Studentenvereniging in opspraak na 'homobepaling': 'Trek subsidie in'

Kortgeleden kwam een ‘geheim’ document van de christelijke studentenvereniging NSL boven water. In het document staat de verenigingsvisie op homoseksualiteit. Hoewel homoseksuelen niet zwart-op-wit minder kansen krijgen, levert het document wel veel verontwaardiging op. Er gaan zelfs stemmen op om de subsidie van de vereniging in te trekken.

Door Erica van der Valk, Bart van ’t Erve, Nienke Groenewoud en Thomas van den Elshout

De commotie ontstond begin 2019 toen in een artikel van universiteitskrant Mare gesuggereerd werd dat de Navigators Studentenvereniging Leiden (NSL) geen homoseksuelen in het bestuur zou toelaten. Gerieke Prins, lid van studentenpartij Lijst Vooruitstrevende Studenten (LVS), stelde er destijds vragen over in de universiteitsraad. De Universiteit Leiden ging in gesprek met de vereniging, maar uiteindelijk kon niet worden aangetoond dat er sprake was van discriminatie.

De storm leek overgewaaid, totdat onder meer Sleutelstad dit najaar een ‘geheim’ document in handen kreeg waarin de verenigingsvisie over homoseksualiteit is vastgelegd. In de ‘Koersbepaling Homoseksualiteit’ (pdf) staat niet expliciet dat de Navigators geen homoseksuelen in het bestuur toelaten, maar die suggestie wordt al wel langer gewekt. En er staat ook in dat de vereniging niet positief staat tegenover relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht.

De Navigators kiezen er op basis daarvan voor ‘leidend te laten zijn dat de Bijbel (…) alleen in positieve bewoordingen spreekt over de relatie tussen man en vrouw’

Het ‘homodocument’ telt liefst zestien pagina’s en staat vol met passages uit de Bijbel. De vereniging heeft de visie vastgelegd ‘in de hoop dat dit mag bijdragen aan eerlijke en opbouwende gesprekken aangaande homoseksualiteit’. Er wordt eerst context gegeven over Gods visie omtrent de liefde in het algemeen, om vervolgens Bijbelstukken over homoseksualiteit te citeren. De Navigators kiezen er op basis daarvan voor ‘leidend te laten zijn dat de Bijbel (…) alleen in positieve bewoordingen spreekt over de relatie tussen man en vrouw’.

Na publicatie van het document in Mare ontstond zowel binnen als buiten de vereniging veel opschudding.

‘Duidelijk discriminatie’
Onder andere de studentenpartijen, die de kwestie dus in 2019 al hebben besproken in de universiteitsraad, reageren op het nieuws. De Democratic Student Party is stellig in haar antwoord en zegt teleurgesteld te zijn in NSL en de universiteit, die naar haar weten niks gedaan heeft aan deze ‘discriminatie en homofobie’. Het bestuur van de Christelijke Studentenfractie Leiden (CSL) reageert minder stellig. “Als NSL zegt dat homoseksuelen een bestuursfunctie mogen vervullen, hebben we geen reden om daaraan te twijfelen. Volgens ons zijn die signalen er nu ook niet. Mocht dat wel het geval zijn, dan keuren we dat vanzelfsprekend af. Het gaat namelijk in tegen de grondwet.”

Raadslid Marlene van der Velden (LVS) probeert met haar partij het gesprek opnieuw te voeren binnen de universiteitsraad, en dit onderwerp weer aan te kaarten bij het College van Bestuur. “Toen er anderhalf jaar geleden vragen werden gesteld over mogelijke discriminatie op basis van geaardheid, was dit document over koersbepaling nog niet openbaar. Als je nu het medewerkersprofiel en de koersbepaling naast elkaar legt, is het duidelijk dat hier wel sprake van is.” Van der Velden is ook van mening dat NSL een helder standpunt moet geven. “Het is nu heel ambigu, en dat helpt het gesprek niet verder.”

Eigen leden kritisch
Binnen NSL lopen de reacties op het document sterk uiteen. Er zijn leden die aangeven zich totaal niet in het door de media geschetste beeld te kunnen herkennen. Zo wordt NSL ‘juíst een veilige plek voor homo’s om uit de kast te komen’ genoemd en worden de christelijke waarden van verwelkoming en acceptatie aangehaald.

Jan van der Graaf, woordvoerder van de overkoepelende organisatie Navigators Studentenverenigingen (NSV), vindt dat de koersbepaling daar niets aan af doet: “Het geeft slechts duidelijkheid over onze visie. Het is in de media uit het verband getrokken en zo is er een verkeerd beeld ontstaan.” Ook binnen de Leidse aftakking is niet iedereen blij met de rol van de media. “De redacteur van Mare is wel heel erg op zoek naar iets negatiefs”, vindt een ouderejaars.

Maar er klinkt ook kritiek. Een commissielid, verantwoordelijk voor het organiseren van activiteiten binnen de vereniging, maakt zich vooral zorgen over de consequenties van de media-aandacht. “Moet ik mijn functie nou op mijn CV zetten? Stel je voor dat een toekomstig werkgever even gaat googelen en dit tegenkomt. Wat mij betreft mag dat document in de shredder.”

Wellicht wordt het tijd om ons van NSV af te scheiden

De vijf leden die Sleutelstad voor dit artikel sprak, geven aan het niet eens te zijn met de verenigingsvisie aangaande homoseksualiteit en schofferen Wouter Verbree, bestuurslid van NSV, die in gesprek met Mare zegt dat ‘als je homoseksueel bent, je ervoor kiest een leven als single en zonder seks aan te gaan’. Onzin, vinden leden: “Hij doet nu alsof we er allemaal zo over denken hier, maar dat is helemaal niet waar.”

“Wellicht wordt het tijd om ons van NSV af te scheiden”, oppert een ander lid. Hij geeft ook aan dat veel leden helemaal niet op de hoogte waren van het betreffende document. Joanne Sloof, voorzitter van NSL, laat in een reactie weten ‘dat het vervelend is om te horen dat leden niets van het document wisten’. “Het is in principe openbaar en dus absoluut niet bewust achtergehouden.” Op verdere vragen over waarom de buitenwereld het document niet eerder heeft mogen inzien, ondanks meerdere verzoeken, wil Sloof niet ingaan.

Wethouder in gesprek
Waar studentenpartij LVS de koersbepaling als bewijs voor discriminatie ziet, is dat juist waar de Leidse lokale politiek het niet over eens wordt: valt de visie van NSL op homoseksualiteit onder vrijheid van meningsuiting, of is er sprake van discriminatie? En dus: in hoeverre kan de politiek hier iets aan doen?

Zo stelt Suzanne van der Jagt (PvdA) dat het niet toelaten van homoseksuele leden in het bestuur discriminatie is, maar dat de Koersbepaling een grijs gebied is. Wel zegt ze: “De PvdA ziet dat de Koersbepaling Homoseksualiteit diverse mensen kwetst. Seksuele geaardheid is een privékwestie die geen invloed heeft op het goed kunnen uitoefenen van een functie, bijvoorbeeld binnen NSL. Ook in Leiden zijn er nog veel te veel mensen die te maken hebben met discriminatie op basis van hun geaardheid. Ik wil dat iedereen zichzelf kan zijn en zich welkom voelt in onze stad. Het koersdocument levert hieraan een negatieve bijdrage.”

Joost Bleijie, fractievoorzitter van het CDA, vindt echter dat hij als raadslid geen mening kan geven over de inhoud van de Koersbepaling. “Het staat individuele verenigingen vrij om bepaalde ideologische ideeën erop na te houden. Zolang er geen strafbare feiten worden gepleegd, staat de gemeente hier los van.” Vanuit maatschappelijk oogpunt betreurt Bleijie wel dat homoseksualiteit nog niet algemeen geaccepteerd is, iets waar Leiden als ‘regenbooggemeente’ wel naar streeft.

Afgelopen donderdag zei de wethouder tegen de gemeenteraad dat hij ‘een positieve indruk heeft gekregen van NSL’ en geen verdere stappen zal ondernemen.

Van der Jagt kaartte de kwestie op 8 oktober aan in de gemeenteraad waarna wethouder Paul Dirkse met NSL in gesprek is gegaan. Tijdens dit gesprek gaf de vereniging nogmaals aan dat de seksuele geaardheid geen belemmering vormt om iemand voor een bepaalde functie aan te stellen. Afgelopen donderdag zei de wethouder tegen de gemeenteraad dat hij ‘een positieve indruk heeft gekregen van NSL’ en geen verdere stappen zal ondernemen.

De Universiteit Leiden heeft zich naar aanleiding van dit gesprek voorgenomen om op korte termijn een soortgelijke ontmoeting tussen de rector van de universiteit en de vereniging te organiseren. Zo hoopt de universiteit nogmaals vast te stellen dat er binnen NSL geen discriminatie plaatsvindt.

Open uitnodiging
Door verschillende belangenorganisaties wordt de Koersbepaling met weinig enthousiasme ontvangen. Toch is Gert-Jan van Leeuwen, voorzitter van Christenqueer, een organisatie die opkomt voor christelijke LHBTI’ers, niet verrast: “Dat wil niet zeggen dat ik het goedkeur, maar wel dat het vaker gebeurt. De Navigators komen oorspronkelijk ook uit de Verenigde Staten, daar zijn ze nog iets minder ver dan hier in Nederland.”

Hij benadrukt dat er de afgelopen tien jaar in christelijk Nederland juist veel progressie is geboekt wat betreft de acceptatie van LHBTI’ers. Van Leeuwen vindt het dan ook belangrijk om niet meteen met vingertjes te gaan wijzen. “Wij geloven meer in het gesprek aangaan.”

Ook COC Leiden doet, in een telefoongesprek met Sleutelstad, een open uitnodiging voor NSL om samen in gesprek te gaan. Maar daar hoeft het niet bij te blijven. “Als dat niets oplevert, kan de gemeente wat ons betreft ook overwegen de subsidie in te trekken”, aldus voorzitter Debbie Helaha.

Die subsidie zal, gezien de reactie van wethouder Dirkse, waarschijnlijk niet worden ingetrokken. Maar al met al lijkt er in de maatschappij weinig draagvlak voor de visie van de Navigators. Hoe het nu verder moet, is nog onduidelijk; voorzitter Joanne Sloof gaat niet in op nieuwe verzoeken om de pers te woord te staan. De stevige reacties vanuit meerdere hoeken zullen in ieder geval niet de ‘eerlijke en opbouwende gesprekken’ zijn geweest waar de vereniging op had gehoopt. Wellicht dat het inderdaad, zoals één van de leden al aangaf, verstandiger is het document door de papierversnipperaar te halen.

Dit artikel is onder begeleiding van de redactie van Sleutelstad geschreven door studenten van de masteropleiding Journalistiek en Nieuwe media van de Universiteit Leiden.

Leiden Maatschappij Politiek