Deel dit bericht!  

Vluchtelingenopvang in Leiden steeds lastiger

De gemeente Leiden krijgt het steeds lastiger met het vinden van voldoende opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen en asielzoekers. Ook het huisvesten van statushouders begint steeds meer te knellen. Corporaties geven aan steeds meer moeite te hebben om voor die laatste groep voldoende woningen beschikbaar te stellen om aan de opgave te voldoen die de gemeente van het Rijk heeft gekregen. De gemeente praat daarom sinds kort ook met particuliere verhuurders.

In een brief van tien kantjes geeft wethouder Julius Terpstra de gemeenteraad een overzicht van de uitdagingen waarmee Leiden momenteel kampt als het gaat om de opvang en huisvesting van drie stromen vluchtelingen. Allereerst zijn dat de mensen die zijn gevlucht voor de almaar voortdurende oorlog in Oekraïne. Leiden vangt hen op in omgebouwde kantoorgebouwen aan het Stationsplein en de Schipholweg. Ook een gebouw van het Alrijne Ziekenhuis aan de houtlaan en een voormalige school langs de Lammenschansweg en een hotel aan de Lange Mare worden bewoond door Oekraïense vluchtelingen.

Wethouder Terpstra over de problemen waarmee Leiden kampt als het gaat om het opvangen van vluchtelingen en het huisvesten van statushouders.

Tijdelijk
Het gaat echter in alle gevallen om locaties die tijdelijk beschikbaar zijn voor deze opvang. Het voormalige belastingkantoor wordt in de zomer van 2024 gesloopt. Ook het kantoorpand aan de Schipholweg gaat volgend jaar tegen de vlakte. Op beide locaties verrijzen in totaal vele honderden woningen en ook daar is in Leiden heel veel vraag naar. “Daar willen we dus ook geen vertraging mee oplopen”, vertelt Terpstra in een toelichting. “Bovendien ben ik daar als wethouder ook verantwoordelijk voor.”

Verhuizen
Diezelfde tijdelijkheid speelt bij de Houtlaan. Dat kantoorpand is voor miljoenen omgebouwd tot woonruimte en daardoor kunnen er nu tijdelijk vluchtelingen wonen. De plannen om er een woongebouw van te maken, waren echte al veel ouder. Het is de bedoeling dat mbo’ers en statushouders een zorgopleiding gaan volgen bij Alrijne en voor hen zijn de woningen eigenlijk bedoeld. Een eerste groep is inmiddels in de studio’s getrokken. Een aantal Oekraïense vluchtelingen moest daardoor verhuizen naar de Lange Mare. Daar worden nu negentig vluchtelingen opgevangen. Die komen ook deels van de Stationsweg.

De communicatie daarover verdiende niet de schoonheidsprijs, de vluchtelingen hadden eerder begrepen dat ze nog lang aan de Houtlaan konden blijven. Onder meer om die reden wil Terpstra begin volgend jaar eerst met hen in gesprek over de vervangende locaties die Leiden al wel in beeld heeft. “Verhuizen is natuurlijk best wel heftig. Maar het moet. Want de andere plannen moeten ook doorgang vinden. Er is nu eenmaal heel veel behoefte aan woningbouw.”

Taakstelling
Een ander groep vluchtelingen die in Leiden opgevangen moet worden zijn de statushouders. Deze vluchtelingen hebben al een verblijfsvergunning en daarmee recht op een woning. Het zou voor hen dan ook niet om opvang moeten gaan, maar om huisvesting. Omdat er niet altijd tijdig voldoende woningen beschikbaar zijn, worden statushouders in Leiden soms toch ook tijdelijk ondergebracht in opvanglocaties die eigenlijk niet voor hen zijn bedoeld. Zo wachten er statushouders in het oude belastingkantoor op een woning. Op basis van de taakstelling die Leiden heeft van het Rijk moeten er in de rest van 2023 nog 25 statushouders aan een woning worden geholpen. Dat aantal was eigenlijk hoger, maar de taakstelling is voor de tweede helft van dit jaar naar beneden bijgesteld. Dat geldt ook voor de eerste maanden van 2024.

Amv’ers
Alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv’ers) worden een aparte kwetsbare groep. Een deel van hen werd de afgelopen tijd ondergebracht in de voormalige daklozenopvang aan het Maansteenpad en een het Stationsplein. Nu hebben de drie Leidse corporaties, De Sleutels, Portaal en Ons Doel, elk een woning beschikbaar gesteld. De gemeente Leiden voegt daar een vierde woning aan toe. Er gaan kinderen onder de 18 jaar in groepjes van drie à vier jongeren samenwonen. Ze worden begeleid door pleegzorgorganisatie Jeugdformaat. Als ze 18 worden, moeten ze uitstromen naar een reguliere woning.

Particuliere verhuurders
Om extra woningen te regelen is de gemeente nu ook het gesprek aangegaan met particuliere verhuurders, Ook die hebben woningen binnen de zogenoemde ‘sociale huurvoorraad’ waardoor ze betaalbaar zijn voor statushouders. “Niet iedereen wil woningen beschikbaar stellen”, schrijft Terpstra in zijn brief aan de raad. “Maar gelukkig zijn er ook bij die daar wel mogelijkheden voor zien”, vertelt de wethouder die ook op dit vlak begin volgend jaar meer duidelijkheid belooft te zullen geven over aantallen woningen en plekken die uit de particuliere sector beschikbaar komen. Terpstra: “Het is wel allemaal op vrijwillige basis, want ik heb geen juridische middelen om verhuurders te dwingen.” Dat is anders dan bij woningcorporaties. Die hebben wel de verplichting om ook speciale doelgroepen te huisvesten.

Asielzoekers
Bij de derde groep vluchtelingen die in Leiden wordt opgevangen, gaat het om asielzoekers. Deze mensen zijn nieuw aangekomen in ons land en worden via het aanmeldcentrum in Ter Apel over het land verdeeld. Leiden heeft sinds ruim een jaar 350 opvangplekken in het tijdelijke azc bij de Haagse Schouwweg en nog de tijdelijke noodopvanglocatie in de 3 Octoberhal. “In de hal gaat de opvang trouwens heel goed”, vertelt Terpstra. Er is nauwelijks sprake van overlast. Wel is die plek nog maar kort beschikbaar. Eind april moeten de vluchtelingen daar weg.

Paardenwei
Het tijdelijke azc is nog een jaar of vier in bedrijf. Vanaf 2027 wordt het hele gebied rond het hoofdkantoor van Zorg & Zekerheid getransformeerd tot de nieuwste Leidse woonwijk Westerpoort met zo’n duizend huizen. Eerder maakte Leiden al bekend dat er wordt gezocht naar een plek voor een permanent asielzoekerscentrum. Die plek lijkt nu gevonden op de ‘Paardenwei’ zoals het stuk grond op de hoek van de Plesmanlaan en de Haagse Schouwweg al jaren wordt genoemd. De grond is eigendom van de gemeente en met het COA worden nu gesprekken gevoerd over de omvang van zo’n Leids azc.

Spreidingswet
Het zullen er sowieso meer worden dan de 350 die nu in Leiden wonen, maar hoeveel precies in nog niet duidelijk. Dat hangt ook af van het al dan niet aannemen van de Spreidingswet door de Eerste Kamer. Terpstra rekent in dat geval voor Leiden op meer dan 600 asielzoekers.