Onenigheid over de Bult: onzekerheid blijft

In Park de Bult spelen kinderen, laten inwoners de hond uit en fietsen de wielrenners van Swift er fanatiek op los. Maar onder de grond bevindt zich een vuilstort, waarvan de inhoud een raadsel is. Gaat het enkel om huisvuil en autowrakken of ligt er meer verborgen? Voor de zekerheid wordt het grondwater van de Bult al jaren weggepompt, maar de gemeente wil daarmee stoppen. Inmiddels ligt dat plan al sinds 2016 op de plank. Waarom blijft de situatie zo onzeker?

Door: Maaike Reinhoudt, Jessica Rijsdijk, Evelien Schreurs en Anne Vorwald

Bij de bouw van de wijk Roomburg begin deze eeuw zat de gemeente met een probleem: de naastgelegen ‘Bult’. Dit is een voormalige vuilnisbelt die na sluiting afgedekt is. Tegenwoordig functioneert de Bult als recreatiepark. Bij de bouw van Roomburg is bedacht om het grondwater onder de Bult weg te pompen, zodat het mogelijk verontreinigde water niet door zou sijpelen naar de kersverse wijk. Met de bewoners werd afgesproken om deze beheersmaatregelen eeuwigdurend uit te voeren. Toch kwam de gemeente in 2016 met het voorstel om te stoppen met pompen.

Second opinion
De beheersmaatregelen zijn namelijk niet meer nodig, zegt Ashley North, wethouder Duurzaamheid, Mobiliteit & Beheer Openbare Ruimte. Dit blijkt uit onderzoek van adviesbureau Royal HaskoningDHV, de organisatie die verantwoordelijk is voor de monitoring van het weggepompte water. “Het grondwater rondom de stort is niet of nauwelijks verontreinigd”, zegt North. “Als onderzoeken aantonen dat het niet meer nodig is, moet je dan een handeling blijven verrichten die eigenlijk niks toevoegt?”

Vanuit Park de Bult kun je de woningen van Roomburg zien liggen.

Het antwoord op deze vraag lijkt simpel, maar toch ligt het voornemen om te stoppen met pompen al jaren op de plank. Een belangrijke reden hiervoor is weerstand vanuit de omwonenden, die een second opinion hebben aangevraagd over de metingen van Royal HaskoningDHV. Uit deze inmiddels uitgevoerde second opinion blijkt volgens wethouder North opnieuw dat de beheersmaatregelen niet langer noodzakelijk zijn. Wel staat in deze second opinion dat de tot nu toe uitgevoerde metingen niet voldoende zijn om een definitieve conclusie te trekken. De uitvoerders Tauw en Deltares raden daarom aan om verder onderzoek te doen voordat de beheersmaatregelen worden afgebouwd.

Angst voor de toekomst
In Roomburg heerst onrust over de plannen van de gemeente. Robert van de Ketterij woont dichtbij de Bult en is lid van de wijkvereniging. Hij beschrijft de angst die heerst bij sommige buurtbewoners. “Stel nou dat er over veertig jaar in de bodem van mijn tuintje vuil wordt gevonden? Gaat de gemeente dan roepen: u heeft zelf aan uw brommer lopen sleutelen en vierduizend liter olie gemorst?”

In de gemeenteraad zijn ook critici opgestaan met zorgen over de mogelijke gevolgen van het stoppen met pompen. CDA-raadslid Joost Bleijie: “Ik weet niet precies wat er ligt, maar het gaat verder dan alleen autowrakken of huishoudelijk afval.” Bleijie benadrukt dat de metingen nu goed zijn, maar dat dat over tien of vijftien jaar weer anders kan zijn. “Je moet gewoon het risico niet willen lopen dat er in de toekomst wel iets mis gaat, simpelweg omdat er dan gewoon heel veel Leidenaren in de problemen komen. Er wonen gewoon mensen, er wonen gezinnen met kinderen, er hebben mensen geïnvesteerd in een huis.”

Als je iets gebruikt, en je maakt een troep, dan ruim je het op!

Voormalig gemeenteraadslid Daan Sloos maakte zich tijdens de bouw van de wijk Roomburg al zorgen over de Bult. “Het is volkomen onverantwoordelijk om te stoppen met monitoren”, meent Sloos. “Wat er in de toekomst gaat gebeuren, dat weet je gewoon niet. En als je stopt met monitoren dan weet je het helemaal niet meer.”

Wormpjes en torretjes
PvdD-raadslid Martine van Schaik benadrukt daarnaast de effecten op het bodemleven. “Wormpjes, torretjes, spinnen en mollen. Dat zijn dieren die daar hun leefomgeving hebben. Het belang daarvan voor het ecosysteem, dat mis ik echt in vrijwel alle rapportages die we daarover krijgen. En daar maak ik me zorgen over.”

Ze noemt de aanpak van de gemeente ook wel een ‘onder-het-kleed-veeg-aanpak’. “Het stoppen met pompen wordt gezien als efficiënt. Voor mij is dat gewoon een ander woord voor ‘bezuinigen’.” Van Schaik ziet het liefst dat er meer onderzoek wordt gedaan naar de mogelijkheid om het vuilnis van de Bult definitief weg te halen. “Als je iets gebruikt, en je maakt een troep, dan ruim je het op!”

Communicatie met de wijk
Wethouder Ashley North begrijpt de zorgen wel, maar benadrukt dat de gemeente de beheersmaatregelen pas gaat afbouwen als alles tot in de puntjes is uitgezocht. Zolang er nog geen officieel besluit is, zetten ze de beheersmaatregelen gewoon door. “We willen dit zo zorgvuldig mogelijk doen, samen met de omwonenden. Vandaar dat we al bijna vijf jaar verder zijn”, zegt hij. “Maar die communicatie vind ik wel heel belangrijk.”

Hoewel communicatie met de omwonenden van de Bult volgens de gemeente dus een prioriteit is, beleeft Robert van de Ketterij dit anders. Als lid van de wijkvereniging ziet hij dat bewoners niet goed op de hoogte worden gehouden. Na een eerste gesprek waar zo’n vijftig buurtbewoners aanwezig waren, verliep de verdere communicatie binnen een kleine kring. “We zijn met vier mensen verder gaan praten, de rest van de wijk weet van niets.”

In Park de Bult heeft wielervereniging Swift een uitgebreid fietsparcours.

Gemeente slaat plank mis
Wielervereniging Swift, gevestigd in Park de Bult, wordt net als de wijk slecht op de hoogte gehouden. “Ik heb er niets over gehoord, wij wisten helemaal niet dat dat leefde”, zegt Swift-voorzitter Frans van Rijn. En daar is hij het niet mee eens. “We zijn een grote club hier, er zijn veel wielrenners die over en langs de Bult rijden. Als er iemand op de hoogte moet worden gehouden, is het wel onze vereniging.”

Van de Ketterij beschrijft dat de gemeente haar best doet, maar dat de communicatie soms toch de plank misslaat. En dat kan negatief uitpakken voor het draagvlak. “Als je de informatie niet met de rest deelt, dan hoef je niet te verwachten dat de hele buurt voor je staat te klappen.”

De toekomst van de Bult
Bewoners hoeven zich geen zorgen te maken over eventuele schade aan woningen door verontreiniging vanuit de Bult, zegt wethouder Ashley North. De gemeente is namelijk aansprakelijk. “Dat is in een brief uit 2003 vastgelegd en dat staat nog steeds”, zegt North.

Maar hoe nu verder? Uit alle metingen blijkt dat de beheersmaatregelen bij de Bult kunnen worden afgebouwd. Toch zit er geen schot in de zaak. Naast cijfers over streefwaarden en interventiewaarden spelen namelijk ook andere zaken een rol: angst voor de toekomst, onzekerheid over onvoorziene gevolgen, en frustratie over gebrekkige communicatie. Zo blijft de toekomst van de Bult gehuld in onzekerheden.

Dit artikel is onder begeleiding van de redactie van Sleutelstad geschreven door studenten van de masteropleiding Journalistiek en Nieuwe media van de Universiteit Leiden. De studenten ontvingen daarvoor ook een bijdrage van het Leids Mediafonds.

Leiden Maatschappij Politiek De Bult