Budgetoverschrijding tijdelijke huisvesting leidt tot motie van treurnis tegen wethouder Van Gelderen

SP-wethouder Roos van Gelderen hoeft niet op te stappen naar aanleiding van de enorme overschrijding waarmee ze de raad een week na de gemeenteraadsverkiezingen overviel. Een week nadat ze het zelf hoorde. Wel kreeg ze een motie van treurnis aan haar broek die bijna raadsbreed werd gesteund. Alleen haar eigen SP-fractie stemde tegen. Raadslid Ries van Walraven vond zo’n uitspraak voorbarig. Begin mei komt er een rapport met de bevindingen waar een onderzoekscommissie onder leiding van gemeentesecretaris Nauta onderzoek naar gaat doen.

Chris de Waard sprak na afloop van het debat met wethouder Van Gelderen die volgende maand graag zelf nog een keer met de raad in debat gaat over de resultaten van het onderzoek naar de overschrijdingen. Als er dan nog geen nieuw college is, en die kans is groot, krijgt ze die kans ook.

De circa 150 tijdelijke woningen die de gemeente bouwt voor statushouders en andere bijzondere groepen vallen voor de tweede keer fors duurder uit. Eind 2016 bleek er ruim zes ton extra nodig om het project af te ronden. Vorige maand kwam daar nog eens 1,2 miljoen euro bij. Daarmee komen de totale kosten nu op bijna 4 miljoen euro. Dat is bijna een verdubbeling van het oorspronkelijk geraamde bedrag van 2,2 miljoen. Daarvoor bood Van Gelderen haar excuses aan. “Namens het college, maar ook persoonlijk. Het is ongelooflijk ernstig dat dit is gebeurd. Juist bij een voor de stad zo belangrijk project. Ik ben zelf ook verbijsterd.”

Chris de Waard sprak na het spoeddebat meet fractievoorzitter Pieter Krol van de ChristenUnie die het debat had aangevraagd. Hij blijft meet veel vragen zitten.

Belangrijkste vragen in debat
Het interpellatiedebat spitste zich toe op twee belangrijke vragen. Is het college wel ‘in control’ en waarom werd de raad zo laat geïnformeerd. Immers, in januari ontdekten de ambtenaren van Van Gelderen dat er iets mis ging, in februari wist het college het en pas eind maart, een week na de verkiezingen, stuurde Van Gelderen een brief naar de raad. “Een ongelukkige timing”, gaf de wethouder toe, maar het had volgens haar ab-so-luut niets te maken met de verkiezingen.

Op 20 maart, dat was dus een dag voor de verkiezingen, heeft het college de overschrijding besproken en opdracht gegeven voor brief aan de raad. Een week later werd die in heet college vastgesteld en meteen naar de raad gestuurd. “Een heel normale procedure’, zo bleef Van Gelderen volhouden. Daarin stond ze ook na afloop van het debat vrijwel alleen. “We wilden de raad geen onvolledige informatie sturen en hebben daarom de afweging gemaakt dat het beter was om iets meer tijd te nemen om zaken uit te zoeken”, beargumenteerde ze het laat informeren van de raad. “En dat bleek ook terecht, want begin van het jaar leek het er op dat we een probleem hadden van 750.000 euro in plaats van 1,2 miljoen.”

Vinger aan de pols
Fractievoorzitter Pieter Krol van de ChristenUnie, de aanvrager van het spoeddebat, snapt niks van die keuze. Immers, al eerder had de raad het college meegegeven bij twijfel meteen geïnformeerd te willen worden. “En dat hoeft ook helemaal niet per brief”, vond Krol die veel liever veel eerder, desnoods in een besloten overleg, bijgepraat had willen worden. “Wat wilt u nu eigenlijk van mij als raadslid? Wat zou u zelf doen als u als raadslid dit gesprek nu voor de derde keer met het college moest voeren?” Vragen die voor het grootste deel pas worden beantwoord als het onderzoeksrapport klaar is. Dat is op 1 mei. Ook wil Krol het project vanaf nu op de voet volgen. Hij vroeg de wethouder om voortaan elke maand, voor elke vergadering van de raadscommissie Stedelijke Ontwikkeling, om een brief met de stand van zaken.

Zware slag voor bestuurscultuur
De hele gang van zaken was ook de andere partijen in het het verkeerde keelgat geschoten. “De door iedereen zo bejubelde bestuurscultuur is een zware slag toegebracht door de raad niet te informeren terwijl het voltallige college op de hoogte was”, vond CDA-raadslid Roeland Storm die denkt dat het college vooral geen electorale schade wilde oplopen door het nieuws voor de verkiezingen naar buiten te brengen.

Daar was Harbert van der Kaap van de PvdD heet helemaal mee eens. “En je hoeft niet eens van de Partij voor de Dieren te zijn om aan een ezel te denken bij deze tweede overschrijding. Een open en eerlijke communicatie is van wezenlijk belang bij het bestuursakkoord. Dit slaat de bodem onder dit akkoord weg.”

Verbazing en teleurstelling overheersen bij GroenLinks
Bij GroenLinks wisselden grote teleurstelling en opperste verbazing elkaar de afgelopen weken af. “Vorig jaar ging de raad met tegenzin akkoord met een extra budget van zes ton. Stonden sinds dat moment dan niet alle seinen op rood”, vroeg fractievoorzitter Walter van Peijpe af. “Het zijn bovendien toch allemaal erg voorspelbare zaken die voor de overschrijding zorgen. Zelfs met laarzen durf ik het terrein bij de Voorschoterweg niet op. Iedereen kan zien dat daar veel gedaan moet worden om het geschikt te maken voor bouw.”

VVD wil verantwoording van wethouder zelf
VVD-fractievoorzitter Dorien Verbree vindt het belangrijk dat er snel duidelijkheid komt. Ze stond er daarom op dat het rapport naar de oorzaken van de nieuwe tegenvaller er snel is. Uiterlijk op 1 mei aanstaande met daaraan gekoppeld een nieuw debat waar Van Gelderen zelf nog verantwoording kan afleggen voor er een nieuw college zit waaraan de SP niet meer deelneemt. Ook wil de partij eigenlijk een externe toets van de cijfers. Verbree: “De projectgroep kan heet blijkbaar niet zelf. Was u eigenlijk ooit in control? ”

Onvoorstelbaar en amateuristisch
Bovenstaande kwalificaties gaf fractievoorzitter Maarten Kersten van de nieuwe Partij Sleutelstad aan het hele proces. “Triest dat dit op eerste vergadering van de nieuwe raad besproken moet worden. Kersten vond het late informeren van de raad, een week na de verkiezingen, ‘bijna verdacht’. “Het heeft in ieder geval weinig te maken met het harmoniemodel in de bestuurscultuur. Maar barbertje hoeft niet te hangen. Het hele college heeft hier gefaald.”

Volledigheid boven tijdigheid slechte keuze
D66-fractievoorzitter Vahit Köroğlu toonde zich geschrokken door de nieuwe overschrijding. “We hebben hier al vaak met de wethouder over gesproken. Gevraagd om extra aandacht en energie. Waar ging het dan toch mis? De partij vraagt zich af hoe het kan dat er voor januari geen enkele indicatie was dat het project zo uit de pas liep. En voor de keuze van Van Gelderen om volledigheid boven tijdigheid te stellen bij het informeren van de raad heeft Köroğlu geen enkel begrip: “Hoe heeft u deze keuze zo kunnen maken?”

 Corporaties mee laten betalen
De 150 tijdelijke woningen in Leiden zijn een co-productie tussen de gemeente en corporaties De Sleutels en Ons Doel. PvdA-raadslid Anna van den Bogaard wilde weten of die nu ook gaan meebetalen aan de overschrijding. Ook wilde ze weten of er meer projecten lopen waar zich risico’s voordoen. Het antwoord van Van Gelderen dat dat laatste voor zover bekend niet het geval is stelt vooralsnog niemand gerust. Of de corporaties meebetalen blijkt binnenkort. Dinsdag gaat Van Gelderen met ze in gesprek. Vooralsnog laten de corporaties weten alleen mee te willen betalen aan zaken die aantoonbaar door hun handdelen zijn veroorzaakt.

SP mild voor eigen wethouder
De Leidse SP-fractie had gisteravond geen behoefte aan treurnis. De partij steunde als enige de verder raadsbreed aangenomen motie van treurnis niet. Het is zonder die motie ook wel duidelijk dat de raad teleurgesteld is”, vond raadslid Ries van Walraven die verder vooral erg geschrokken bleek te zijn door de hoogte van de nieuwe tegenvaller. “Het is erg belangrijk dat er een onderzoek komt. Daaruit moet een goed plan komen zodat dit soort gebeurtenissen voor de eeuwigheid zijn uitgesloten.” Er was ook goed nieuws, vond ze: “De twee locaties die al gerealiseerd zijn, functioneren goed. Dat scheelt ook in de kosten. Leiden heeft de nek uitgestoken. We moeten op de ingeslagen weg doorgaan maar wel met betere controle en risicobeheersing.”

Treurnis over handelen hele college
De motie van treurnis die aan het einde van het debat werd aangenomen, raakt niet alleen het handelen van wethouder Roos van Gelderen die met haar portefeuille jeugd, zorg en welzijn de eerstverantwoordelijke is. Een flink deel van het college is bij het project betrokken. De burgemeester omdat die sowieso een coördinerende rol heeft bij het huisvesten van vluchtelingen, bouwwethouder Laudy omdat het om bouwprojecten gaat en wethouder Damen omdat het ook over financiën gaat.

Drie demissionaire wethouders zijn, zolang de college-onderhandelingen gaande zijn, ook raadslid. Dat zijn Paul Dirkse, Paul Laudy en Marleen Damen. Omdat raadsleden alleen voor of tegen een voorstel kunnen stemmen, tenzij niet aanwezig zijn, verliet heet drietal de raadzaal toen de motie van treurnis in stemming werd gebracht.

Leiden Politiek kosten_tijdelijkehuisvesting