Deel dit bericht!  

Eenzaam is niet alleen

Een Paasbuffet voor eenzame Leidenaars, mogelijk wel vaker dan alleen met Pasen. Verzuimverzekeraar SAZAS uit Leiden wil de status ‘maatschappelijk verantwoorde onderneming’ meer laten zijn dan een dode letter op een website. Samen met Libertas is een paasbuffet georganiseerd in Het Gebouw, voor een lastig te bereiken groep. Een kleine zestig mensen waren aanwezig. Dat SAZAS het serieus meent, bleek misschien ook wel uit de welkomstwoorden van Hans van Brussel, algemeen directeur: kort, zonder borstklopperij. Mogelijk een Twentse invloed “daar organiseer ik dit al langer: eens per twee maanden in het kader van de WMO”, want ook de cateraar Goededoelendiner bleek lekker nuchter Twents “wij staan bij het eten om uit te leggen wat wat is”.

Alleen
Eenzame Leidenaars dekt de lading niet helemaal. Aan de tafels zaten ook alleenstaanden die niet bepaald verpieterden achter geraniums. Er was een groepje dames dat elkaar kent van “de crêche”, de dagbesteding van Zijloever. Een groep vrijwilligers, weer dames, die actief is in Het Gebouw. Maar ook buurtbewoners. En of de lading nu wel of niet precies werd gedekt, maakt niet uit: in de tweeëneenhalf uur van het buffet kwam er genoeg – misschien zelfs teveel – aan verhalen over alleen-zijn langs, positief én negatief.

Veelvormig
Alleenstaand zijn heeft veel gezichten, zo bleek. Waar Tommie(71), Jeremy(72) en Yvonne(60) in een complex wonen waar bewoners nog contact hebben met elkaar en samen initiatieven ontplooien – als het lukt, gaat er een mooie bijentuin bij komen bij het Noorderlicht – woont Trudy(64) in de Stevenshof, waarvan Merenwijkbewoners zeggen “dooie boel. Ik zou er niet willen wonen”. Trudy heeft er echter geen problemen mee, alhoewel er inderdaad “niet heel veel te doen is”. En dat dé Merenwijk levendiger is? Hilda(79) meldt óók dat in de Merenwijk flats staan “waar iedereen z’n eigen deur in en eigen deur uit gaat”.

Sociale structuur
Dat is ook het geluid wat je hoort aan de tafel met dames – er waren inderdaad heel weinig mannen, valt ’t op? – die oorspronkelijk in De Kooi/Noord woonden of nog wonen: de samenhang verdwijnt. Deels door verhuizing – “ik ben tijdelijk naar Leiderdorp verhuisd vanwege de renovatie, maar kom niet meer terug” – deels door de instroom van nieuwe bewoners – “voor de deur zitten? Ze (de nieuwe bewoners, JvdS) kijken je vreemd aan”. Hoe je het wendt of keert, de sociale structuur veranderde en verandert “Vroeger had ik direct hulp als er iets was, woonde er vier familieleden in de straat. Nu is er niets meer”.

Oppervlakte
Het is een beeld dat niet zo bekend is: alsof een aangeharkte buitenboel meteen betekent dat alles OK en goed verzorgd is. Opvallend is bijvoorbeeld het verhaal van Hatice(55) en haar drieëndertig-jarige zoon, die in De Waaier wonen. Een omgeving die, zeker nu, stevig is opgeknapt. Maar wie spreekt met Hatice, die aan een elektrische rolstoel is gebonden, hoort het verhaal van ontoegankelijkheid van het complex, het verhaal van gevaarlijke (verkeers)situaties. Of, van iemand die elders in de wijk woont, met plezier, dat er toch wel een deur uit moest “omdat twee deuren tegen elkaar open gingen”, maar “wel een badkamer als een balzaal”.

Luisteren
Mocht SAZAS meer van dit soort buffets organiseren, dan zou het een idee zijn dat sommige ambtenaren hun oor er eens te luisteren leggen. Luisteren, zonder te oordelen of verdedigen. Horen hoe iemand die met de elektrische rolstoel niet bij de ondergrondse vuilcontainer kan komen, haast harteloos wordt doorverwezen “dan gaat u toch naar de Lage Rijndijk”. Of het verwijtende “moet uw zoon niet in Brabant gaan wonen” als er geen mantelzorg in de nabijheid is. De verpleeghuismedewerker die “even geen tijd heeft (voor iemand die is gevallen, JvdS)”. De grijsgedraaide plaat “dat er te weinig personeel is”. En ondertussen “hebben al die mensen met geld wel dríe verpleegsters”.

Kleef-aan
Gelukkig is er ook lol. Kwaadheid over de manier waarop je wordt behandeld, mag niet overheersen. Het is opvallend: iedereen in een of ander vorm van groep, zoals vrijwilligerswerk, leeft op. Ook het Paasbuffet als zodanig heeft die functie; sowieso omdat veel mensen elkaar (van op afstand) kennen. Het is een soort zwaan-kleef-aan. Twee, drie keer hoor je “ik heb m’n moeder meegenomen”. Want die zat anders alleen thuis, kun je in gedachten aanvullen. Dat heeft SAZAS, samen met Libertas, mooi wel voor elkaar gekregen.

Kruiden
Als de kinderen die er waren, een graadmeter vormden voor de kwaliteit van het eten: ze kwamen toch geregeld naar de buffettafel terug. Aan de tafel met vrijwilligers van het Wijkontbijt – “zo’n 150 mensen komen dan” – overheerste die tevredenheid ook, maar wel met één kritisch puntje “wij zouden de vis iets kruidiger hebben gemaakt”.