Pottenkijkers zaterdag welkom bij twaalf duurzame Leidse huizen

Zijn oudere huizen moeilijk te verduurzamen? Volgens Ben Vroom, eigenaar van een woning uit 1915 in de Drie Octoberstraat, valt dat best mee. Met eerst kleine en later grotere stappen heeft hij zijn woning al bijna gasloos gekregen. En hij is niet de enige.

Samen met elf andere huiseigenaren opent Ben op zaterdag 10 en 17 juni de deur tijdens de Leidse Duurzame Huizendagen, om te laten zien wat er allemaal mogelijk is. Wie interesse heeft, moet zich wel vooraf aanmelden via de website. Daar zie je precies wat er in welk huis te bewonderen valt, en op welke tijden.

Lees alle artikelen terug in het dossier‘Zijn we klaar voor de winter?’ van Sleutelstad

Mondjesmaat
De twaalf huiseigenaren willen anderen inspireren om ook te verduurzamen. Dat is geen overbodige luxe. Zeker in huizen van voor 1980 valt er nog veel energie te besparen. Tijdens de gascrisis van het afgelopen jaar hebben mensen de thermostaat wel wat lager gezet, maar nu de gasprijs weer gedaald is, is ook het gevoel van urgentie verminderd.

In bouwmarkten was het even druk bij de afdeling isolatiemateriaal en de vraag naar dubbel glas en zonnepanelen nam toe. Maar uit de nieuwste gegevens van netbeheerder Liander blijkt dat het gasverbruik van Leidse huishoudens afgelopen jaar maar mondjesmaat gedaald is.

De winter
Met een reeks artikelen buigt Sleutelstad zich de komende twee maanden over de vraag: Zijn we klaar voor de winter? Er is alle reden om die vraag te stellen. Met een beetje strenge kou kan het gasverbruik komende winter weer flink oplopen. Dat is slecht voor de prijzen van ongeveer alles, voor de CO2-uitstoot en dus voor het klimaat. Investeren in energiebesparing blijft dus nodig, maar schieten we daar wel genoeg mee op?

In vervolg op de serie Isoleer mee met de VvE kijken we of er voortgang is bij flats en andere wooncomplexen die worstelen met financiering en besluitvorming voor hun verduurzaming. Ook onderzoeken we de sociale huursector, waar corporaties als Portaal, Ons Doel en De Sleutels stappen moeten zetten op weg naar een gasloos tijdperk.

Douchewater
En deze week gaat het om particuliere huiseigenaren. Wat kunnen die? In de twaalf huizen van de Leidse Duurzame Huizendagen is een breed palet aan energiebesparende maatregelen te zien. Dat begint met kleine ingrepen zoals kierenjacht en verlaging van je cv-temperatuur. Met weinig moeite kun je daarmee al verrassende winst boeken.

Daarnaast zijn in elke woning isolatiemaatregelen te zien, plus kleine en grote technische innovaties. Alleen al aan warmtepompen zijn er acht verschillende soorten te bewonderen. De één haalt  warmte uit de lucht, de ander uit grondwater en nog een ander uit afvalwater. Ook is er een slimme combinatie met zonnepanelen te zien: deze panelen geven én stroom én warm water.

En er is nog meer te zien: zonnepanelen in soorten en maten, vloer- en wandverwarming en slimme thermostaten. Plus energiezuinige boilers en douches, inclusief terugwinning van warmte uit douchewater.

Eerlijk
Al deze ingrepen dragen bij aan energiebesparing. Maar welke maatregelen het beste zijn, verschilt per huis en per huishouden. Wat vind je het hardst nodig, wat is technisch haalbaar? Hoeveel kun je zelf? Hoeveel geld kun je vrijmaken? En wil je de kosten snel terugverdienen of is meer comfort je ook wat waard? Al die vragen tellen mee. Er bestaat dus niet één ideale set maatregelen voor alle oude huizen.

Zo liet Colin Wells in de Ridderstraat eerder aan Sleutelstad zien hoe hij eerst met een reeks stappen zijn huis uit 1929 zo goed mogelijk geïsoleerd heeft, om daarna met een warmtepomp en zonnepanelen van het gas af te kunnen. Elke stap was wikken en wegen, maar zo bleef het betaalbaar en hoeft hij van geen enkele stap spijt te hebben.

Dit huis is nu weer te bezoeken, als een van de Duurzame Huizen. Zo’n bezoek is minstens zo nuttig als installateurs uitnodigen in je eigen huis. Je kunt kijken, vragen en voelen wat de apparaten en andere maatregelen in de praktijk betekenen. En de familie Wells geeft het eerlijke verhaal over mee- en tegenvallers en het feitelijke kostenplaatje.

De vloer eruit
Bij een bezoek aan Ben Vroom in de Drie Octoberstraat merk je hetzelfde. Aan de gangmuren, die eruit zien als een professionele klimwand (ooit gemaakt voor zijn kinderen) kun je zien dat hij zelf wel van knutselen en puzzelen houdt.

Toch stond Ben twee jaar geleden voor een lastige keus. Hij had al veel aan isolatie gedaan, maar er lekte nog flink wat warmte weg door de vloer. Maar de kruipruimte was te laag om onder die vloer isolatiedekens te hangen. En een laag schuimbeton leggen met daarop de vloerverwarming en een nieuwe houten vloer? Dat zou geheid tot vochtproblemen leiden.

Maatwerk
Het plan werd: vloer loshalen, isolatieplaten tussen de balken leggen en een nieuwe vloer met vloerverwarming leggen. Samen met een timmerman ging hij aan de slag. Maar algauw bleken de uiteinden van de vloerbalken rot. “Toen stonden we even met de handen in het haar”, vertelt hij. Maar met een truc lukte het toch: ze legden dikke balken langs de muren, zodat ze daarop de ingekorte houten balken konden leggen. Daarna konden ze de nieuwe vloer leggen, inclusief vloerverwarming. En de ventilatie onder de vloer bleef nu intact.

Ben Vroom geeft uitleg bij de vloerverwarming (Foto: Frank Steenkamp)

Het tekent de visie van Ben Vroom, die gelooft in maatwerk. In zijn eigen huis zie je dat ook aan de slimme zoneregeling, die het mogelijk maakt om elke kamer een eigen warmteprogramma te geven. En Ben houdt al twee winters zijn dagelijkse energieverbruik bij én gegevens over het weer buiten. Daardoor kan hij precies terugzien welke maatregelen in zijn huis het meeste effect hebben gehad.

Kennisbank
Niet iedere huiseigenaar heeft de tijd om alles zelf uit te zoeken of samen met een timmerman aan de slag te gaan. Je loopt dus het risico dat je in verkooppraatjes trapt voor innovatieve snufjes die net niet goed bij jouw huis passen.

Om mensen voor zulke valkuilen te behoeden, is Ben Vroom bezig een kennisbank op te zetten van innovatieve verduurzamingsmaatregelen. “Als bewoner wil je onafhankelijke informatie over allerlei apparaten, wat ze kosten en wat ze kunnen opleveren. Want alleen als je kunt vergelijken, kun je een goede keuze maken.” Zo’n kennisbank kan ook nuttig zijn voor de energiecoaches die met steun van de gemeente mensen aan huis gratis advies geven.

Showroom
De duurzame huizendagen zijn een soort showroom van die kennisbank. Je kunt bijna elk type zonnepaneel, warmtepomp of ander apparaat voor energiebesparing wel ergens bekijken. Wie op 10 en 17 juni een aantal bezoeken inplant, kan al gauw in vijf verschillende huizen kijken. Maar je moet wel snel zijn, want een aantal tijdvensters is al volgeboekt.

Dit is de eerste aflevering van de serie ‘Zijn we klaar voor de winter?’ waarin Sleutelstad onderzoekt hoe de verduurzaming van Leidse woningen verloopt. Deze serie wordt mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.

 

Duurzaamheid Leiden duurzaam Isoleer mee met de VvE Zijn we klaar voor de winter?