Deel dit bericht!  

Provinciale aansturing op fusie Leidse regio 'alleen als het echt misgaat'

Hoeveel inwoners heeft een gemeente nodig om zelfstandig te kunnen zijn? En wie beslist er of gemeentes gaan fuseren? Nu de samenwerking in de Leidse regio op verschillende thema’s stroef verloopt, zijn dat vragen die worden gesteld in aanloop naar de aankomende verkiezingen voor de Provinciale Staten. De meeste partijen zien het liefst een oplossing vanuit de gemeentes zelf, ‘maar als u er zelf niet uitkomt, dan helpen wij een handje’, zei Commissaris van de Koning Jaap Smit dinsdagavond in Dorpscentrum Oegstgeest.

In Leiden vond vorige week ook al een debat plaats in het kader van de verkiezingen voor Provinciale Staten.

Voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen een jaar geleden spraken alle partijen in de regio zich nog expliciet uit voor of tegen een fusie in de Leidse regio. In Leiderdorp kwam fusie met Leiden vervolgens een stap dichterbij, maar in Oegstgeest kostte het pro-fusie standpunt een aantal partijen naar verluid een zetel. Bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten op 20 maart ligt er echter een heel andere discussie voor. De kandidaat-statenleden zien bijna allemaal graag een sterke en slagvaardige gemeente, maar geen van de partijen wil zich uitspreken voor een gedwongen fusie.

IJsbrand Terpstra sprak met Commissaris van de Koning Jaap Smit en met vertegenwoordigers van de zes aanwezige politieke partijen

Kostenbesparing
Volgens D66 moet de wens tot fusie ‘van onderaf komen’, maar PS-kandidaat Ton van Rijnberk zegt wel dat een gemeente met minder dan 25.000 eigenlijk niet groot genoeg is voor zelfstandigheid. ”Dat gaat niet over het beheer van de gemeente maar over het moment dat je belangrijke transities moet gaan vormgeven. Daar heeft men dan de mensen gewoon niet voor in huis.” Het CDA begrijpt dat standpunt niet en vindt dat er geen goede redenen zijn voor een fusie in de regio. “Gemeenten zijn sterker dan je denkt. Voorschoten heeft bijvoorbeeld de broekriem aangetrokken en zijn er daardoor sterker uitgekomen”, vindt PS-kandidaat Moniek van Sandick.

De VVD vindt dat er feitelijk al sprake is van een fusie doordat er op veel terreinen achter de schermen al wordt samengewerkt. “Als je dan fuseert gaat het er dus eigenlijk om dat je geen vijf secretarissen, koffie-automaten, gemeenteraden en burgemeesters meer hoeft te betalen. Een volledige fusie levert dan een kostenbesparing op”, vindt Frederik Zevenbergen. Willem Minderhout van de PvdA ziet in dat geval liever een volledige fusie dan verregaande samenwerking. “In een samenwerkingsverband heeft een gemeenteraad vaak niet meer zoveel te zeggen over wat er uiteindelijk gebeurt.”

Alleen als het echt nodig is
Hoewel de partijen van mening verschillen over de nut en noodzaak van een fusie, zijn ze het over één punt met elkaar eens: het zou het beste zijn als het idee voor samenwerking of fusie vanuit de gemeentes zelf komt. “Pas als het echt mis gaat moeten we ingrijpen”, vatte PvdA’er Minderhout het alom aanwezige standpunt samen. Voor de Leidse regio komt daar nog bij dat er onlangs een Toekomstvisie Leidse Regio is afgesproken, waarin is vastgelegd hoe de samenwerking de komende jaren vorm moet krijgen. Zonder uitzondering willen de partijen die visie eerst een kans geven, voordat er met het vingertje wordt gewezen vanuit de provincie.

Misschien nog wel het meest uitgesproken over een fusie was de Commissaris van de Koning Jaap Smit. Hij memoreerde dat Zuid-Holland inmiddels van 60 naar 52 gemeentes is gegaan. “Het herindelingsspook heeft rondgewaard”, verwoordde hij het poëtisch. “Je moet er wel altijd een voorzichtige houding in aannemen, want iets afdwingen heeft niet zoveel zin. Maar soms is het nodig dat je als provincie zegt: we moeten hier nu echt een stap gaan zetten”, aldus Smit over de Leidse regio.

Tijd geven
Hij geeft de Hoeksche Waard als voorbeeld, waar vijf dorpen per 1 januari 2019 zijn gefuseerd. “Daar is lang over nagedacht, maar je ziet nu dat er een heleboel energie vrijkomt om een aantal zaken in de juiste richting te ontwikkelen”, aldus Smit. Voor de Leidse regio ziet hij zo’n toekomst ook wel, maar de Commissaris van de Koning wil dat niet forceren. “Het heeft in ieder geval tijd nodig. De vraag is ook of fusie altijd de enige optie is of dat er ook andere opties zijn waarbij de krachten gebundeld kunnen worden.”