Leidse gynaecoloog gebruikte eigen zaad

Na schandalen rond fertiliteitsarts Jan Karbaat uit Barendrecht (circa 80 donorkinderen) en de Zwolse gynaecoloog Jan Wildschut (waarschijnlijk tientallen donorkinderen), heeft nu ook de Leidse regio een eigen schandaal rond een arts die zijn eigen zaad heeft gebruikt bij behandelingen van vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen. Het gaat om de in 2019 overleden gynaecoloog Jos Beek. Hij gebruikte in tenminste 21 gevallen zijn eigen zaad. Dat heeft het Alrijne Ziekenhuis bekend gemaakt. De arts werkte van 1973 tot 1998 in het Elisabeth ziekenhuis. In 1986 is de fertiliteitskliniek aan het LUMC overgedragen.

Beek was arts in het voormalige Elisabeth Ziekenhuis in Leiderdorp dat opging in het Rijnland Ziekenhuis en later met enkele andere ziekenhuizen Alrijne vormde. Het ziekenhuis werd  in juni 2021 benaderd door Fiom namens inmiddels 21 kinderen die op zoek waren naar hun vader. Via DNA-onderzoek is vastgesteld dat zij allemaal nazaten zijn van Beek.

“Het lijkt er sterk op dat deze arts zijn eigen sperma heeft gedoneerd en gebruikt voor inseminatie van wensmoeders die anoniem zaad verwachtten. De kinderen en hun ouders waren hier niet van op de hoogte, voor zover nu bekend is. De fertiliteitstrajecten liepen globaal van de jaren 70 tot midden jaren 80”, zo meldt het ziekenhuis in een verklaring die het ziekenhuis in overleg met de betrokken donorkinderen en ouders die nu bekend zijn naar buiten heeft gebracht.

Onacceptabel
“We zijn hier enorm van geschrokken”, zegt Peter Jue namens de Raad van Bestuur van de ziekenhuisgroep: “Zoiets heeft natuurlijk flinke impact op de betrokken ouders en kinderen. We zijn direct in gesprek gegaan met de kinderen en ouders die dat wilden om te luisteren en onze medewerking toe te zeggen. Wij erkennen de situatie waarin zij terecht zijn gekomen en willen zoveel mogelijk doen om informatie boven tafel te krijgen. De manier waarop deze arts destijds heeft gehandeld is onacceptabel.”

Onderzoek
Om uit te zoeken wat er precies is gebeurd, laat Alrijne een onafhankelijke commissie onderzoek doen. Die commissie is begin dit jaar al van start gegaan en staat onder voorzitterschap  van Prof. Dr. Didi Braat, emeritus hoogleraar Obstetrie en Gynaecologie, alsmede Voortplantingsgeneeskunde aan het Radboudumc. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk informatie over de gebeurtenissen te achterhalen. Komende zomer hoopt de commissie de uitkomsten beschikbaar te hebben. Het onderzoek gebeurt in afstemming met de betrokken kinderen en ouders.

Donorzaad
Alrijne wijst erop dat in de jaren dat Beek arts werkzaam was , er nauwelijks regelgeving rondom fertiliteitstrajecten was. “Het vakgebied was nog in ontwikkeling. We willen graag benadrukken dat de situatie inmiddels volledig anders is. We hanteren landelijke protocollen en werken op een vaste en zorgvuldige manier. Onze werkwijze wordt regelmatig gecontroleerd via audits. Alrijne gebruikt al jaren geen donorzaad meer bij fertiliteitstrajecten.”

Vragen
Het ziekenhuis roept iedereen met vragen op om contact op te nemen met het informatiecentrum van Alrijne. Dat kan telefonisch op 071 58 29 259 of per e-mail via informatiecentrum@alrijne.nl. “Als Alrijne Ziekenhuis realiseren we ons dat dit bericht veel vragen kan oproepen bij vrouwen die door deze arts zijn behandeld, hun kinderen of de betrokken vaders. Wij gaan daar heel graag over in gesprek. Schroom niet contact op te nemen.”

Oproep
Het ziekenhuis roept iedereen die het vermoeden heeft mogelijk een donorkind van Jos Beek te zijn en dat zeker wil weten zich te melden bij Fiom. Die organisatie is gespecialiseerd in afstammingsvraagstukken en ondersteunt bij het zoeken naar biologische verwanten, onder andere via DNA-onderzoek. Zij kunnen via de DNA-databank nagaan of er een match is. Ook ouders die over dit onderwerp in gesprek willen met hun kind en daarbij ondersteuning kunnen gebruiken, kunnen bij Fiom terecht. “In de jaren ’70 en ’80 werd wensouders vaak geadviseerd om donorschap geheim te houden. Dat werd destijds als de beste optie beschouwd voor alle betrokkenen. Inmiddels zijn die inzichten veranderd.”

Leiden Leiderdorp Maatschappij Regio