Leids slavernijmonument laat op zich wachten; eerst onderzoek naar verleden

De herdenking van Keti Koti zal in 2024 nog niet plaatsvinden rond een Leids slavernijmonument. Zoiets komt er wel, maar de gemeente wil eerst de resultaten afwachten van een onderzoek dat wordt ingesteld door de gemeente in samenwerking met de Universiteit Leiden. Onderzocht wordt de Leidse rol bij de slavernij die officieel 160 jaar geleden werd afgeschaft in Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen.

Dat onderzoek is een van de aanbevelingen uit een adviesrapport van Peggy Wijntuin die door de gemeente werd aangetrokken om in kaart te brengen welke stappen de gemeente moet nemen om recht te doen aan het onder ogen zien van de Leidse rol bij de slavernij. Wijntuin schreef er het adviesrapport ‘Een verbonden stad. Advies slavernij- en koloniaal verleden van Leiden‘ over. Dat is ook waar het college op aanslaat. “We moeten breder naar het verleden kijken”, zegt wethouder Abdelhaq Jermoumi. “Niet alleen naar de trans-Atlantische slavernij, maar ook naar ons koloniale verleden.” Daarbij wordt ook gekeken naar de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC).

Wethouder Abdelhaq Jermoumi over het onderzoek naar het Leidse slavernij- en koloniaal verleden.

Dodenherdenking
Na de uitgebreide herdenking en viering van Keti Koti rond 30 juni en 1 juli van dit jaar, komt er voortaan elk jaar zo’n herdenking. Keti Koti krijgt een ‘gemeentelijke status’ naar het model van de nationale dodenherdenking op 4 mei. De gemeente gaat de herdenking faciliteren, terwijl de organisatie in handen blijft van de Stichting Songs of Freedom die al jaren stilstaat bij 30 juni en 1 juli. Ook wordt de Nederlandse vlag voortaan op 30 juni ’s avonds halfstok gehangen en op 1 juli in top gehesen. Een toespraak van de burgemeester wordt ook onderdeel van de jaarlijkse herdenking.

Kunstuiting
Als het onderzoek heeft uitgewezen welke de rol het stadsbestuur, de universiteit en de Leidse samenleving vervulden in het slavernij- en koloniaal verleden, kan volgens het college ook beter invulling worden gegeven aan de opdracht aan een kunstenaar om een slavernijmonument of andere kunstuiting te maken. Leiden reserveerde eerder al een ton voor zo’n herdenkingsmonument.

Excuses
Aan het eind van het traject dat Leiden nu inzet, kunnen er mogelijk ook Leidse excuses volgen aan de nazaten van tot slaaf gemaakten. Door eerst goed in beeld te hebben wat de Leidse rol is geweest, wordt ook duidelijk waarvoor precies excuses gemaakt moeten worden. Om precies die reden heeft oud-burgemeester Lenferink er eerder dit jaar ook voor gekozen nu nog geen Leidse excuses te maken.

Samen met de Universiteit Leiden begint de gemeente volgende maand met een voorstudie naar het Leidse slavernij- en koloniaal verleden. Daarvoor is ongeveer een jaar uitgetrokken. Waarschijnlijk volgt later een uitgebreid vervolgonderzoek. Dat moet ook handvatten geven voor de verdere verankering van het thema in de samenleving.

Leiden Maatschappij Keti Koti