Schemerstad Leiden wéér goed

Al jaren is één van de culturele hoogtepunten in Leiden Schemerstad. In de stad van de sloepen worden dan rondvaartboten ingezet om toeschouwers varend langs een stuk of vijf, zes kleine locatievoorstellingen te varen. De rondvaart op zich is al de moeite waard, want een stad laat zich vanaf het water op een heel andere manier bekijken dan vanaf de wal. De voorstellingen zijn alle jaren van goede kwaliteit geweest. De vraag is of 2016 de veeleisende bezoeker kan tevreden stellen, want wanneer stuit Schemerstad op het uiterste van z’n kunnen?

Weer of geen weer
“Weer meer boten, weer meer bezoekers”, Frank van Leeuwen van ProKwadraat stelt het eigenlijk heel neutraal vast. Geen valse bescheidenheid; Schemerstad ís niet high brow moeilijkdoenerij. We zitten in open boten – de opvarenden van twee boten van Schuitjevaart hebben geluk: die hebben een beweegbaar dak – waar de drank in emmers wordt gekoeld en de blokjes kaas, worst en nootjes zelf moeten worden rondgedeeld. En je bent afhankelijk van de weergoden. In de afgelopen jaren zijn de meeste weersomstandigheden wel voorbij gekomen. De toeschouwers dondert het niet.

Nieuwe verrassingen
Schemerstad staat wel vlak voor een uitdaging: de route. Het evenement heeft (ongetwijfeld) inmiddels ook een schare fans. Het zou mooi zijn als Schemerstad ook qua locaties weer verrassend wordt. De Meelfabriek, de Kerkbrug, we kénnen ze nu wel. Leiden biedt voldoende smal, klein en búiten de binnenstad gelegen theatraal water/oever-combinaties die verrassing (weer) mogelijk maken. Wie schipper Parmentier van Schuitje Vaart aan het werk zag, moet denken dat die de kleinste sloten nog wel aankan.

Graphic novels
Het wordt saai: Schemerstad 2016 was over all weer prima. Natuurlijk zijn er (persoonlijke) hoogtepunten. Zo blijven de projecties ieder jaar weer boeiend (en weersbestendig). Sinus 2 (op de Meelfabriek) is smullen voor liefhebbers van graphic novels. De filmische manier van tekenen wordt versterkt doordat naar een film wordt gekeken. Of het verhaal duidelijk is, is een tweede.

De beste, De Matroos
Sinus 2 wordt afgetroefd door De Matroos (Havenbrug). Eigenlijk onterecht, want De Matroos wordt live gespeeld. Maar de projectie op het brugwachtershuis(je) is zó goed en zo in overeenstemming met de locatie dat er weinig andere woorden voor zijn dan ‘indrukwekkend’. Het maakt de hele voorstelling tot topper.

Dansen in de kou
Ook de dans was best goed vertegenwoordigd. Het Laatste Oordeel (Rembrandtpark) is een voorstelling die staat of valt met danssynchroniciteit. Op ritmes die wel heel veel deden denken aan de stampende balletmuziek van Le Sacre du Printemps hielden de dansers in de zeer winderige kou goed stand. Met ‘de stem van god’ werd het verhaal geplaatst. Alsof de dansbewegingen en de ‘apenpakkies’ dat niet al duidelijk maakten: wij zijn ‘een projectje, tussen meerdere’.

Matroesjka’s wrange werkelijkheid
Soms gaat het niet helemaal zoals bedoeld. Matroesjka’s Eeuwig Vlees (Kerkbrug) imponeerde een paar jaar geleden. Nu viel hun openingsnummer grotendeels weg, moeilijk tot ónverstaanbaar. Da’s zonde, want dát de dames top kunnen zijn weten we. Gelukkig waren de twee opvolgende delen wél goed te volgen en van de bekende (wrange) kwaliteit. Vooral de huwelijks(?!)toespraak wekte de lach op – net als de twee koeien – maar heeft vast ook geleid tot eigen gedachten bij het publiek.

Van der Werf zal hebben gedacht
“Hé!” Had Matroesjka voorbijgangers die achterlangs de brug overstaken, bij Waar Ben Je? (Van der Werfpark) schoot een rood windjack langs de afzettingslinten bijna de speelruimte in. Het had misschien nog gepast ook. De voorstelling draaide om dé moderne levensvraag: leven we niet te snel, te oppervlakkig? Die vragen worden niet beantwoord, wel gesteld. Terwijl ook vorige generaties zich diezelfde vraag stelden. Daar had misschien meer in gezeten. Nu bleef vooral een soms nerveus makende toneelbeeld over. Maar wellicht was juist dat de bedoeling.

Sommige Schemerlampjes passen niet
Schemerlampjes heten ze; de voorstellinkjes waar de boten snelheid minderen, maar doorvaren. Sir, Realism (Witte Singel) is dans, maar zó dicht op Het Laatste Oordeel dat je even denkt ‘wéér dans?!’. Da’s best jammer, want locatie én dans rechtvaardigen meer. Puzzelen, dus. Dat geldt zeker voor de té kleine Schemerlampjes. Waarschuwen Voor Wat Komen Gaat (Kraaierbrug) deed niets. In ieder geval niet als het om waarschuwen gaat. Gemaskerde gezichten die vanaf een brug naar beneden kijken, een waarschuwing?! Wat dat betreft deed Op het Leven (Boisotkade) het veel beter in die paar minuten dat je voorbij vaart. Plots staat daar een prinses te springen en doen. Een bord helpt ‘WC gezocht’ ….. en vlak daarna ‘Prins gezocht’. Het wérkt.

2017 Wéér groter?!
Schemerstad is en blijft de moeite, het trotseren van het weer en het geld waard. Het aantal boten – er kan ook met privé boten worden meegevaren – wisselt per avond. Maar dat het volgend jaar wéér drukker zal zijn, is geen grote gok.

Cultuur Leiden Reportage