De piek voorbij? Ziekenhuizen hebben het nog megadruk

Er raken nu wel iets minder mensen met corona besmet dan eind oktober, maar bij de ziekenhuizen in de regio is het nog alle hens aan dek. Nog steeds moeten er elke week tientallen patiënten verplaatst worden naar andere ziekenhuizen. Anders zou de zorg hier vastlopen. “Alleen als de besmettingen blijven dalen, krijgen we lucht.”

Dat zegt LUMC-bestuurder Martin Schalij in gesprek met Sleutelstad. Schalij is cardioloog en heeft van oudsher veel te maken met hartpatiënten die acuut naar het ziekenhuis moeten. Als voorzitter van het Regionaal Overleg Acute Zorg staat hij tijdens de coronacrisis op de bres om te zorgen dat de raderen van de ziekenhuiszorg niet vastlopen.

Geen daling
Wie hem vraagt of hij al iets merkt van het dalend aantal coronabesmettingen, hoeft nog geen enthousiast verhaal te verwachten. “Aan onze aantallen patiënten zien we het nog niet.”

Uit de eerste coronagolf weten we al dat een dalend aantal besmettingen niet meteen tot minder drukte in de ziekenhuizen leidt. De Leidse epidemioloog Frits Rosendaal legde het drie weken geleden nog uit. Hij wist zeker dat zelfs bij nul nieuwe besmettingen het aantal Covid-patiënten in de ziekenhuizen nog van 1500 naar minstens 2500 zou gaan.

Intussen is die mijlpaal van 2500 gehaald. Sindsdien is het aantal opgenomen patiënten landelijk wel weer iets gedaald. Maar in onze regio merken de ziekenhuizen daar weinig van.

Betere behandeling
“Wij hebben nu samen zo’n 175 mensen op de verpleegafdelingen en 55 op de IC”, vertelt Schalij, “dat laatste is minder dan tijdens de eerste golf, omdat we nu meer weten over de behandeling van deze patiënten.” Dreigende trombose wordt voorkomen door antistollingsmiddelen en ook de inzet ontstekingsremmers maakt een flink verschil.

Die verbetering betekent alleen niet dat de IC’s minder werk hebben. “We hebben beloofd dat de acute zorg voor andere patiënten tijdens deze tweede golf zou doorgaan. En daar hebben we de handen vol aan. We doen nu flink wat hartoperaties en niertransplantaties. Dat moet ook, want ook daarmee kunnen we levens redden.”

Maar nu de Covid-patiënten minder op de IC belanden, bezetten ze wel veel bedden op de verpleegafdelingen. Die afdelingen dreigen nu steeds vol te lopen. Alleen met noodgrepen kon de laatste weken voorkomen worden dat de zorg bij LUMC, Alrijne of Haga vastliep.

Betere behandeling
Schalij: “De laatste weken hebben we driehonderd patiënten moeten verplaatsen. Ruim vijftig konden naar een ander ziekenhuis in de regio, maar zo’n 250 konden alleen buiten de regio terecht – tot in Limburg en Drenthe aan toe.

Dat leverde schrijnende situaties op, waarbij een ernstig zieke patiënt ver van zijn familie verwijderd in een ziekenhuis lag. “Maar we hadden geen keus. Als dit niet gekund had, hadden we regelmatig de deuren moeten sluiten. In Den Haag heeft dat toch nog weinig gescheeld, daar is het nog spannend geweest.”

Als de besmettingen blijven dalen, wordt dat gesleep met patiënten binnen enkele weken overbodig. Maar Schalij is er nog niet gerust op. “Het dagelijks aantal besmettingen is begin november wel gedaald, maar het is nog steeds zeer hoog. We zitten op het niveau van half oktober – en toen waren we met z’n allen nog in paniek hè?”

Zwarte kerst
“Het enige verschil is dat de besmettingscijfers toen dagelijks toenamen, terwijl er nu zicht lijkt op een daling. Dat is een prettiger vooruitzicht. Maar dan moet de daling wel doorzetten”. De laatste cijfers laten zien dat verdere daling niet vanzelfsprekend is. Gisteren werden landelijk 5658 nieuwe gevallen gemeld: dat waren er alweer duizend meer dan twee dagen eerder.

Voor de ziekenhuizen is het essentieel dat het aantal besmettingen verder daalt. Niet voor niets deed Martin Schalij vorige week bij Omroep West nog een klemmende oproep: “Een witte of zwarte kerst hebben we zelf in de hand. Houd je aan de regels!”

Doorstroom
Intussen proberen de ziekenhuizen op allerlei manieren de doorstroming van patiënten op gang te houden. Dat lijkt misschien best makkelijk, want door de betere behandelmethodes hoeven sommige patiënten maar kort in het ziekenhuis te liggen.

Schalij: “De opname duurt inderdaad soms maar één of twee dagen. Maar als je patiënten zo snel wilt ontslaan, moet je alle onderzoek en alle administratie in heel korte tijd doen. Dat is dus ook veel werk.” En dat zorgt voor extra belasting van de verpleegteams, die zelf met flink wat ziekteverzuim kampen. Dus bedden vrij maken klinkt aardig, maar gaat niet altijd zo vlot als men zou willen.

Er is nog iets waardoor bedden langer bezet worden dan men zou willen: Covid-patiënten die eigenlijk rijp zijn voor vertrek, hebben vaak nog intensieve nazorg of revalidatie nodig. En dat bleek de laatste twee maanden moeilijk te regelen.

Oudere patiënten konden niet voor revalidatie terug naar hun verpleeghuis, omdat daar, mede door het ziekteverzuim, niet genoeg handen vrij waren. En voor mensen die thuis moesten uitzieken was niet altijd passende thuiszorg te regelen.

Samenwerken
“Gelukkig gaat het nu beter”, vertelt Schalij. Er is overlegd met de verpleeg- en verzorgingstehuizen. In Leiden leverde dat al iets moois op: Sinds eind oktober is een vleugel van verpleeghuis Groenhoven ingericht als speciale Covid-opvang voor vijftien à twintig oudere patiënten. En er wordt al gewerkt aan uitbreiding op een andere locatie.

Ook is er nu overleg met huisartsen en de thuiszorg om die net als in Amsterdam een grotere rol in het herstel van Covid-patiënten te geven. Bovendien krijgen meer vitale patiënten al sinds de eerste coronagolf van het LUMC een Covid-box mee. Daarin zitten een bloeddrukmeter en een meter voor het zuurstofgehalte in hun bloed. Door die metingen aan het ziekenhuis door te geven, kan het herstel van patiënten op afstand gevolgd worden.

Schalij vindt de samenwerking met verpleeghuiszorg, huisartsen en thuiszorg veelbelovend. “Het aardige is dat je elkaar in deze crisis leert kennen. We leren meer samenwerken – ook ziekenhuizen onderling. Bijvoorbeeld bij de verdeling van patiënten. Dat gaat eigenlijk heel goed en daar kunnen we lering uit trekken voor als straks de derde golf komt.”

Dit bericht past binnen het project “De coronamarathon”, dat wordt ondersteund door het Leids Mediafonds

Leiden Leiderdorp Regio Coronacrisis De virus-estafette