Deel dit bericht!  

De woningbouwbeloften van het CDA

De koelmotoren van de Leidse IJshal zorgden voor een continue onheilspellend gebrom tijdens het Politiek Café van het CDA. Een kleine dertig mensen waren komen opdagen om van gedachten te wisselen over de Leidse woningbouwopgave (ook in relatie tot de regio). Ook waren vertegenwoordigers van drie bestuurslagen aanwezig: gemeenteraadslid voor het CDA Roeland Storm, voormalig raadslid en Leids CDA-kandidaat voor de Provinciale Staten Moniek van Sandick en Tweede Kamerlid voor het CDA Erik Ronnes. Het onheilspellend gebrom bleek meer dan een hinderlijk achtergrondgeluid: de grondtoon van de avond was er een die droop van het cynisme, van wantrouwen, kritiek en van ongeloof.

Chris de Waard sprak na afloop van de discussie met Tweede Kamerlid Erik Wonnes, kandidaat Statenlid Moniek van Sandick en gemeenteraadslid Roeland Storm.

Visie
De woningbouwopgave plaatst Leiden voor problemen, bleek uit de woorden en ervaring van de lokale bestuurders. Niet alleen de omvang – “8500, waar Leiden al is terug gefloten van 10.000” – ook de locatie(s) “heel veel van die woningen gaan in Leiden Zuidwest komen”. Het bracht Van Sandick tot de opmerking dat met zulke ingrijpende veranderingen in een stadsdeel een “integrale visie” daaraan ten grondslag moet liggen. “Wat zijn er voor voorzieningen (nodig)? Wat is er voor kinderen? Hoe ontsluit je het gebied? Zijn er genoeg winkels?” Die visie, op de infrastructuur bijvoorbeeld, ontbreekt op het moment dat er (ingrijpend) wordt gebouwd. Storm verbaast het dan ook niet dat omwonenden nu te hoop lopen tegen het LEADplan. (…) Een projectontwikkelaar presenteert een plan; je wilt het of niet. En het College en de Raad deinzen terug”.

Belangen
Het is niet dat het CDA, of de aanwezigen, tegen bouwen in de stad is. Nadrukkelijk níet, maar men is wel voorstander van “een menselijke maat”, van “bouwen in de schaal van het bestaande” en ook van “de woningbouwopgave benaderen als een regionale opgave”. Van Sandick ziet in dat laatste veel (conflicterende) belangen samenkomen, zoals rond het voormalig vliegkamp Valkenburg “Leiden wil te veel en te snel (…) Leef je in in de andere gemeente (…) samenwerken is níet hetzelfde als fusie”. Diplomatie ziet zij als te nemen weg. Overleg tussen gemeenten, met name zónder de dreiging van fusie. Het impliceert wel dat de gemeente-neuzen in dezelfde richting wijzen, en uit de zaal kwam de constatering dat “van de 10.000 woningen er nu nog maar 5.000 staand gepland”, dat “de grond van Kátwijk en niet van Leiden is”, en dat “Wassenaar vasthoudt aan een groene buffer van anderhalve kilometer”.

Doorzettingsmacht
Het is een oud probleem; dat de belangen van de som der delen niet per sé leidt tot een algemeen belang. Evenmin vreemd is dan ook de oproep, uit de zaal, om als provincie sturender op te treden. Juist dat is wat de provinciale CDAkandidaat níet voor ogen staat, zo bleek. “Het zou triest zijn als de provincie moet ingrijpen”, zei Van Sandick al direct aan het begin van de avond, om later te herhalen dat “het CDA niet wil dwingen”. Mét de zaal pleit Storm daarentegen voor “meer overleg vanuit de provincie”.

Tegen projectontwikkelaars als zodanig heeft Storm niets. Wel tegen bouwen zonder kaders als omgevingsvisies, of, zoals de zaal de gemeente verweet “in een rare volgorde. (…) Hoe kan er een bouwplan liggen en pas later een omgevingsvisie komen?”. Het gewekte beeld is dat van een, in planmatig opzicht, rommeltje. Een beeld ook dat in stand wordt gehouden – mogelijk ook veroorzaakt of versterkt – door inspraak(ervaringen) “de inspraak komt achteraf, als de plannen ‘verder’ zijn uitgewerkt. Maar ik wil juist óver die plannen mee praten!”. De voldongen feiten “je mag meepraten, over niks anders dan de kleur van de plinten” en vaststaande uitgangspunten “de grootheidswaanzin (van Leidse ambtenaren); het stationsgebied waarover is gezegd dat dat op New York moet gaan lijken. Léiden, hè!”.

Woningmarkt
Of het CDA het echt heel anders zal/zou gaan doen, ligt in de toekomst besloten. De beloftes zijn er in elk geval wel. Andere types inspraak, liefst participatie. Niet eens alleen in het belang van de omwonenden, maar ook in het belang van de stad. Storm voorspelt “er komt hier een enorme druk op de woningmarkt, omdat er geen snelheid wordt gemaakt. (…) Als bijvoorbeeld LEAD lager zou zijn, is de weerstand kleiner en zouden we de woningbouwopgave sneller bereiken”. Veel kleintjes – en in regionaal verband zoals de overeenkomst met Zoeterwoude – voorkomt achter de feiten aanlopen, doordat maatschappelijke weerstand tegen grote projecten meteen grote achterstanden oplevert. Datzelfde geldt voor het ambitieniveau (van de gemeente), waarin aan projectontwikkelaars wordt gevraagd moeilijk te verenigen doelstellingen toch samen te brengen. Betaalbare appartementen, duurzaam en groen, en niet te hoog: de vraag is of dat, zakelijk gezien, allemaal verenigbaar is. Hij heeft in elk geval wel een initiatiefvoorstel in voorbereiding. Naar analogie van Amsterdam een hoogbouwvisie die niet werkt met absolute hoogtes, maar met het uitgangspunt dat nieuwbouw maximaal 25% hoger mag zijn dan het bestaande.

Cynisme
De zware tijden voor ‘de politiek’ en ‘de overheid’ zijn nog lang niet voorbij, als deze avond representatief is voor de gevoelens in Leiden. Het zijn geluiden van mensen die goed de weg weten en op de hoogte zijn die “onthutsend” zijn, zo omschreef Tweede Kamerlid Ronnes de geluiden over de inspraak en participatie in Leiden. Of, zoals een hevig geagiteerde bezoeker, dat formuleerde “er is enorm cynisme bij de burger over wat er gebeurt. En de raad wéét wat er gebeurt, hoe het gaat. (…) Maar in Leiden moet je het spel mee spelen”.