Kabinet steunt doorstartpoging medicijnenfabrikant Apotex

De met sluiting bedreigde Leidse geneesmiddelenfabriek Apotex wordt op de valreep misschien toch nog gered. De initiatiefnemers voor een doorstart van de fabriek zijn vergevorderd met hun plannen, maar kwamen nog 6,7 miljoen euro tekort. Het kabinet is ‘in principe’ bereid om dat geld voor te schieten.

Dat melden minister Tamara van Ark van medische zorg en staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Ze zeggen er wel direct bij dat over de details nog onderhandeld moet worden, en dat er nog goedkeuring van de Europese Commissie nodig is.

Miljarden pillen
Apotex op het Leidse Bioscience Park is de grootste producent van ‘generieke’ geneesmiddelen in Nederland. Dat zijn goedkope en veel gebruikte medicijnen waar meestal geen licentie meer op zit. Het gaat bijvoorbeeld om pijnstillers, antibiotica en middelen tegen hartritmestoornissen. Jaarlijks worden er 2,5 miljard pillen gedraaid.

De medicijnfabriek heeft een lange geschiedenis. Begonnen als Katwijk Chemie in 1914, daarna afgesplitst als Katwijk Farma en eind vorige eeuw naar Leiden gekomen in een fraai pand op het bioscience park. In 2004 werd het bedrijf overgenomen door de Canadese branchegenoot Apotex. Toen veranderde er nog weinig. Maar na de volgende overname, in 2018 door het Indiase bedrijf Auribindo, begon de onrust.

Vorig jaar meldde Auribindo plotseling dat ze de Leidse fabriek per september 2020 wilden sluiten. De productie in Nederland was niet meer rendabel en hetzelfde kon ook in India, tegen lagere kosten. Daarmee dreigden 250 banen verloren te gaan en – belangrijker nog – zou Nederland nog afhankelijker worden van medicijnenfabrikanten in Azië.

Terughalen
In oktober vorig jaar riepen Kamerleden en Nederlandse farmabedrijven het kabinet op om de productie van belangrijke medicijnen terug te halen naar Nederland. Er dreigden te vaak tekorten aan bepaalde middelen en er waren ook geregeld kwaliteitsproblemen, zoals vervuilende stoffen in maagzuurremmers en bloeddrukverlagers.

Tijdens de coronacrisis is de kwetsbaarheid van Nederland op dit gebied nog duidelijker geworden. En daarmee kwam ook Apotex weer op de politieke agenda. In april dit jaar pleitte onder andere fractieleider Jesse Klaver van GroenLinks voor redding van deze fabriek. Minister De Jonge meldde toen dat hier achter de schermen aan gewerkt werd. Hij was optimistisch over de afloop. Maar daarna was het maandenlang stil.

Met de Kamerbrief van vandaag is die stilte eindelijk doorbroken. Er is een nieuw bedrijf, InnoGenerics, opgericht dat de doorstart van de medicijnfabriek voorbereidt. De huidige eigenaar Auribindo wil hieraan meewerken. Er zijn weinig problemen met productierechten, want het gaat grotendeels om al langer bestaande medicijnen die zonder licentie geproduceerd kunnen worden.

Menselijk kapitaal
De twee bewindslieden zeggen dat ze vertrouwen hebben in de plannen van InnoGenerics en dat de risico’s van de lening zeker opwegen tegen het maatschappelijk nut. Maar ze willen nog wel onderhandelen over details. Er moeten bijvoorbeeld waarborgen komen voor de leveringszekerheid van medicijnen in Nederland en Europa. Ook het snel doorverkopen van de fabriek aan buitenlandse concerns zal dus niet voor de hand liggen.

Helemaal zeker is de doorstart nog niet, maar er is wel weer perspectief. Dat werd ook hoog tijd, want de medicijnfabriek zou al per 1 september gesloten worden. De bewindslieden geven ook aan dat er geen tijd meer was om te zoeken naar alternatieven, zoals een banklening. Want één maand voor de verwachte sluiting zit het personeel te springen om duidelijkheid. En dit ‘menselijk kapitaal’ moet juist behouden blijven.

Dit bericht vloeit voort uit de serie “De virus-estafette”. De research ervoor is mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds

Leiden Science Faillissement InnoGenerics