Ondermijnende criminaliteit belangrijk punt in Leids veiligheidsbeleid

Ambtenaren van de gemeente Leiden moeten beducht zijn op het verlenen van vergunningen die criminelen helpen om hun geld in de bovenwereld uit te geven. Dat is een belangrijke prioriteit van de gemeente in de strijd tegen ondermijning, waarvoor jaarlijks 400.000 euro beschikbaar is. In het Gesprek met de burgemeester benadrukt burgemeester Henri Lenferink daarnaast het belang van samenwerking tussen verschillende overheidsdiensten. “De inzet van de de Belastingdienst is in dit geval bijvoorbeeld vaak zeer nuttig.”

Onlangs besloot Lenferink om café Palmerie te sluiten, nadat hij al langere tijd het gevoel had ‘dat het er niet koosjer’ was. Echt tot actie overgaan kan echter pas als er concrete overtredingen worden aangetroffen, in dit geval ging het om het aantreffen van een cash center. “Dit besluit is dan ook bedoeld om iets dat wij langzaam als een rotte appel zijn gaan beschouwen, kwijt te raken”, zegt Lenferink. Hij benadrukt dat het hier overigens niet per definitie gaat om ondermijning. “Niet alles dat fout is in de stad is ondermijning”, zegt hij.

Luister het Gesprek met de burgemeester vanaf 6:42 minuten over ondermijning in Leiden

‘Leiden is niet anders’
Van ondermijning – een woord dat ‘erg in de mode is gekomen’ – is pas sprake wanneer crimineel geld in de bovenwereld wordt uitgegeven of geïnvesteerd. “Dat gebeurt in Leiden ook, Leiden is wat dat betreft niet schoner”, zegt Lenferink. Maar anders dan in bijvoorbeeld Brabant, waar het dan vooral gaat om het produceren van drugs en de bijkomende criminaliteit, ziet de burgervader in Leiden dat crimineel geld hier wordt geïnvesteerd in bijvoorbeeld vastgoed. “Nadat geld is witgewassen, is er namelijk altijd ook een plek nodig waar dat geld dan naartoe moet.”

Dat witwassen gebeurt onder meer via winkels die bijna geen klanten hebben, maar wel altijd open zijn en inkomsten noteren die er dus eigenlijk niet zijn. Daar kan sprake van zijn als een groot aantal kappers, restaurants of fitness-studio’s in eenzelfde omgeving zit waar daar eigenlijk geen vraag naar is. Dan wordt crimineel geld opgegeven alsof het om gewone klanten gaat. Om dat te ontdekken, onderhoudt de gemeente Leiden nauwe banden met bijvoorbeeld de Belastingdienst, die dat kan signaleren. “Samenwerken met deze partners is op dit gebied essentieel.”

Integraal veiligheidsplan
Om ervoor te zorgen dat criminelen geen kans krijgen in Leiden is ondermijning als prioriteit opgenomen in het Integraal veiligheidsplan 2019-2022. “Je moet de signalen van ondermijning herkennen”, zegt Lenferink, die daarmee doelt op criminelen die op een legale manier van grote sommen geld proberen af te komen. “Zorg dat ambtenaren weerbaar zijn en niet meewerken met vergunningen die de criminelen helpen”, legt hij zijn aanpak uit. Daarvoor is de komende jaren 400.000 euro per jaar uitgetrokken. Dat is naast voor het opzetten van een sterke organisatie, ook voor het optreden tegen concrete gevallen van ondermijning. Dat laatste is overigens erg moeilijk omdat het vaak over een gevoel gaat dat lastig te bewijzen is.

Volgens VVD en CDA is overigens niet duidelijk wat de huidige aanpak precies oplevert en daarom stelden ze de burgemeester daar onlangs een aantal vragen over. “Het programma ondermijning loopt nu al enige tijd, maar als gemeenteraad zijn wij tot dusver slechts in beperkte mate geïnformeerd over de voortgang”, lieten de twee partijen eind vorige maand noteren. Ze willen daarom van Lenferink weten wat er precies wordt gedaan door de gemeente en wat de resultaten van de aanpak zijn. Een antwoord op die vragen volgt naar verwachting aan het einde van deze maand.

Komende jaren
Leiden is de komende jaren (tot 2022) in ieder geval nog bezig om de de juiste aanpak binnen de gemeente op de rails te krijgen, zegt Lenferink. Tegelijkertijd wordt er uiteraard ook op concrete casussen gereageerd, maar dat is (en blijft) lastig vanwege de bewijslast en vindt voornamelijk buiten de openbaarheid plaats.

112 Sleutelstad Leiden Politiek