Minister bij vaccinatie in Leiden: 'Het is echt leren in de praktijk'

Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) was vanochtend in Leiden voor een werkbezoek. Op de vaccinatielocatie aan de Haagse Schouwweg liet hij zich informeren over het zetten van de coronaprikken en zag ook zijn moeder aan het werk. Teunie de Jonge is één van de mensen die in Leiden vaccineert. “Ik vind het echt mooi dat je dit doet, mama”, aldus de minister.

Al sinds het begin van de coronacrisis geldt vaccineren als een van de belangrijkste manieren om van strenge maatregelen af te komen. Door de wereldwijde run op vaccins is het echter lastig om voldoende dosis beschikbaar te hebben, waardoor het vaccinatieproces maar lastig op gang komt. Inmiddels zijn er meer dan een miljoen prikken gezet, maar de weg naar vrijheid is nog lang. “Het is frustrerend dat we telkens onze planning moeten aanpassen”, zegt projectleider van de GGD Margreet Bekedam bij binnenkomst. Er zijn vandaag maar vier van de in totaal twaalf beschikbare vaccinatiestraten open.

De strategie is nog steeds ongewijzigd, benadrukt De Jonge, maar de planning wordt inderdaad aangepast op het beschikbare vaccin. Omdat er maar weinig buffers worden aangehouden, zorgt de kleinst mogelijke verandering in levering al voor een nieuwe planning. “Ja, dat zie je direct”, beaamt de minister. Als er voldoende vaccin beschikbaar is, kan de GGD Hollands Midden 10.000 prikken per dag zetten. Landelijk moet het totaal aantal vaccinaties in het tweede kwartaal op 2,5 miljoen leggen, zegt De Jonge. “Zodra er voldoende vaccin is, moeten we flink op kunnen schalen”, drukt hij het personeel op het hart.

Sleutelstadverslaggever IJsbrand Terpstra sprak tijdens het werkbezoek met demissionair minister Hugo de Jonge.

Belevenis
Tot die tijd zou het trekken van de vaccins efficiënter kunnen, vindt Anne-Marijke de Jeu. Als arts is zij medisch eindverantwoordelijk voor wat er in het ECC gebeurt. “We kunnen 13 procent winst behalen als we de restjes uit de flacons niet weg hoeven te gooien maar samen kunnen voegen voor een nieuwe spuit.” In ziekenhuizen gebeurt dat al met speciale priknaalden, maar ook bij de GGD willen ze dat graag. De minister knikt instemmend. “Het is echt leren in de praktijk. Eerst haalden we vijf dosis uit een flacon, nu is dat al zes. Het poolen (mengen van restjes, red.) vraagt nog om een klein procesje, maar is heel belangrijk.”

Een jaar na de start van de coronacrisis en drie weken voor de verkiezingen is het wel duidelijk dat De Jonge alles op alles zet om de vaccinatie te versnellen. Maar het kan ook te efficiënt, blijkt als de minister vraagt of het administratieve proces gescheiden kan worden van het daadwerkelijke prikken. “Dat kan, maar wij willen de menselijke maat niet verliezen”, zegt projectleider Bekedam. “We willen er een mooie belevenis van maken voor de mensen, met een kopje koffie en een fijne ervaring. Dat staat in contrast met mensen zo snel mogelijk door de vaccinatiestraat sturen.”

Vooraan in de rij
Op steenworp afstand van het ECC ligt het Bio Science Park. Daar werkt de Leidse farmaceut Janssen Vaccines al sinds het begin van de coronacrisis aan de ontwikkeling van een vaccin. Terwijl Nederland nog wacht op officiële goedkeuring door het medicijnagentschap, werd in Zuid-Afrika vorige week al de eerste Leidse prik gezet en gisteren werd het vaccin ook in de Verenigde Staten goedgekeurd. Waar wacht Nederland dan nog op, vragen veel mensen zich af.

“We staan helemaal vooraan in de rij,” zegt de minister tijdens zijn werkbezoek, “we hebben heel veel Janssen-vaccin besteld.” De voornaamste bottleneck is de goedkeuring door de medicijnautoriteit EMA waar De Jonge op wil wachten. “Het is fantastisch dat er hier in Leiden zo hard aan een vaccin wordt gewerkt, we verwachten de goedkeuring op korte termijn en de eerste leveringen in het tweede kwartaal.” In totaal heeft De Jonge ingezet op zes vaccins, die allemaal een eigen planning, werkwijze en beperkingen kennen.

Bevrijdingsdag
Maar ook als er straks voldoende vaccin beschikbaar is, blijven er ook nog de nodige logistieke uitdagingen, blijkt in het ECC. “Kan het kwartiertje blijven zitten na een vaccinatie niet worden afgeschaft?”, vraagt het personeel de minister tot tweemaal toe. De wachtruimte is namelijk beperkt en van de de miljoen prikken die er zijn gezet, kregen maar 26 mensen last van een allergische reactie in dat kwartiertje. “Dat is inderdaad niet heel veel”, antwoordt De Jonge. “Maar het is een richtlijn die is opgesteld door artsen en we werken nu ook nog met de meest kwetsbare doelgroep. Ik doe geen oproepen aan artsen om zo’n richtlijn opnieuw te bekijken.”

Tekst loopt door onder de foto

Minister Hugo de Jonge met zijn moeder die op de vaccinatielocatie in Leiden werkt. (Foto: Rob van Dullemen).

Het werkbezoek van De Jonge maakt vooral duidelijk hoe groot de logistieke opgave is voor het zetten van de miljoenen prikken die nog gaan komen. Van personeelsplanning, het registreren van batchnummers en het onderhouden van alle IT tot de uiteindelijke ontvangst van mensen die geprikt mogen worden. En daar komt moeder Teunie om de hoek kijken, die in vaccinatiestraat 1 een prik zet bij een oudere meneer. “Ik geniet van het werk”, zegt de 68-jarige mevrouw De Jonge. “Iedereen die hier komt is vrolijk en blij, het voelt telkens weer als bevrijdingsdag.”

Succes mam!
Op de vraag of de moeder van Hugo de Jonge niet bang is dat haar zoon ten onder gaat aan zijn werk, antwoordt ze koeltjes. “Hij zet zijn gave van leiderschap in voor deze crisis, dat vind ik mooi om te zien. Maar soms zijn de nachten wel heel kort ja, dan ben ik blij dat hij nog overeind blijft.” De minister is op zijn beurt lovend over het vrijwilligerswerk van zijn Leidse moeder. “Je doet dit al van jongs af aan, altijd veel vrijwilligerswerk gedaan in Nederland en het buitenland, je wilt helpen waar je kan.”

Als de volgende oudere binnenkomt voor een vaccinatie, is het tijd om door te gaan. “Succes mam, tot straks!” Voor De Jonge staat na het uurtje werkbezoek een interview met Margriet op het programma, om daarna weer in zijn dienstauto het land in te gaan.

Leiden Coronacrisis