Zoutkisten tonen fraai onderwaterleven in Leidse grachten

Aaf Verkade uit Leiden zet zich al jaren in voor het onderwaterleven in de grachten. De adviseur stadsgrachten bedacht het idee om het onderwaterleven ook boven water zichtbaar te maken. In Leiden staan veel kisten bij bruggen waar zout in wordt bewaard om de bruggen ijsvrij te houden in de winter. Verkade bedacht een plan om die kisten te beplakken met foto’s van het onderwaterleven, en die prachtige afbeeldingen zijn nu te zien op 32 zoutkisten door heel Leiden.

Samen met haar ontwerper Pieter de Jong en fotografe Janny Bosman en een aantal andere fotografen, heeft ze maanden gewerkt om de platen vorm te geven. Met financiële ondersteuning van het Hoogheemraadschap zijn de onderwaterplaten er gekomen. Ze zijn uv-bestendig en hufter- en graffitiproof.

Waarnemend burgemeester Peter van der Velden hielp mee met de onthulling van de platen op de zoutkisten en kreeg een rondleiding van Verkade. Zij heeft er enkele jaren geleden ook voor gezorgd dat zeven grachten in de binnenstad zijn aangewezen als visreservaat.

Pleidooi
Van der Velden hield een vlammend betoog over de noodzaak van schoon water in de grachten en biodiversiteit. “Ik ben onder de indruk van wat Leiden en het waterschap als stad doen aan de waterkwaliteit en de biodiversiteit. Dat zijn geen loze kreten; het is meer dan urgent.” Peter van der Velden was zes jaar lang voorzitter van Vewin, de vereniging van waterbedrijven in Nederland.

Hij memoreerde dat hij hard werd geconfronteerd met de problematiek van water: de verontreiniging, het oppervlaktewater, grondwater, het gebruik van pesticiden en de actuele kwestie rondom PFAS. “Hoe kan het zijn dat we PFAS gebruiken? Wat er niet ingaat, hoef je er ook niet uit te halen. En toch mag men nog steeds alles produceren. Als een product chemisch wordt geproduceerd, wordt het daarna pas getest. Dat is de omgekeerde wereld. Dan heb ik het nog niet over de zorgwekkende stoffen in het water. Het is moeizaam gesteld met de waterkwaliteit. Er is een Kaderrichtlijn Water 2027. Die moeten we halen.”

Maar Van der Velden ziet het somber in: “Het ziet ernaar uit dat we dat niet gaan halen.” Volgens Van der Velden staan we aan de vooravond van een tweede stikstofcrisis: de watercrisis.

De Kaderrichtlijn Water (KRW) 2027 is een Europese richtlijn die tot doel heeft om de kwaliteit van al het oppervlakte- en grondwater in de Europese Unie te verbeteren en te beschermen. De richtlijn stelt de volgende hoofddoelen:

* Chemische en Ecologische Waterkwaliteit: Zorgen dat alle waterlichamen (rivieren, meren, kustwateren en grondwater) tegen 2027 een goede chemische en ecologische status bereiken.

* Duurzaam Watergebruik: Bevorderen van duurzaam watergebruik om waterschaarste te voorkomen.

* Bescherming van Ecosystemen: Beschermen en verbeteren van aquatische ecosystemen, inclusief die welke afhankelijk zijn van grondwater.

* Vermindering van Verontreiniging: Verminderen van de vervuiling door gevaarlijke stoffen en het aanpakken van diffuse verontreiniging, zoals die door landbouwactiviteiten.

* Beheer van Overstromingsrisico’s: Het verminderen van het risico en de gevolgen van overstromingen.

Om deze doelen te bereiken, moeten lidstaten nationale beheersplannen en programma’s van maatregelen opstellen en uitvoeren. De richtlijn bevordert een geïntegreerde aanpak, waarbij waterbeheer op het niveau van stroomgebieden plaatsvindt, en vereist actieve participatie van alle belanghebbenden, inclusief burgers en maatschappelijke organisaties.

Water is de blauwe ader
Van der Velden benadrukt: “We moeten optimistisch blijven: je moet blijven pionieren.” Ik ben onder de indruk van wat je doet, zei de burgervader tegen Aaf Verkade. “We moeten waarde hechten aan de biodiversiteit en de waterkwaliteit. Leiden is daarin ongelooflijk innovatief, maar dat kan alleen als er mensen zijn die met elan en visie daaraan werken. Het is uniek dat je zorg hebt over het water.”

“Water is de blauwe ader van ieder mens. Wij vinden dat allemaal vanzelfsprekend totdat je ontdekt dat je het niet meer kan gebruiken of dat er tekorten zijn. Hier gebeurt iets waarvan ik denk, misschien moet je het wel landelijk uitrollen. En dan heb je mensen zoals Verkade nodig met een leger vrijwilligers en mensen die het maatschappelijk ondersteunen. Meer dan ooit is het gewenst dat we water laten stromen, dat we water voeden, dat we water beleven en dat alles wat er niet in hoort eruitkomt en wat er wel in hoort een kans krijgt op een rijker leven.”

Chapeau
Van der Velden gaf Aaf Verkade complimenten voor haar werk en aan alle mensen die daaraan hebben meegewerkt en geholpen. “Chapeau voor Aaf, chapeau voor dit initiatief. Ik ben het met het waterschap eens, dit helpt ons op een geweldige manier.”

Na de toespraak onthulden Hans Schouffoer van Hoogheemraadschap Rijnland en Van der Velden de platen op de zoutkisten en vertrok het gezelschap voor een tour langs een aantal van de 32 zoutkisten die Leiden rijk is.

Leiden Maatschappij