Leiden zoekt bondgenoten in de regio

door Chris de Waard.

“Regionale problemen samen oplossen”

Doordat Leidse bestuurders keer op keer met problemen waar de stad mee kampt naar buiten treden, worden de gemeenten in de Leidse regio en de Duin- en Bollenstreek bepaald niet uitgenodigd om Leiden wel positief tegemoet te treden. “Als Leiden zichzelf al zo profileert, waarom zouden wij dan moeite doen”, zo verklaarde onderzoeker Dirk Louter het zogenaamde alibi-denken van de regio. Leiden staat te geïsoleerd in de regio en kan daardoor niet goed functioneren als centrumgemeente. Die positie heeft Leiden voor een belangrijk deel aan zichzelf te danken. Het is een van de conclusies uit de bestuurskrachtmeting die Leiden heeft laten uitvoeren. In het onderzoek is Leiden vergeleken met steden als Haarlem, Delft, Nijmegen, Breda en Dordrecht. Opvallend is dat Leiden 12 voorgelegde knelpunten als ernstiger ervaart dan de vijf benchmark-gemeenten.

De onderzoekers van Atos KPMG Consulting, de Universiteit Leiden en Dirk Louter Advies en Management kwamen het rapport maandagavond voor de Leidse gemeenteraad toelichten. Het lijvige rapport zou eerst al voor het zomerreces worden gepresenteerd, maar de voorlopige uitkomsten vormden voor het College van burgemeester en wethouders aanleiding om dat over de zomer heen te tillen. Op die manier kon alvast een aantal aanbevelingen uit het rapport ter harte worden genomen, zodat men bij de presentatie aan de gemeenteraad niet geheel onbeslagen ten ijs kwam. Zo heeft op initiatief van Leiden al voor de zomer een regionale conferentie plaatsgevonden waarin het rapport is besproken met de collega-bestuurders uit 15 gemeenten in de regio. “Het wordt als zeer positief ervaren dat we dit voor ons toch kritische rapport zo open met de regio bespreken”, aldus regio-wethouder Hillebrand. Leiden neemt de aanbevelingen in het rapport ter harte en breekt met het verleden. “Zaken als (gedwongen) gemeentelijke herindeling zijn niet meer aan de orde. De regio heeft grote problemen en die willen we in regionaal verband oplossen”, aldus waarnemend burgemeester Lemstra. Hillebrand sluit zich daarbij aan: “We hebben een gemeente als Warmond wel gewezen op de voordelen die samengaan voor hen kan hebben, maar alles moet op basis van vrijwilligheid. Als Warmond zelfstandig wil blijven dan is dat hun besluit en wij zullen dat respecteren”. Leiden ziet voor zichzelf overigens wel een leidende rol weggelegd in de totstandkoming van de nieuwe samenwerking. Om te voorkomen dat straks 16 individuele gemeenteraden zich apart over elk voorstel moeten uitspreken, wordt nagedacht over een nieuw regionaal bestuursorgaan. Hoe dat eruit gaat zien, wordt samen met de regio bepaald. Lemstra hecht sterk aan het samengaan van de twee huidige regionale samenwerkingsverbanden, het SLR en de SDB. Die fusie zou uiterlijk in 2004 zijn beslag moeten krijgen. “Nu hebben we te maken met twee te lichte regio’s die los van elkaar niet al te veel voorstellen. Wat we nodig hebben is één gezamenlijke regionale visie”. Ook al reageert de regio verheugd op de Leidse ommezwaai, de onderzoekers constateren in hun rapport dat Leiden zich zo heeft ingegraven dat een ‘buitenboordmoter’ wenselijk is. “Een externe adviseur die de partijen tot elkaar kan brengen”. Zo’n stuwende kracht zal er waarschijnlijk ook wel komen. In elk geval komt er een regionale taskforce om het proces te begeleiden. Die kerngroep moet een mandaat krijgen vanuit de gemeenten en de provincie Zuid-Holland. Het rapport geeft de Leidse bestuurders nog een goede raad mee: “Leiden moet niet alleen bondgenoten zoeken, het moet ook een bondgenoot zijn”.