Leids Mediafonds baalt van voorgenomen bezuiniging

Het Leids Mediafonds moet het de komende jaren met minder geld doen dan tot op heden. Over twee jaar zou het fonds zelfs kunnen verdwijnen. De gemeente Leiden stak de afgelopen twee jaar vijf ton in het Leids Mediafonds (LMF) dat in 2018 werd opgericht, maar gaat die bijdrage flink korten.

Het vorige Leidse college wilde begin 2018, kort voor de verkiezingen, niet al te ver over het eigen graf heen regeren en sprak wel uit dat het fonds tenminste voor een periode van vier jaar de kans zou moeten krijgen om zichzelf te bewijzen, maar leverde bewust geen boter bij de vis voor wat betreft de jaren 2020 en 2021. Dat werd aan de nieuwe raad overgelaten. Die zal zich er binnenkort over buigen als de kaderbrief wordt besproken waarin de Leidse financiën voor de komende jaren zijn doorgerekend.

Leids Mediafonds meer dan gehalveerd
Inmiddels ligt er sinds afgelopen week een voorstel van het Leidse college van burgemeester en wethouders. Dat stelt voor om de komende twee jaar inderdaad door te gaan met het ondersteunen van het fonds, maar draait wel de geldkraan deels dicht. Het beschikbare bedrag om journalistieke producties te ondersteunen daalt van 250.000 euro per jaar naar een ton per jaar in 2020 en 2021. Voor de jaren 2022 en verder reserveert Leiden geen geld meer voor het fonds. Een eerste evaluatie van het Leids Mediafonds door de Leidse raad staat gepland voor de tweede helft van 2020.

Het bestuur van het Leids Mediafonds reageert teleurgesteld op het besluit van de gemeente. “De reden om te bezuinigen op het stimuleringsfonds heeft niets te maken met het functioneren ervan. Het college van Leiden voert aan dat het een gevolg is van de noodzaak om twaalf miljoen euro te bezuinigen om tegenvallende ontwikkelingen bij het Gemeentefonds en enkele rijksbelastingen op te vangen,” zegt fondsvoorzitter Bob Nieman.”Verbreding zoeken om de continuïteit te waarborgen, is iets waar we altijd naar hebben gestreefd,” zegt Nieman die de terugtrekkende beweging die Leiden nu maakt als ‘opvallend’ kwalificeert. “Net nu de VNG een adviescommissie heeft ingesteld om te bezien hoe initiatieven zoals in Leiden een sterkere voedingsbodem kunnen krijgen.” In die commissie zit onder andere de Leidse hoogleraar Jaap de Jong (Journalistiek en Nieuwe Media).

Leids fonds voorbeeld voor andere gemeenten
Voorzitter Nieman noemt het verder jammer dat het besluit van het college uitstraalt dat goed werkende lokale journalistiek als een luxe wordt gezien. “De aanvragen die het LMF heeft gehonoreerd zijn een bewijs van het tegendeel. Wij letten scherp op maatschappelijke relevantie en journalistieke diepgang. De vele aanvragen in de tweede ronde die sloot op 1 april dit jaar, geven volgens het LMF aan dat het fonds iets op gang weet te brengen in de journalistiek in Leiden en omgeving.” Van de 31 aanvragen werden er negen gehonoreerd met een subsidiebedrag van in totaal ruim 150.000 euro.

Het succes van het Leids Mediafonds wordt volgens Nieman ook door de buitenwereld opgepikt: “Het Leidse Mediafonds is een voorbeeld voor gemeenten en provincies die verschraling van de lokale en regionale journalistiek willen tegengaan. Het LMF staat zodoende bekend als ‘het Leidse model’. Leiden nam in 2017 een voortrekkersrol in de discussie om de lokale en regionale journalistiek te ondersteunen. In 2018 was het de eerste gemeente die zo’n fonds oprichtte met een zelfstandig bestuur dat onafhankelijk van de politiek opereert.

Sindsdien zijn verschillende andere gemeenten in Leiden op bezoek geweest om te kijken hoe het fonds functioneert. Ook de provincie Zuid-Holland werkt momenteel aan de instelling van een journalistiek fonds. In opdracht van het provinciebestuur deden de hoogleraren Jaap de Jong en Willem Koetsenruijter van de Vakgroep Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden onderzoek naar de staat van de journalistiek in Zuid-Holland. Ze brachten daarover eerder dit jaar een lijvig rapport uit, waarin ze de provincie adviseren de journalistiek voor ten minste vier jaar met 3,7 tot ruim zeven miljoen euro per jaar te ondersteunen.

“Het niveau van het gemeentelijke Leidse Journalistiekfonds is gebaseerd op
2 euro per inwoner, 250.000 euro per jaar, gedurende vier jaar. Voor een provincie met bijna 3,7
miljoen inwoners zou het niveau van het Leidse fonds neerkomen op ruim 7 miljoen euro per jaar.
Voor wie dat te veel vindt, zou de helft — 1 euro per inwoner per jaar — een denkrichting kunnen zijn
(totaal: 3,7 miljoen euro.)”

(Bron: Rapportage Universiteit Leiden voor de provincie Zuid-Holland).

Vorige week werd bekend dat de gemeente Haarlem heeft besloten om eenmalig 250.000 euro uit te trekken voor journalistieke onderzoeksprojecten. Ook de gemeente Arnhem onderzoekt mogelijkheden om een mediafonds op te richten. Het zou daarbij gaan om een fonds van zo’n 50.000 euro, waarmee de gemeente beoogt jaarlijks tien journalistieke producties te ondersteunen. In een vorige week verschenen raadsbrief wordt gepleit voor een Arnhemse proef van twee jaar.

Cofinanciering
de Leidse wethouder Dirkse van financiën hoopt dat andere partijen in het financiële gat zullen springen dat ontstaat nu de gemeente Leiden zich deels terugtrekt als hoofdsponsor. “Het was overigens altijd al de bedoeling om ook andere partijen aan te trekken die ook mee zouden gaan betalen aan het fonds,” zei Dirkse vorige week in een toelichting op de Leidse financiële stukken. Die gesprekken zijn er in de aanloop naar het mediafonds ook al wel geweest, maar leidden toen niet tot concrete toezeggingen.

Dat is momenteel niet anders. “Gesprekken over cofinanciering worden nu door het fondsbestuur gevoerd in plaats van door de gemeente, maar hebben ook nu nog niet geleid tot financiële afspraken,” zegt Nieman. “Als de ontwikkeling doorzet en er ook regionale fondsen ontstaan, kijken we als Leids fonds ook naar onze eigen positie binnen het geheel. Mede daarom zoeken we naar samenwerking met andere (Leidse) fondsen en cofinanciering, zoals ook nadrukkelijk de opdracht was die het fonds bij de start in 2018 meekreeg van de Leidse gemeenteraad.”

Bezuiniging
Dat Leiden nu zo fors wil bezuinigen op het mediafonds steekt Nieman: “Bij de oprichting in 2018 is ook de beleidsinhoudelijke wens uitgesproken om het fonds ‘zeker voor drie tot vier jaar een kans te geven alvorens te evalueren’. Nu het fonds meer dan halveren, zien wij als de snoeischaar zetten in een plant die net in knop is.”

Het fonds gaat niet alleen in gesprek met andere fondsen, maar wil de komende tijd ook de leden van de raadscommissie Werk en Middelen benaderen om over de voorgenomen bezuiniging te spreken. uiteraard met als doel deze te voorkomen.

Leiden Maatschappij Politiek Leids Mediafonds