In de jaren zeventig kraakten Leidenaren gewoon

De woningnood was in de jaren zeventig van de vorige eeuw in Leiden erg groot. Een kwart van de woningen in het centrum was in slechte staat of onbewoonbaar. De flats in de Merenwijk waren te duur en de Stevenshof was nog niet gebouwd. Reden voor een aantal Leidenaren om een woning te kraken. Historicus Bart van der Steen houdt hierover op zondag 12 december in de Vrijplaats een lezing.

Van der Steen: “Als je aan kraken denkt, dan denk je meteen aan Amsterdam, aan jongeren die stenen gooien naar de politie en aan rellen. In Leiden daarentegen is weliswaar veel gekraakt, maar er is maar heel weinig gevochten met de politie. De groepen die in de jaren zeventig begonnen met kraken waren in eerste instantie veelal studenten en jonge gezinnen van werkende Leidenaren met kinderen. Ze wilden gewoon een woning.”

Bart van der Steen over de Jan van Houtlezing 2021

“De eerste generatie krakers stelden geen politieke eisen. Je ziet dan ook dat de stadsbestuurders van toen welwillend reageerden op de eisen van deze krakers. De studenten en jonge gezinnen kregen vaak een huurcontract aangeboden van de woningen die ze bezet hielden of ze kregen een vervangende woning aangeboden”, aldus Van der Steen. “Maar behalve deze groepen kraakten ook arbeidsmigranten, winkeliers en zelfs een autosloper.”

Rubberen Robbie
Van der Steen: “Er zijn veel leuke anekdotes te vertellen over de kraakgeschiedenis van Leiden. Zo is er een mooie anekdote uit de jaren tachtig dat de Leidse burgemeester met een helm van de Mobiele Eenheid op en een knuppel van de Mobiele Eenheid in zijn hand op tafel slaat tijdens een diner en vertelt trots te zijn dat in Leiden nooit een pand met geweld door de Mobiel Eenheid is ontruimd. Dat klopte niet helemaal. Krakers in Leiden zeiden ook zoals in Amsterdam doen we het niet.”

Twee Mobiele ogen die keken de kraker aan

“Van Rubberen Robbie wordt gezegd dat hij in de Merenwijk een appartement had gekraakt. Als begin jaren tachtig krakersrellen uitbreken in Amsterdam, maakt hij een liedje ‘Met twee mobiele ogen’ dat gaat over de krakersrellen in Amsterdam. Dat liedje wordt vervolgens populair in Leiden omdat het in Leiden op een gekraakte kabel vertoond werd. Dat soort anekdotes ga ik tijdens de lezing vertellen.”

De situatie van nu
“Net als in de jaren zeventig is er nu een woningnood. Ook zijn de prijzen van woningen in Leiden weer duur. Het maakt niet uit of je nu een woning koopt of huurt. Er zijn wel twee grote verschillen. De gebouwen die nu leeg staan zijn vaak bedrijfspanden buiten het centrum. En in de jaren zeventig, tachtig en negentig was kraken legaal onder bepaalde voorwaarden, nu is kraken gewoon verboden.”

Van der Steen ziet het kraken zoals dat in de jaren zeventig gebeurde dan ook niet snel terugkeren. “Maar je kunt het nooit uitsluiten.” De locatie van de lezing, de Vrijplaats op de Middelstegracht 36 te Leiden, is toepasselijk gekozen. Aanmelden voor de lezing kan door een mailbericht te sturen aan lezingen@oudleiden.nl of de lezing volgen via livestream.

Cultuur Leiden Maatschappij