Stevenshof wordt nu de straatverlichting aangepast zodat vleermuizen niet meer verblind en verstoord raken. Ook heeft Leiden veel aandacht voor groen, bijvoorbeeld met het Singelpark, de Tweede Groene Ring en de vele andere groene plekken. In de Randstad is dat echt een pluspunt voor vleermuizen en de vele andere dieren die hier leven.”

Duurzaamheid Leiden Maatschappij