Deel dit bericht!  

Urban Act's oplossing kan ook een daklozenlunch zijn

Maatwerk. Dat is het sleutelwoord waar alles om draait. En eigenlijk triest; het hoort helemaal geen verrassing te zijn in een samenleving die bol staat van de ‘klant- en vraaggerichtheid’, ‘mondige burgers’ en de wetenschap dat ‘context bepalend is’. Vrijdagochtend kwamen twee groepen bij elkaar waarvoor die term ‘maatwerk’ zeker ook geldt, maar die vooral worden of werden geconfronteerd met een algemene, generieke aanpak.

Tweede kans
Urban Act laat zich nog het best omschrijven als onderwijs voor diegenen die in het regulier klassikaal onderwijs hun plek niet (hebben kunnen) vinden. Daar pas je goed in als je in de mal past: geen problemen thuis, min of meer weten wat je wilt, en in zeker opzicht volgzaam. Uit dat systeem vallen, kan betekenen dat kansen en de toekomst verloren gaan, zónder dat meteen duidelijk is of iemand iets wel of niet kán. Urban Act is, in de woorden de heer De Jong, voorzitter Urban Act Nederland, “tweede kans onderwijs, waarin wordt toegewerkt naar een diploma of naar werk”.

Context
Het bijzondere aan Urban Act is dat de context serieus wordt genomen. Dat betekent: rekening houden mét, maar ook ‘je daar niet bij neerleggen’. “Als hier een leerling verzuimt, staan Houssin (directeur, JvdS) en consorten op de stoep om hem of haar uit bed te halen.” Als je bent teleurgesteld in het onderwijs, is de kans op uitval niet voor niets groot: niet lukken ís niet leuk, voor niemand. Urban Act richt zich precies op die moeilijke problematiek, onder meer door praktische, realistische opdrachten.

Behoefte
In Leiden werkt Urban Act samen met MBO Rijnland. Enerzijds omdat MBO Rijnland een onderwijslicentie heeft, anderzijds omdat de school voordelen ziet in de aanpak van Urban Act. Dat er in Leiden behoefte bestaat aan de aanpak, geven de cijfers weer: zo’n veertig leerlingen, en een wachtlijst met nog eens tien. En dat voor een initiatief dat pas een jaar bestaat. Het blijkt overigens lastig scholen zo ver te krijgen mee te doen, want, alhoewel “de inspectie wel vatbaar is voor het concept”, zijn het ook de beoordelingen door de inspectie die scholen huiverig maken “een hoger uitvalrisico”, zeggen zowel de De Jong als Jelsma (bestuursvoorzitter MBO Rijnland).

Maatwerk
Daar komt het maatwerk om de hoek kijken. Leerlingen die door de regels in het regulier systeem niet mee konden komen, hebben juist báát bij of andere regels of andere toepassing van bestaande. In Leiden bewijst Urban Act dat het werkt. Maatwerk betekent niet andere doelen, maar wel andere wegen: praktischer vaak, maar ook soms langzamer.

Daklozenlunch
Vrijdagochtend had de studierichting Verkoop en Retail een lunch voor dak- en thuislozen georganiseerd. Van begin tot eind zelf, in werkgroepjes van een leerling of zes. Adil (20) zat in de groep die de locatie moest zien te vinden. Geen gemakkelijke opgave “want veel bedrijven zeiden meteen ‘nee'”. Totdat Het Koetshuis ‘ja’ zei. Ze zijn een maand of vier bezig geweest “want een paar belangrijke mensen konden niet met Kerst. We hadden eerst een kerstdiner bedacht”, vertelt ook Zoë (17). Zij zat in de groep die de gasten moest uitnodigen. “Die vonden we via De Binnenvest, via het Leger des Heils, en we hebben mensen op straat aangesproken”. Zeker ook dat laatste verdient bewondering.

Programma
Eerlijk is eerlijk: de lunch liep gesmeerd. Zo’n dertig, veertig gasten en een even groot aantal leerlingen; in het begin nog wat gesplitst, maar gaandeweg steeds meer mengend en pratend. Dat is ook de ervaring van de werkgroepen “in het begin wat onwennig (…) maar het ging ook om het (leren) samenwerken”. En dan krijg je dus een goede lunch van tomatensoep, een broodje gezond en een broodje kroket, en patat. Zelfs aan de entertainment was gedacht. Roger Milla (20) trap op met twee nummers. Ook hij is nog niet eens zó lang bezig “vanaf 2018 gaat het steeds beter. Maar ik ben begonnen in 2015”.

Dak- of thuisloos
Maatwerk bleek ook een woord te zijn dat op een deel van de gasten van toepassing is. Al etende kom je (uiteraard) al snel op het leven als dak- of thuisloze, het leven binnen De Binnenvest. Jean-Paul (50) woont daar nu een paar maanden “wel schulden, geen verslaving”. Hij verbaast zich nog het meest over de weinig activerende houding binnen De Binnenvest “niet iedereen, hoor. Zeker niet. Maar je hebt het idee dat ze niets doen om je weer snel aan het werk te krijgen. (…) Je móet in budgetbeheer; ook als je geen schulden hebt. Je móet sparen, ook als je zoals hij daar 63 bent”.

Routine
Het is een opmerking die op iedere andere (grote) organisatie van toepassing is: het insluipen van routine en standaardwerkwijzes. Zoals ook binnen De Binnenvest verschillende groepen bewoners en voor- en afkeuren bestaan, zo zouden er ook maatwerktrajecten moeten zijn, vindt hij “dat zou je wel verwachten”. “ik denk dat mensen sneller weg kunnen dan ze nu daar zitten”. Ook in zijn verhaal komt ‘eigen initiatief’ naar voren, maar nu met het vraagteken of dat wel wordt gestimuleerd “eens in de twee weken een afspraak met een persoonlijk begeleider of maatschappelijk werker?”. “Ik schat dat men er gemiddeld 9-12 maanden zit. Door de koude-opvang (één, twee nachten, JvdS) gaat het gemiddelde natuurlijk naar beneden, naar 3-4 maanden”.

Veranderen
De werelden van de leerlingen en de dak- of thuislozen hebben overeenkomsten. In beide gevallen gaat het om de erkenning dat de cóntext de oplossing bepaalt, met als logisch gevolg dat (binnen grenzen) maatwerk nodig is. Het eist ook eigen inzet. En ook wel mondigheid “de cliëntenraad? Nee, die zijn tijden bezig geweest om in het (winter)weekeinde de uiterste wektijd van 09.00 naar 10.00 uur te krijgen en nu proberen ze iets aan de ontbijttijd te doen. Dat schiet niet op”. Waarin voor beide groepen iets ongrijpbaars als ‘het systeem’ hindert, maar moeilijk te veranderen lijkt.

Reanne van Kleef sprak na afloop van de lunch met leerlingen Razane Bezzai en Benjamin Neyda, dakloze Jean-Paul en directeur Houssin Bezzai van Urban Act Collage.