Lockdown duurt te lang voor mensen met verstandelijke beperking: 'Ik ben het spuugzat'

De coronamoeheid begint steeds zichtbaarder te worden. Het Sociaal en Cultureel Planbureau ziet na een jaar corona steeds meer problemen bij kwetsbare groepen. Tot hen behoren jongvolwassenen en helemaal zij met een verstandelijke beperking. Bij Hof van Sijthoff, een lunchroom in Leiden die werk biedt aan deze mensen, merken ze die coronamoeheid. “Ik ben het spuugzat.”

Eveline de Goeje en Joëlle van Zeijl – allebei met een verstandelijke beperking – zitten samen aan tafel in de lunchroom. Eveline neemt geen blad voor de mond: “Ik ben het spuugzat.” Joëlle is wat gematigder en noemt het ‘heel jammer dat ze niet kan shoppen, dat je maar weinig mensen kan zien en dat ze dan ook nog om 21.00 uur ’s avonds weg moeten.’ Beide dames stralen het uit: ze hebben het gehad met de lockdown.

Joëlle merkt dat ze geïrriteerder is dan voorheen, ze heeft meer stress. “Ik probeer dat wel tegen te gaan, maar dat is moeilijk.” Ze is blij dat er nog wel enig werk is bij Sijthoff, dat geeft structuur. Verder is ze samen met andere medewerkers een challenge aangegaan: iedere dag wandelen. “Dat helpt wel tegen de stress”, zegt ze tegen kok Damaru Kalkman.

Sneller van slag
Buiten coronatijd begeleidt Kalkman de mensen met leren koken. Sinds de pandemie merkt hij dat zijn werk veranderd is. “Mensen zijn door wat ze meemaken sneller van slag. Ze zijn bang voor corona, tobben over de vaccinatie of ze voelen zich eenzaam als de woning waar ze wonen in quarantaine moet vanwege een besmetting. Daardoor ben ik nu veel meer bezig met het begeleiden van hun psychische gezondheid dan met het geven van kookles.”

Tekst loopt door onder de foto

Kok Damaru helpt daar waar hij kan met emotionele begeleiding. (Foto: Mariët Overdiep)

Eveline valt stil als er gevraagd wordt hoe die lockdown dan voelt. Even later komt er toch een antwoord, eerst aarzelend, dan sneller pratend: “Het voelt heel stil… Alles voelt stil, de hele wereld. Ik voel het als eenzaamheid.”

Leren bedienen
Normaal werken Eveline en Joëlle vooral in de bediening, maar veel te bedienen valt er nu niet. Bij Sijthoff kan alleen maar afgehaald worden en er wordt eten gekookt voor de woongroepen van zorginstelling Gemiva waar Sijthoff bij hoort. De dames helpen nu mee in de keuken. Om verder wat om handen te hebben worden er ook doe-lessen gegeven door leerlingen van ROC Rijnland. Vandaag is dat de klant ontvangen en wat te drinken aanbieden.

“We proberen met man en macht de boel draaiend te houden”, zegt projectmanager Hiske Faber van Gemiva. “Maar nu het langer duurt, merken we dat de rek eruit gaat. Voor ons is het soms al moeilijk, maar mensen met een verstandelijke beperking kunnen het soms niet goed overzien en bevatten.” Ook signaleert Faber een vermoeidheid bij de begeleiding. “Als zorgverlener wil je er altijd tegenaan, maar de energie om dat steeds weer op te brengen wordt moeilijker.”

Leiden Maatschappij Coronacrisis