Even narekenen: studiesucces in lockdowntijd

Studeren tijdens een lockdown: leuk is het niet, maar leidt het ook tot meer studievertraging? Het klinkt logisch, maar bij de Hogeschool Leiden blijkt het omgekeerde waar. Tijdens de eerste lockdown zijn daar minder eerstejaars afgehaakt dan in andere jaren. En er haalden meer studenten binnen vijf jaar hun diploma.

In maart 2020 moesten universiteiten en hogescholen massaal overstappen op afstandsonderwijs. Pas in juni mochten ze weer op kleine schaal studenten toelaten, maar er bleven beperkingen. Ook buiten de collegebanken kwam het bruisende studentenleven voor een groot deel tot stilstand.

Lees alle artikelen terug in het ‘Even narekenen’ dossier van Sleutelstad

Wat voor invloed had dat op de studieresultaten? Nieuwe cijfers van de Vereniging Hogescholen over uitval en studiesucces van studenten geven antwoord op die vraag. Sleutelstad dook in de details.

Minder afhakers
De resultaten vallen mee. Vorig jaar haakten er opvallend weinig eerstejaars studenten af. In eerdere jaren stopte bij Hogeschool Leiden steeds 14 procent met de studie; afgelopen studiejaar was die uitval maar 10,3 procent. Een verschil van honderden studenten, die dus wél besloten door te studeren.

Het blijkt een landelijke trend. In heel Nederland daalde de uitval bij fulltime hbo-studies in één klap van 14,9 naar 10,9 procent. Een opvallende verbetering, maar het is nog geen bewijs dat studenten harder gewerkt hebben. Want in de coronacrisis gingen hogescholen ook soepeler om met studenten die sommige vakken nog niet gehaald hadden.

Binnen vijf jaar
Daarom kijken we ook hoe het verderop in de studie ging. Welk deel van de studenten haalde binnen vijf jaar het bachelordiploma? Ook die cijfers laten zien dat studenten niet massaal van de leg zijn geraakt. Blijkbaar dachten de meesten: als er tóch minder feestjes zijn, dan maar even doorpakken.

Landelijk lukte het in eerdere jaren 51 procent van de hbo-studenten om binnen vijf jaar af te studeren. Jaargang 2015, die in september vijf jaar bezig was, deed het met 53,1 procent duidelijk beter.

Bij Hogeschool Leiden zie je een zelfde stijging: van net meer dan 49 procent geslaagden ging het afgelopen studiejaar naar 50,9 procent. Zo’n verbetering was in jaren niet vertoond.

Pabo niet beter
Natuurlijk hadden studenten het niet bij alle opleidingen even makkelijk. De inzet van docenten en de kwaliteit van de begeleiding kan verschild hebben. En sommige vakken konden ook makkelijker doorgang vinden dan andere.

Landelijk is de verbetering het sterkst bij de pabo. Daar ging het van 52,6 naar 60,8 procent geslaagden. Maar in Leiden was het verschil kleiner (van 56 maar 61 procent) en daar kwam het vooral door een golf studenten met vwo-opleiding; zij slagen altijd sneller. Studenten met havo of mbo deden het in Leiden even goed of slecht als voorheen.

Bij de Leidse pabo waren de resultaten dus eigenlijk niet beter dan in andere jaren. De uitval onder eerstejaars was zelfs hoog. Landelijk zakte die bij de pabo naar 9,4 procent, maar in Leiden steeg het aantal afhakers naar 17,6 procent.

Verpleegkunde
Bij verpleegkunde deed Leiden het juist beter dan andere hogescholen. Het slagingspercentage steeg van 66 naar 72 procent, en die verbetering gold voor elk soort vooropleiding. Landelijk ging het studiesucces maar één puntje omhoog.

Eerstejaars hoefden bij verpleegkunde evenmin te klagen. Van hen haakte afgelopen jaar in Leiden maar 7,2 procent af, tegen 10 procent in voorgaande jaren. Ook landelijk waren eerstejaars verpleegkunde vasthoudender dan voorheen.

Nieuwe lockdowns
Als we alle opleidingen van Hogeschool Leiden samen nemen, waren de studieresultaten vorig jaar beter dan andere jaren. En hetzelfde geldt landelijk, zowel voor de eerste- als de laatstejaars.

Dat garandeert nog geen succes in het lopende studiejaar, want we weten nog niet hoe de nieuwe lockdowns erin gehakt hebben. Bovendien speelde vorig jaar nog iets anders mee: jaargang 2015 was de eerste die geen basisbeurs kreeg, maar een lening. Studenten hadden misschien ook financiële redenen om aan het eind van hun studie door te pakken, maar de lockdown heeft dat blijkbaar niet verhinderd.

Record drukte
Wat wél zeker is, is dat de hogescholen dit jaar voor een recordaantal studenten onderwijs moeten verzorgen. Omdat reizen nu lastig is, kozen weinig scholieren na hun examen voor een tussenjaar. Zo kwam het aantal nieuwe eerstejaars 10 procent hoger uit dan andere jaren.

De hogescholen kregen hiervoor nog geen extra geld. Komend jaar krijgen ze wel tijdelijk meer, maar het moet nog blijken of het onderwijs tijdens de recorddrukte van dit jaar op peil is gebleven. En of er niet alsnog meer studenten zijn uitgevallen of vertraagd geraakt.

Dezelfde vraag gaat op voor de universiteiten, die zelfs 13 procent meer eerstejaars binnen kregen. Maar van de universiteiten is ook nog niet duidelijk hoe hun studenten de eerste lockdown hebben overleefd. Het wetenschappelijk onderwijs geeft minder snel inzage in de studieresultaten dan het hbo.

Dit is de vierde aflevering van de wekelijkse rubriek “Even narekenen”. De research ervoor wordt ondersteund door het Leids Mediafonds.

Leiden Maatschappij Onderwijs Even Narekenen