Gemeente Leiden gebruikt nepaccounts op sociale media

Medewerkers van de gemeente Leiden zijn onder een schuilnaam actief op sociale media. Op die manier proberen ze fraude op te sporen en onderzoek te doen naar ondermijnende criminaliteit. Ook houdt de gemeente in de gaten of de openbare orde mogelijk verstoord gaat worden, maar daarvoor worden de nepaccounts volgens de gemeente niet ingezet.

Onlangs bleek uit onderzoek van NHL Stenden Hogeschool en de Universiteit Groningen dat gemeenten vaak niet weten wat er is toegestaan. Een aantal partijen uit de gemeenteraad wilde naar aanleiding daarvan weten hoe dat in Leiden zit. Het college van burgemeester en wethouders zegt dat er protocollen zijn waarin de werkwijze op sociale media is vastgelegd. Daarin is bijvoorbeeld vastgelegd op welke manier bijstandsfraude online kan worden opgespoord.

De nepaccounts van ambtenaren worden alleen gebruikt om openbaar toegankelijke informatie te raadplegen, zegt de gemeente. “En dus niet om aan besloten groepen deel te nemen.” Ook zegt de gemeente dat mensen alleen in de gaten worden gehouden als daar concrete aanleiding toe is, ‘zoals dat we dat ook in de ‘echte’ wereld doen’. De accounts worden gebruikt voor de opsporing van fraude en ondermijning. Sociale media worden ook in de gaten gehouden om mogelijke ordeverstoringen en andere actualiteiten uit de stad in beeld te krijgen, maar daar worden de nepaccounts niet voor gebruikt.

Landelijke regelgeving
Van de gegevens die medewerkers online vinden, wordt een deel ook opgeslagen. Dat gebeurt bijvoorbeeld om later als bewijsmateriaal te gebruiken in een onderzoek naar fraude. De gemeente noemt de Participatiewet, Wet maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet als gebieden waarop fraude via sociale media in de gaten wordt gehouden. Het gaat dan vaak om onterecht aangevraagde uitkeringen. Er zijn bij de gemeente geen klachten gemeld over deze werkwijze. Ook zijn er geen datalekken bekend.

Hoewel de gemeente gebruikmaakt van protocollen waarin is vastgelegd wat medewerken mogen, zou het beter zijn als er landelijke regelgeving komt voor het gebruik van andere online identiteiten. “Nu wordt dat nog teveel aan de gemeenten zelf overgelaten. Dit leidt onder meer tot verschillen in uitvoering”, zegt de gemeente. De gemeente onderzoekt nog of ambtenaren voldoende op de hoogte zijn van wet- en regelgeving rond privacy.

Leiden Maatschappij Politiek