Hoogleraar: "Verpaupering Herenstraat dreigt bij doorzetten gemeenteplannen"

“De gemeente moet zich terughoudend opstellen als het erom gaat waar en wanneer winkels zich ergens mogen vestigen. Dat moet je gewoon aan de lokale actoren overlaten”. Dat zegt de Leidse hoogleraar economische geografie en planologie Robert Kloosterman. Hij was afgelopen week een van de maar liefst 14 insprekers die de gemeente opriepen om af te zien van het afwaarderen van de Herenstraat.

Kloosterman: “Als je eenmaal zegt dat je de winkelfunctie in de Herenstraat wilt afschaffen, dan krijgen ondernemers die daar zitten steeds meer moeite om geld te krijgen van banken. Ze zullen er ook minder zin in hebben. Dat sterft het gewoon een zachte dood. Of misschien niet eens een zachte dood, dan gaat het zelfs verpauperen.”

Leiden heeft met vijf buurgemeenten een regionale retailvisie opgesteld. Daarin zijn 41 winkelgebieden onderzocht. Daarvan kregen er 11 in eerste instantie het predicaat ‘niet toekomstvast’. Na een storm van kritiek volgde een herformulering. De 30 kansrijke winkelgebieden behoren voortaan tot de regionale detailhandelsstructuur, de rest niet. “Een semantische discussie”, geeft ook de Leidse wethouder van economische zaken Robert Strijk toe.

Namens de Herenstraat-winkeliers zelf voerde onder andere bestuurslid Christiaan van Minnen het woord. Net als de 13 overige insprekers voert ook bij hem verbazing de boventoon. Verbazing over de gebruikte onderzoeksmethode, de gebruikte cijfers, de conclusies die er door de gemeente uit getrokken worden en zelfs de tegenstrijdigheden waar de onderzoekers soepeltjes aan voorbijgaan. Al was het maar het op de Herenstraat lijkende winkelstraatje in Leeuwarden dat volgens RMC de beste winkelstraat van Nederland is.

Een verrassende inspreker was ook Jelle Dijkstra, voorzitter van de gemeentelijke Adviesraad WMO Leiden. Dit officiële adviesorgaan van het college van burgemeester en wethouders geeft gevraagd en ongevraagd adviezen over zaken die de zwakkeren in de samenleving treffen. Dijkstra verbaast zich enorm over het feit dat in de retailvisie geen enkele maatschappelijke component is opgenomen, terwijl dat zelfs wettelijk verplicht is.

Volgens wethouder Strijk klopt dat niet. Hij herhaalt nog maar eens dat de gemeente geen winkels wil sluiten, maar dat het nu eenmaal een autonome ontwikkeling is dat er minder winkels nodig zijn. Alleen als de gemeente actief winkels zou wegbestemmen, moet er ook gekeken worden naar de maatschappelijke gevolgen in – in dit geval – de wijk. Dat gaat overigens alsnog gebeuren bij de uitwerking van de plannen, zo heeft de gemeente beloofd. Maar dat gaat de WMO-adviesraad niet ver genoeg. Dijkstra doet dan ook een oproep aan zijn collega’s in de regio om ook bij hun gemeente aan de bel te trekken.

Naast bewoners van Tuinstad Staalwijk, waarin de Herenstraat ligt, kwam ook de wijkvereniging van de aangrenzende Vreewijk inspreken. Net als een vertegenwoordiger van de winkeliers van de Doezastraat. Allemaal hadden ze één centrale boodschap voor de Leidse politiek: “Een regionale visie op de winkelgebieden is prima, maar van de Herenstraat blijf je af.” Daar kan ook hoogleraar Kloosterman zich prima in vinden. “De cijfers die RMC, dat is het onderzoeksbureau dat de retailvisie voor de Leidse regio heeft opgesteld, heeft gebruikt, hebben betrekking op heel Nederland. Het is de vraag in hoeverre dat ook voor dit soort winkelgebieden geldt. Die cijfers zijn veel te grof om uitspraken te doen over individuele winkelgebieden.”

Hoewel de vergadering, en sowieso de hele discussie over de winkelgebieden, zich in Leiden toespitst op de Herenstraat, is dat niet het enige gebied waar ondernemers zich zorgen maken. Ook ondernemers van de Lammenschansweg zijn alles behalve blij met de kwalificaties die ze in het rapport krijgen. Het gebied zou als locatie voor grootschalige detailhandel moeten vervallen om plaats te maken voor, met name, woningen. “Maar we kunnen helemaal niet verhuizen naar de plekken die in de retailvisie worden genoemd als alternatieve locatie”, zegt bijvoorbeeld directeur Willem-Jan Zirkzee van Zirkzee Wonen: “Al is het maar omdat we van verschillende merken een dealerschap hebben voor Leiden. Als we naar Wooon in Leiderdorp zouden verhuizen, krijgen we problemen met concullega’s”.

Ook Colijn Interieur, de woninginrichter op de hoek van de Hoge Rijndijk en de Verdamstraat, heeft specifieke wensen, zo bleek uit hun inspraak. Het bedrijf zou juist graag naar de Lammenschansweg willen verhuizen en daar uitbreiden. In het huidige pand zou dan de Troefmarkt van de Roomburgerlaan een grotere supermarkt kunnen openen. Dat laatste kan volgens wethouder Strijk helemaal niet. “We hebben net een paar maanden geleden de discussie gehad over een nieuwe supermarkt in Zoeterwoude, net aan de andere kant van de A4. Dat wilden wij als Leiden niet, omdat dat veel te dichtbij de supermarkt in Meerburg is. Deze plek is net zo dichtbij”

Economie Leiden Politiek Regio herenstraat retailvisie