"De waarheid over 3 oktober"

Wat is waar en wat is niet waar van alle verhalen over het heldhaftige verzet van onze voorouders tijdens het beleg van Leiden? Die vraag staat dit jaar centraal in de ludieke strijd die de 3 October Vereeniging en de gemeente Leiden, in de persoon van burgemeester Lenferink, jaarlijks voeren. Dit jaar mengde ook koraal-redenaar Joost Bleijie zich in de strijd. In een overvol Van der Werfpark hield hij vanmorgen een vurig betoog, waarbij de ene na de andere heldendaad ontzenuwd werd. Burgemeester Van der Werf was meer een man van compromissen dan iemand die de confrontatie aanging, zo had hij uitgezocht. En de Geuzen, die Leiden zo heldheftig hebben ontzet, waren in werkelijkheid helemaal niet van die lievertjes. Het was een groep onguur gespuis dat plunderend door de Lage Landen trok. Dat ze Leiden hebben ontzet was toeval. Ze waren in de buurt en besloten zich, uit puur opportunisme, aan te sluiten bij de troepen van de Prins van Oranje.

Ook het schilderij in de Lakenhal, waarop Van der Werf zijn arm aanbiedt aan de hongerende bevolking, berust volgens Bleijie niet op waarheid. De plek van handeling op het schilderij is niet tot Leiden te herleiden en bovendien zou de bevolking tijdens het beleg helemaal geen honger geleden hebben. Ook het verhaal dat de Leidenaren zich tijdens het beleg terugtrokken op de Burcht om vanuit die vesting de Spanjaarden te weerstaan klopt volgens Bleijie van geen kant: “Leiden had toen 12.000 inwoners. Met wat persen en duwen kan je veel mensen kwijt op de Burcht, maar geen 12.000. de Burcht is dan ook het oudste, maar minst gebruikte monument van Leiden”.

Burgemeester Lenferink kon de kritiek niet echt pareren, maar vond dat we vooral niet teveel waarde moeten hechten aan de woorden van Bleijie. “Sommige verhalen moet je in stand houden. en van Van der Werf blijf je af! Die blijft hier gewoon staan,” aldus de burgemeester gekscherend.

Tijdens de koraalzang werd ook weer de krans gehesen bij het standbeeld van Van der Werf. Dat gebeurde dit jaar door enkele leden van de familie Van der Weijden. Hun voorouders hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog in het geheim elk jaar een krans gelegd bij het standbeeld. En dat terwijl de Duitse bezetter in die jaren alle feestelijkheden verboden had.

Leiden 3 Oktober 2007