Leidse studentenverenigingen onder een vergrootglas: terecht of niet?

Van een feestje van Augustinus-leden in het Van der Werfpark, tot besmettingen in Minerva-huizen. Leidse studentenverenigingen liggen onder een vergrootglas tijdens de coronacrisis. Ondertussen neemt ook het gevoel van eenzaamheid onder studenten toe; een probleem dat verenigingen juist tegen willen gaan. Is het dan wel terecht dat er zo kritisch wordt gekeken naar activiteiten van studentenverenigingen?

Door Bram van Beek, Guus Weggemans, Robin Nijhuis en Sanne Hoeks

Half september komen Leiden en haar studentenverenigingen flink onder vuur te liggen in de landelijke media. Terwijl de besmettingscijfers die dag de 2100 zijn gepasseerd, verzamelen op de late avond meer dan honderd leden van Augustinus zich met kratten bier en flessen rosé in het Van der Werfpark. Dit ‘coronafeestje’ heeft gevolgen voor alle Leidse verenigingen. “Ik had die week eigenlijk een van de weinige activiteiten, maar die ging niet meer door op de geplande manier omdat Augustinus de dag ervoor in het park had gefeest”, vertelt eerstejaars Quintus-lid Marloes.

Buurtbewoners rond het park waren ontzettend boos en deden een oproep aan de universiteit. “De bewoners zeiden: Stop met die introductie!”, vertelt Renée Merkx, directeur strategische communicatie en marketing van de Universiteit Leiden. “Natuurlijk tonen we dan als universiteit onze betrokkenheid, maar we zijn niet verantwoordelijk.” Op de avond dat het feest plaatsvond heeft de universiteit wel meteen een stevig gesprek gehad met de vereniging. “Augustinus heeft die avond een statement naar buiten gebracht. Dat is een moment waarop we even behoorlijk boos zijn op elkaar”, aldus Merkx.

Imagoschade beperken
Het incident in het Van der Werfpark kwam het imago van Augustinus niet ten goede en dat bleef binnen de vereniging zeker niet onopgemerkt. Voor de research van dit artikel stond die week een interview op de planning met een eerstejaars lid van Augustinus, maar die afspraak werd daags na het incident afgezegd. Ook andere eerstejaars stonden niet meer open voor een gesprek. Zij lieten weten dat de media-aandacht voor studentenverenigingen al erg groot was en dat het niet goed voelde om daaraan bij te dragen.

Ook leden van andere verenigingen in Leiden merken dat er veel ogen op hen gericht zijn tijdens deze crisis. Student Marloes heeft het gevoel dat de media graag willen zien dat studenten de fout in gaan. “Het aantal besmettingen onder studenten is hoog, maar er zijn ook ouderen die geen mondkapje dragen in de trein, dat zie ik elke dag”, vertelt ze. “Het wordt nu wel heel erg op studenten afgeschoven.” Voor studenten is het dan ook belangrijk om de imagoschade te beperken. “Studenten moeten ervoor zorgen dat ze uit beeld blijven bij dat soort dingen”, vindt Marloes.

De eerstejaarsstudent legt uit hoe dat er in de praktijk uit zag en vertelt dat leden van Quintus geen foto’s mochten maken die niet in lijn waren met de door het bestuur opgestelde regels. “Ik heb buiten het zicht van het bestuur wél een foto gemaakt met mijn inaugratiegroepje die niet binnen anderhalve meter was”, moet ze bekennen. Marloes heeft de foto bewust niet gepost op social media. Jasmijn Becker, voorzitter van Quintus, geeft aan dat ze er alles aan heeft gedaan om de inauguratie coronaproof te laten verlopen.

Behoefte aan sociaal contact
Ook het dragen van verenigingskleding in het openbaar wordt door corona vaker ter discussie gesteld. “Dat vond het bestuur sowieso al niet zo heel chill, dat je een Quintus-das draagt in het openbaar”, vertelt Marloes. “Maar nu al helemaal niet, zeker niet als je met andere mensen op minder dan anderhalve meter bent.’’ Becker zegt dat het Quintus-leden vrij staat om hun das te dragen, maar dat ze hun leden oproepen om in dat geval nog beter te letten op het volgen van de regels. Becker heeft overigens niet zo’n moeite gehad met het vergrootglas waar studentenverenigingen onder liggen. ”Wij hebben dat niet zo ervaren en hebben er zelf eigenlijk heel weinig last van gehad, dus dat is wel prettig.”

Het imago van studentenverenigingen leidt af van waar het eigenlijk om gaat: studenten een zo’n goed mogelijke tijd geven in een nieuwe stad en hen helpen een sociaal netwerk op te bouwen. Begin augustus bleek dat verenigingen het lastig zouden krijgen om deze taak te volbrengen, aangezien het kabinet strenge maatregelen aankondigde voor de kennismaking met onderwijsinstellingen en studentenverenigingen.

Nieuwe studenten waren heel sterk op zoek naar een vorm van sociaal contact

De Gemeente Leiden voorzag dit scenario en speelde er op in: “Wij zijn al aan de slag gegaan toen de eerste lockdown nog bezig was”, vertelt beleidsadviseur Sarah Jacques. “Toen al zijn onze gesprekken met onder andere studentenverenigingen en onderwijsinstellingen over de introductieweek EL CID begonnen. Over de protocollen rondom de kennismakingstijd daarna hebben we het de hele zomer gehad.”

De EL CID en kennismakingstijd (KMT) vonden dit jaar grotendeels online plaats, terwijl verenigingen meer aanmeldingen kregen dan ooit tevoren. “Er was dit jaar meer animo, niet alleen bij Quintus, maar ook bij andere verenigingen’’, weet Becker. “Waar dat precies door komt weten we niet zeker, maar wat we van eerstejaarsleden hebben gehoord, is dat ze wel heel sterk op zoek waren naar een vorm van sociaal contact. In deze tijd missen ze dat erg en ze hoopten dat bij een studentenvereniging te vinden.”

Marretje Oomen, voorzitter van SSR, sluit zich daar bij aan: ‘’We merkten dat eerstejaarsstudenten er van tevoren al meer mee bezig waren. Ze voelden de bui al hangen en wisten dat dit niet het moment was om mensen te leren kennen in de collegebanken, veel colleges vinden tenslotte online plaats.’’

Focus op eenzaamheid
Ondanks dat studentenverenigingen groter zijn dan ooit, voelen de leden zich tijdens deze crisis misschien ook wel eenzamer dan ooit. Een van de belangrijkste doelen van studentenverenigingen, het samenbrengen van studenten en het creëren van een sociaal netwerk, is door corona niet meer zo vanzelfsprekend. De verwachtingen die eerstejaarsleden hadden, moesten flink worden bijgesteld. Voorlopig geen massale borrels op de sociëteit tot in de late uurtjes, maar alleen activiteiten online of in kleine groepjes.

Het was heel belangrijk dat dit probleem op de agenda kwam, niet alleen ‘houdt nog even vol jongens’, want eenzaamheid kan een groot probleem zijn onder jongeren

Eerstejaars Minerva-lid Maurits Revis had het anders voor zich gezien: “Je leert tijdens de KMT veel mensen kennen van de vereniging, maar de mensen die je het minst spreekt, zijn toch je eigen jaargenoten. Omdat we alles in verschillende shifts deden, heb je het grootste deel nog niet eens gezien. Hopelijk komt dat hierna nog.’’ Omdat er op korte termijn nog geen versoepelingen worden verwacht, ligt de focus steeds meer op het tegengaan van eenzaamheid onder jongeren, ook bij de gemeente. Jacques: “Het was heel belangrijk dat dit probleem op de agenda kwam, niet alleen ‘houdt nog even vol jongens’, want eenzaamheid kan een groot probleem zijn onder jongeren.”

Sleutelrol
De gemeente Leiden, onderwijsinstellingen en verenigingen werken nu daarom hard aan het bestrijden van eenzaamheid onder studenten. Ook bij SSR zijn er maatregelen genomen, vertelt Oomen: “We zijn veel bezig geweest met een campagne om meer bewustzijn te creëren onder studenten, dat ze afstand moeten houden. Maar nu focussen we ons meer op hun welzijn. Eenzaamheid is iets waar we ons echt mee bezig zijn gaan houden.’’

Op de sociëteit zijn bijvoorbeeld enkele studieplekken ingericht zodat leden op de vereniging kunnen studeren. Ook worden er online activiteiten op poten gezet. “We kunnen wel blijven focussen op die anderhalve meter, maar als we veelal thuis zitten, is het juist belangrijk om te zorgen dat mensen er niet van in een dip raken”, aldus Oomen.

Overal wordt achter de schermen hard gewerkt aan het bestrijden van eenzaamheid. Dat was van oorsprong al een taak van studentenverenigingen, maar die is dit jaar extra belangrijk geworden. De verenigingen spelen misschien zelfs wel een sleutelrol in de strijd tegen eenzaamheid. Marloes: “Ik ben blij dat ik toch bij Quintus ben gegaan. Wan het is weinig of niks, anders had ik gewoon niks.”

Dit artikel is onder begeleiding van de redactie van Sleutelstad geschreven door studenten van de masteropleiding Journalistiek en Nieuwe media van de Universiteit Leiden.

Leiden Onderwijs Coronacrisis