Meer aandacht voor de Leidse deken: 'Net zo belangrijk als het laken'

Een groep textielliefhebbers vindt dat de Leidse deken, in tegenstelling tot het beroemde laken, onvoldoende aandacht krijgt. Op een industrieterrein in het centrum brengen ze een ode aan de door hen zo geliefde wollen dekens.

Samen met andere vrijwilligers verzamelen Helga van Manen en Mienke Simon Thomas oude Leidse dekens en hieraan verwante artikelen. “Die bewaren we in ons magazijn. Keurig gesorteerd op fabriek. We hebben dekens van Scheltema, Van Wijk en Zaalberg. Allemaal Leidse dekens. Niet uit Tilburg, die willen we niet, alleen Leidse dekens”, grapt Simon Thomas terwijl ze de collectie trots laat zien.

Eer
Na de industriële revolutie groeide de dekenindustrie enorm in de Sleutelstad. “In 1900 werkte de helft van de Leidenaren in ‘de dekens’. Ik zou niet willen zeggen dat ze belangrijker zijn geweest dan het wereldberoemde Leidse laken, maar ze verdienen wel minstens evenveel eer”, zegt de voorzitter van de Stichting Leidse Deken, Van Manen.

Gevel
Op verschillende plekken in de stad zijn herinneringen te vinden aan de Leidse dekens. “In het gebouw waar dekenfabriek Scheltema was gevestigd worden tegenwoordig evenementen georganiseerd, maar de bedrijfsnaam staat nog altijd groot op de gevel. Hetzelfde geldt voor de fabriek van de gebroeders Van Wijk op de achtergevel van de Dekamarkt aan de Hogewoerd en het voormalige magazijn en kantoor van Zaalberg aan de Vestestraat.”

En dan heeft de voorzitter het nog niet eens over de dekens zelf. “Sommigen zijn al zeventig jaar oud, maar nog altijd in een goede staat en klaar voor gebruik”, zeg Van Manen trots.

Nieuwe Leidse dekens
De deken-fans willen meer dan herinneringen delen. “Op deze plek aan het Papegaaisbolwerk zijn we een werkplaats begonnen waar we, op de ouderwetse manier, zelf nieuwe Leidse dekens willen maken”, onthult Van Manen. De vrijwilligers gingen op zoek naar de juiste wol die ze zelf wassen, kaarden, spinnen, weven en verven. “Vooral het kaarden is echt heel moeilijk. Dat kunnen we eigenlijk niet goed genoeg en er zijn ook geen mensen meer te vinden die ons dat kunnen leren. Zelfs niet in het buitenland.”

Resultaat
Toch geven de dekenmakers het niet op. In de werkplaats geven ze workshops en leggen ze contact met de beste ‘handwerkers’ uit de regio. De eerste nieuwe Leidse Deken is inmiddels af. Over het resultaat is men voorzichtig enthousiast. “De ‘schering’ is goed, maar bij de ‘inslag’ zie je de draad nog teveel. Dat kan beter”, legt Van Manen in vaktermen uit.

De stichting is niet van plan om weer op grote schaal dekens te produceren. “We willen het Leidse dekenverhaal vooral vastleggen, doorgeven en levend houden.”

Cultuur Leiden Maatschappij