Commerciële sneltest in Leiderdorp: wat is die waard?

Een sneltest voor 70 euro, met binnen 15 minuten een uitslag. Dat kan sinds vrijdag ook in Leiderdorp, dankzij een initiatief van enkele ondernemers. Er zitten nog wel wat hobbels in de teststraat. Want het blijkt niet eenvoudig om aan alle regels te voldoen. Dat is spannend, ook voor de GGD en de klant.

Pas twee weken geleden startte de keten Coronasneltestpoint (kortweg: CSP) zijn eerste teststraat in Alphen aan den Rijn. Het initiatief kwam van de ondernemende broers Frank en Jason Tuhumena. De laatste is bijvoorbeeld bekend van het bedrijf Boooth, dat fleurige fotohokjes verhuurt voor vermaak bij bruiloften en partijen.

Oude metalen
“Wij zagen de lange wachttijden bij de GGD enorm oplopen”, legt Jason uit. “Bedrijven hadden daar last van: ze moesten hun personeel soms dagenlang missen”. Dus toen er sneltests op de markt kwamen, besloot hij in dit gat te springen om collega-ondernemers uit de brand de helpen.

Daarna ging het snel. Verspreid over het land heeft het testbedrijf nu al zeven locaties. De laatste ging donderdag open, in Leiderdorp – in een stil hoekje op bedrijventerrein de Baanderij. De vestiging wordt gerund door sportschoolhouder Rachid Messaoudi, met steun van de gebroeders Kluivers, gespecialiseerd in de recycling van oud papier en oude metalen.

De eerste klanten druppelden de laatste dagen binnen op Draadbaan 37d in Leiderdorp. Deze maandag zijn er 10 sneltsts afgenomen, maar volgens de website is er dagelijks ruimte voor een kleine driehonderd. Je kan hier als particulier terecht, bedrijven kunnen intekenen voor groepen werknemers en de sneltesters kunnen ook op je bedrijf langskomen. Dat klinkt aantrekkelijk, maar is de aanpak ook betrouwbaar?

Ongeschikt
Als testlocatie moet je aan heel wat eisen voldoen. En wie de start van CSP kritisch volgde, kon zien dat er wel beginnersfouten zijn gemaakt. De eerste valkuil was de gebruikte test zelf. Welke test wanneer geschikt is, en welke voorlichting daarbij hoort. Dat luistert nauw.

Tot dit weekend bood CSP alleen een bloedtest aan: een vingerprik om te meten of je antistoffen tegen het coronavirus had. Het bedrijf meldde dat dit een “zeer nauwkeurige uitslag” gaf, “met 99,9% zekerheid”. Wat er niet bij verteld werd, was dat deze test alleen betrouwbaar is om achteraf te weten of je corona gehad hebt. Want die antistoffen maak je pas na een tijdje aan.

De bloedtest is dus ongeschikt als je wil weten of je nú met corona besmet bent. Dat was dus een uitglijder. Want na een negatieve uitslag is er een flink risico dat mensen anderen besmetten omdat ze denken dat er met hun niets aan de hand is.

Alleen bij klachten
Maar bij Coronasneltestpoint leren ze snel. Sinds afgelopen weekend biedt het bedrijf ook de door het RIVM goedgekeurde Abbott-antigeentest  aan. Net als bij de officiële PCR-test krijg je een wattenstaafje in je keel en neus. Het verschil is dat je al na een kwartier de uitslag hebt. Er wordt gekeken naar eiwitten van het virus die direct te meten zijn. Ook de GGD’s gaan met deze tests werken.

Toch zit ook hier een probleem. Volgens het RIVM is deze test alléén geschikt als je duidelijke klachten hebt. Dan weet je snel of je corona hebt, óf een gewone griep of verkoudheid. Maar als je (nog) geen klachten hebt, is een antigeentest onbetrouwbaar, meldt het RIVM.

Over deze valkuil zijn de sneltesters nog niet duidelijk. Nergens staat dat mensen zonder klachten niks aan een negatieve test hebben – omdat ze toch best besmet kunnen zijn. Voor bedrijven kan het aantrekkelijk zijn om een groep werknemers in één keer te laten testen. Alleen is dat dus riskant, omdat ook deze test zo een valse geruststelling kan geven.

Op reis
“Misschien moeten we dat op de website aanpassen”, zegt sportschoolhouder Rachid Messaoudi die de Leiderdorpse locatie leidt. Tegelijk vraagt hij zich af of het probleem wel zo groot is. “We hébben ook mensen zonder klachten gehad die toch positief testen”. En dat het RIVM de kans op missers te groot vindt? “Ach, geen enkele test is 100 procent betrouwbaar”, vindt hij.

De Leidse medefinancier Frank Kluivers reageert na enige discussie stelliger: “Wij zijn ons ervan bewust: als je geen klachten hebt, heeft deze test geen zin. We zullen dat op de website duidelijk toevoegen.”

Intussen lijkt CSP reizigers nog wel op het verkeerde been te zetten. Want na een combinatie van een bloed- en antigeentest (à 99 euro) krijg je bij negatief resultaat automatisch een reiscertificaat, met medische verklaring. “De meeste landen zullen dit accepteren”, zegt het bedrijf zelf. Maar veel landen accepteren alléén het certificaat van de veel gevoeliger PCR-test. Die kost bij commerciële teststraten honderd euro extra en duurt een dag langer, maar dan heb je ook wat.

Medisch toezicht
Voor het uitvoeren van de antigeentest, met wattenstaafje, geldt een lange reeks veiligheidseisen. Er is strikte bewaking van hygiëne nodig, er moet medisch toezicht zijn van een arts en het personeel moet gediplomeerd zijn voor het uitvoeren van de tests. Bij Coronasneltestpoint hebben ze die lijst eisen uitgeplozen. Maar is het ze na twee weken al gelukt om eraan te voldoen?

Voor het medisch toezicht op de zeven locaties, verspreid over het land, heeft CSP vorige week één arts weten te strikken. Het gaat om Theo Kessels, in Breda gevestigd als bedrijfsarts bij bedrijven als McDonalds en staalreus Arcelor Mittal. Volgens Coronasneltestpoint zet hij ook zijn handtekening onder alle testcertificaten.

Dezelfde arts heeft afgelopen weekend in een spoedcursus de mensen opgeleid die nu de antigeentest mogen uitvoeren. Volgens Rachid Messaoudi in Leiderdorp vond de dokter dat zij na die training ‘bekwaam’ waren. Daarmee zouden ze dus ook ‘gediplomeerd’ zijn. Dokter Kessels was maandag niet bereikbaar om in te gaan op de vraag hoe al deze bordjes in de lucht houdt.

Verwarring
En dan is er nog een kwestie waar de sneltesters mee worstelen. Dat is de melding van positieve testresultaten aan de GGD. Die gegevens heeft de GGD nodig voor bron- en contactonderzoek, en voor een goed overzicht van de pandemie. Maar over hoe de meldingen moeten worden doorgegeven, blijkt grote verwarring te bestaan.

Op de website van CSP staat dat ze positieve uitslagen anoniem doorgeven. Volgens initiatiefnemer Jason Tuhumena in Alphen is dit zo afgesproken na overleg met GGD-artsen. “We sturen een bestand waarin naam, adres en geboortedata van de mensen gehusseld zijn”. Maar de GGD Hollands Midden zegt dit verhaal helemaal niet te herkennen.

Wie er gelijk heeft, werd maandag nog niet duidelijk. Wel legt Leidenaar Frank Kluivers nog eens uit dat CSP in vijf verschillende GGD-regio’s actief is. “En elke GGD lijkt de landelijke regels van het RIVM weer anders te lezen. De ene GGD zegt dat het anoniem moet, terwijl de andere het nog helemaal niet weet.” Volgens hem kunnen de gegevens precies zo aangeleverd worden als de GGD’s willen. Als ze maar even duidelijkheid bieden.

Volksgezondheid
De GGD’s en het RIVM maken zich zorgen over commerciële snelteststraten die de regels niet goed volgen en hun meldingen niet goed doorgeven. Begrijpelijk, want daardoor kunnen ze de greep op de pandemie verliezen. Maar afgaand op het verhaal van Kluivers kan het met die meldingen best goedkomen.

Tot nu toe lijkt de schade van gemiste meldingen beperkt: in Leiderdorp waren tot en met maandag in totaal 18 tests uitgevoerd. In Alphen zullen het er misschien honderd zijn. Het zal tot nu toe dus maar om een handvol positieve uitslagen gaan.

Het beeld dat het snelle geld het hier wint van de volksgezondheid, gaat voor Coronasneltestpoint dus nog niet op. Wat op het oog misschien een miljoenenbedrijf lijkt (als de testlocaties volop draaien, loopt de omzet op tot een ton per dag) is tot nu toe eerder tientjeswerk.

Maar voordat de zeven testlocaties wél massaal bezocht worden, is het belangrijk dat een rijtje zaken strakker geregeld wordt. Zoals: glasheldere voorlichting over wat je aan deze tests wel en niet hebt. En betere afspraken met de GGD over melding van positieve uitslagen.

Dit bericht is op dinsdag 17-11 aangepast. Dit betrof vooral het aantal tests dat op dit moment wordt uitgevoerd. Het artikel past binnen het project “De Coronamarathon”, dat mede mogelijk gemaakt wordt door het Leids Mediafonds

Leiden Leiderdorp Maatschappij Regio Coronacrisis De virus-estafette