De virusestafette: Leids vaccin straks ook in Leiden getest

Het coronavaccin van het Leidse farmabedrijf Janssen wordt na de zomervakantie losgelaten op Nederlandse proefpersonen. Ook het Leidse LUMC en het testcentrum CHDR doen daaraan mee. Eerder was hier geen sprake van, omdat Nederland trage goedkeuringsprocedures voor zulk onderzoek heeft. Maar onder druk van de coronacrisis wordt alles vloeibaar.

De vaccintests in Nederland passen in fase 2 van patiëntenproeven, die pas in september begint. Die komt na fase 1, die juist deze week in de VS en België is begonnen. In die eerste fase wordt vooral gekeken hoe gezonde proefpersonen het vaccin verdragen en wat voor bijwerkingen het heeft.

Antilichamen
In fase 2 wordt met verschillende doseringen gekeken of het vaccin het immuunsysteem op de juiste manier wakker schudt: worden er antilichamen aangemaakt, en worden ook de zogenaamde T-cellen actief? Ook dit onderzoek wordt gedaan bij gezonde proefpersonen. En hieraan gaat dus ook Leiden meedoen, naast andere onderzoekscentra in Nederland en onder andere Duitsland en Spanje.

Pas in de derde en laatste fase kan blijken of het vaccin echt bescherming biedt tegen het coronavirus. Dat onderzoek zal pas later in het najaar beginnen. Er worden dan duizenden mensen ingeënt in gebieden waar de pandemie nog volop actief is. Daarna is het wachten tot mensen besmet worden, en of ze dan minder ziek worden.

Dat laatste onderzoek zal hoogstwaarschijnlijk in de VS, Brazilië of Zuid-Afrika plaatsvinden, net als de tests van vele andere vaccins. In Nederland ligt het aantal besmettingen tot nu toe – gelukkig – te laag voor dit onderzoek.

Het Leidse kandidaatvaccin is niet het enige middel in de internationale vaccinrace. Om precies te zijn is dit het 25e vaccin dat op mensen wordt getest. Het net zo veelbelovende Oxfordvaccin, waarvan Nederland al een groot aantal doses heeft besteld, zit al iets verder in de serie tests. Maar omdat vaccins vaak in de laatste onderzoeksfase alsnog afgekeurd worden, en er sowieso behoefte is aan meerdere vaccins, zien deskundigen dit niet als een probleem.

Succes bioscience
Voor de Leidse bioscience kan de huidige vaccinontwikkeling sowieso als een succes gezien worden. Janssen Vaccines, met Hanneke Schuitemaker als boegbeeld, zet vol in op de ontwikkeling van het vaccin. Het bedrijf heeft er zoveel vertrouwen in, dat het vorige week aankondigde 250 nieuwe medewerkers te zoeken.

Tegelijk speelt het LUMC een belangrijke rol, met onder meer viroloog Eric Snijder als wetenschappelijk klankbord en bij het opzetten van de tests op proefpersonen. Snijder is op dinsdag 4 augustus te gast in het programma De Viruszomer van Sleutelstad FM.

Volgens een woordvoerder van het LUMC zal het in Leiden gaan om ongeveer 45 proefpersonen. En zij zullen mede begeleid en onderzocht worden door het CHDR – een succesje voor onderzoeksleidster Ingrid de Visser van dit testcentrum. Zij hielp deze patiëntenproeven mogelijk maken door de deur plat te lopen bij overheidsinstanties om snellere vergunningverlening voor dit soort onderzoek mogelijk te maken. Dat blijkt dus nu gelukt.

Een drievoudig Leids succes dus – en nu maar hopen dat het vaccin ook echt goed werkt.

De research voor dit artikel is mede mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds

 

Leiden Science De virus-estafette