Vaccinatie kwetsbare ouderen eerder van start

De vaccinatie van verpleeghuisbewoners kan maandag starten, al is het eerst nog op kleine schaal. En vanaf half februari zijn thuiswonende ouderen aan de beurt, te beginnen met de oudsten.

Met dat verrassende nieuws kwam minister Hugo de Jonge dinsdagavond bij de persconferentie over de verlengde lockdown. Tot nu toe leek de vaccinatie van kwetsbare ouderen pas later te beginnen, omdat bestuurders het nu beschikbare ‘diepvriesvaccin’ van Pfizer lastig hanteerbaar vonden voor distributie naar verpleeghuizen.

Hoge bescherming
De koerswijziging kwam niet helemaal uit de lucht vallen. Maandag kwam de Gezondheidsraad voor de vierde keer met het advies om kwetsbare ouderen bij de vaccinatie de hoogste prioriteit te geven. En juist het vaccin van Pfizer blijkt dan medisch gezien zeer geschikt: het biedt deze groep ouderen een onverwacht hoge bescherming.

Die effectiviteit van meer dan 90 procent vindt de Gezondheidsraad belangrijker dan de praktische bezwaren die tot nu toe gehanteerd zijn. Na ontdooiing blijft ook het Pfizer-vaccin nog zeker vier dagen goed – genoeg tijd om het in kleinere hoeveelheden bij de artsen te krijgen die de ouderen moeten vaccineren.

Veel sterfte
In de ouderenzorg wordt opgelucht ademgehaald. Want al sinds twee weken zijn er meer verpleeg- en verzorgingstehuizen met coronabesmettingen dan tijdens de top van de eerste coronagolf, in de lente. En de sterfte aan de ziekte Covid-19 bereikte afgelopen week een nieuwe piek, met landelijk meer dan 700 doden. Dit betreft vooral kwetsbare ouderen,

Ook de GGD-regio Hollands Midden telt de laatste weken veel coronadoden. De laatste twee weken ging het om 39 en 29 sterfgevallen, waarvan zeven en zes in de Leidse regio. Maar deze week gaat het alweer harder, met na twee dagen al vijftien doden in de GGD-regio, waarvan één in Leiden en vier in Oegstgeest. Elke week eerder dat de ouderen gevaccineerd zijn, kan zulke sterfgevallen door corona helpen voorkomen.

Slechts enkele
Het vaccineren van ouderen begint maandag overigens nog klein. Het gaat om een proeffase met een tiental verpleeghuizen – terwijl Nederland ruim 2.000 van zulke huizen telt. Het lijkt erop dat daar nog geen tehuizen in de Leidse regio bij zitten – in elk geval geen huizen van de twee grootste organisaties, Libertas en Topaz. En het zal zeker nog even duren voordat alle 110.000 bewoners van verpleeg- én verzorgingstehuizen gevaccineerd zijn.

Volgens de minister kan tegelijk de vaccinatie in de gehandicaptenzorg beginnen. Dit moet allemaal mogelijk worden doordat Nederland in EU-verband een extra bestelling van het Pfizervaccin heeft gedaan. Maar hoe snel die wordt geleverd, moet nog blijken. Dus is ook niet zeker hoe snel de vaccinatie zal verlopen.

Huisartsen
Een week later, dus vanaf 25 januari moet ook de vaccinatie bij zogenaamde ‘kleinschalige woonvormen’ van start gaan. Dat moet gebeuren met het Moderna-vaccin, waarvan maandag de eerste doses in Oss zijn afgeleverd. De komende weken krijgt Nederland genoeg voorraad van dit vaccin voor 16.500 patiënten. Het idee is dat de huisartsen deze vaccinatie gaan organiseren.

De huisartsen krijgen ook een sleutelrol in een volgende ronde, vanaf half februari. Dat is de vaccinatie van thuiswonende ouderen, met en zonder medische indicatie, om te beginnen met de alleroudsten. Het kabinet hoopt voor deze paar miljoen 65-plussers het Oxfordvaccin van AstraZeneca in te zetten, dat naar verwachting nog deze maand wordt goedgekeurd.

Kritiek
Minister De Jonge zei dinsdagavond dat vóór het begin van de lente de meest kwetsbare groepen beschermd zullen zijn tegen het coronavirus. Dat is over iets meer dan twee maanden. Dit zou de druk op de zorg sterk verlichten en dus ook ruimte bieden voor versoepeling van de coronaregels.

Maar de nieuwe plannen zullen zeker nog kritiek krijgen. Komt er snel genoeg vaccin voor al die verpleeghuisbewoners? En hoe zit het met het thuiszorgpersoneel dat nog door de GGD’s geprikt zou worden? Moeten zij alsnog achteraan aansluiten?

Vergeten
En dan de huisartsen. Die reageerden gisteren kwaad. Ze krijgen wel een sleutelrol om anderen te vaccineren. Maar zelf zijn ze in de plannen naar achteren geschoven. Begin januari was er volgens hen afgesproken dat ze deze maand hun prik zouden krijgen en nu lijkt daar geen sprake meer van.

Er zijn meer groepen die vinden dat ze vergeten zijn, zoals de kwetsbare 60-minners die nu pas ná de gezonde 60-plussers aan de beurt lijken te komen. Of de groep kwetsbaren onder de 18, die zelfs in geen enkel document over de vaccinatiestrategie terug te vinden is.

Dit artikel maakt deel uit van het project “De coronamarathon”, dat wordt ondersteund door het Leids Mediafonds

Leiden Maatschappij Oegstgeest Regio Coronacrisis De virus-estafette