LUMC waarschuwt: sneltest maakt veel missers

Ben je negatief getest met een sneltest? Denk dan niet dat je nu gezellig je familie mag gaan knuffelen, want die testuitslag is geen bewijs dat je vrij van corona bent. Dat blijkt uit resultaten van een Leids onderzoek die gisteren inderhaast via de NOS naar buiten zijn gebracht.

“Schijnveiligheid”, zo noemen de onderzoekers van het LUMC een negatief testresultaat van de veel gebruikte Panbio-sneltest van het bedrijf Abbott. Want bij een kleinschalig onderzoek met 298 mensen in Leiderdorp en Den Haag bleek deze bekende antigeentest 40 procent van alle positieve gevallen te missen.

Het onderzoek werd pas deze week afgerond. Meestal gaan er dan nog weken overheen voordat alles verwerkt is en er officieel gerapporteerd wordt. Maar de onderzoekers zijn zo geschrokken van de resultaten dat ze die direct via de NOS naar buiten hebben gebracht. Ze vrezen dat mensen met deze feestdagen een negatieve sneltest als vrijbrief zullen gebruiken om geen afstand van elkaar te houden. En dat vinden ze dus gevaarlijk.

Riskant
De sneltest van Abbott is een van de erkende antigeentests die sinds twee maanden op grote schaal worden gebruikt op commerciële testlocaties. Juist in deze kerstvakantie is het druk op deze sneltestlocaties. Veel mensen willen daar even checken of ze corona hebben, voordat ze gezellig met familie bij elkaar komen.

Maar het gebruik van een sneltest als vrijbrief om ‘los te gaan’ is dus ronduit riskant. En het blijkt ook nog eens riskanter dan gedacht. Want tot nu toe werd gedacht dat de antigeentest alleen maar onbetrouwbaar is als je (nog) geen klachten hebt. Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat hij ook bij mensen mét behoorlijke verkoudheidsklachten missers maakt. En dat is de reden waarom de onderzoekers van het LUMC nu alarm slaan.

Bom
De cijfers uit het Leidse onderzoek spreken voor zich. Van vijfendertig mensen die met de officiële PCR-test besmet bleken met het coronavirus, zag de test van Abbott er veertien over het hoofd. Dat komt neer op maar 60 procent betrouwbaarheid. En bij die veertien zaten ook zeven mensen met duidelijke klachten en een flinke besmettelijkheid. Ook bij het opsporen van de wat zwaardere gevallen blijkt de test dus maar 75 procent betrouwbaar te zijn.

Dat nieuws moet als een bom inslaan bij de GGD’s. Want die gebruikten de antigeentest de laatste weken op grote schaal op XL-testlocaties bij mensen met verkoudheidsklachten, omdat ze meenden dat de sneltest bij die groep wel goed werkte. Alleen gisteren al ging het volgens de NOS om 4000 tests. Maar ook deze aanpak – die de GGD in onze regio trouwens nog niet gebruikt – blijkt nu dus niet veilig.

Eerste zeef
In één opzicht blijkt de antigeentest trouwens keer op keer wél betrouwbaar. Als deze test zegt dat je corona hebt, klopt dat ook. Daarom hoeft de sneltest volgens de Leidse onderzoekers nog niet afgeschreven te worden. Bij een groep mensen met duidelijke verkoudheidsklachten kan de antigeentest een nuttige eerste zeef zijn, die snel een flink aantal besmette personen aanwijst. Maar iedereen met een negatieve sneltest zal daarna toch nog een keer de officiële PCR-test moeten krijgen.

Fabrikant Abbott liet gisteren aan de NOS weten dat ze de sneltest nog steeds als betrouwbaar ziet. Maar de Leidse onderzoekers wijzen erop dat op de testlocaties in Leiderdorp en Den Haag precies volgens de handleiding van Abbott gewerkt werd. Ze houden de mogelijkheid open dat dit soort tests met een aangepaste handleiding alsnog betrouwbaar kan blijken, maar voorlopig blijft hun waarschuwing overeind: blijf ook na een negatieve sneltest afstand houden. Anders breng je anderen mogelijk in gevaar.

Liverpool
Het Leidse onderzoek is trouwens niet het eerste dat negatief uitpakt voor dit soort sneltests. Eerder in december kwamen onderzoekers in de Engelse stad Liverpool met even vernietigende resultaten voor de inzet van een antigeentest van het bedrijf Innova.
In een groep van ruim drieduizend mensen werden met de sneltest 22 besmette personen gevonden. Maar met de officiële PCR-test bleek het aantal cotronagevallen 46, dus ruim het dubbele. De sneltest herkende maar 49 procent van alle positieve gevallen.

Dit artikel past binnen het project “De coronamarathon”, dat wordt ondersteund door het Leids Mediafonds.

Leiden Leiderdorp Maatschappij Coronacrisis De virus-estafette