De huisarts heeft haar coronaprik, de 100-jarige prof is er klaar voor

In de vaccinatiecampagne staan deze week twee nieuwe groepen centraal. Allereerst waren vanaf zaterdag de huisartsen aan de beurt. En nu zij geweest zijn, mogen ze de negentigplussers benaderen om als eerste ‘burgers’ de coronaprik te krijgen. Sleutelstad ging langs bij een huisarts en een fitte honderdjarige.

DORPSDOKTER KORTMANN (48)
Maandagochtend vroeg was de Zoeterwoudse huisarts Annelies Kortmann op het LUMC. Niet voor een patiënt, maar om zelf de coronaprik te krijgen. De fotograaf kon er niet bij zijn, dus poseerde ze even later in haar eigen praktijk nog eens met ontblote bovenarm.

Kortmann draaide in maart en april hectische coronadiensten op de spoedpost in Leiderdorp, maar in haar eigen praktijk had het virus geen grote impact. ”Twee patiënten hebben in het ziekenhuis gelegen, waarvan één in Groningen. Maar die is vrij vlot hersteld. De ander kreeg zo’n covid-box van het ziekenhuis mee, om het herstel nog een tijdje te volgen.”

Emmaüs
Juist afgelopen week kende Zoeterwoude een golf besmettingen. “Het verzorgingstehuis Emmaüs bleef lang virusvrij, maar nu zijn er twee bewoners positief getest – in de aanleunwoningen.” Tegelijk kampt de thuiszorg met veel besmette medewerkers.

Sinds vrijdag kreeg het dorp er achttien nieuwe besmettingsgevallen bij – de hoogste piek sinds de kerstdagen. Misschien krijgt ze het daar druk mee, misschien ook niet. Want het kan raar lopen: “In december hadden we zes coronagevallen bij zeventigplussers, die ook niet allemaal vitaal waren. Maar niemand is erg ziek geworden. We zijn niet eens bij ze langs geweest.”

Niet bang
Erg bang om besmet te raken of patiënten te besmetten, is Kortmann niet geweest. En het is ook niet gebeurd. Dus houdt ze de deur open. “Tussen collega’s is dat een discussiepunt. Natuurlijk moet je veilig werken, maar je moet de drempel voor patiënten laag houden. Want het is belangrijk dat de gewone zorg doorgaat.”

Tijdens de eerste golf heeft ze haar chronische patiënten soms maanden niet gezien. “Dat wreekt zich dan. Diabetespatiënten gingen flink achteruit; dat wil je niet wéér laten gebeuren. En je hebt als dokter ook een sociale functie, we gaan weer gewoon bij sommige mensen langs.”

Veilig prikken
Toch is ze blij dat ze gevaccineerd is. Want de komende tijd gaan haar meest kwetsbare patiënten de coronaprik krijgen en dat moet zo veilig mogelijk gebeuren. Haar meest fitte negentigplussers heeft ze al benaderd. Die krijgen een uitnodiging van de GGD om op de centrale priklocatie in Leiden gevaccineerd te worden. De minder fitte negentigplussers mag Kortmann zelf de prik geven.

“Wanneer ik daarmee kan beginnen, weet ik trouwens nog niet”, verzucht ze. Want de minister heeft wel vaccins beloofd, maar het is nog niet bekend wanneer die komen – en hoe er precies mee gewerkt moet worden. “Maar zodra dat duidelijk is, ben ik er klaar voor.”

PROFESSOR VAN DER WAALS (100)
Een van de eerste gewone ‘burgers’ die de coronaprik gaan krijgen, is de 100-jarige natuurkundige Joan van der Waals. hij is een van de oudste nog levende hoogleraren en een kind van de Spaanse Griep, dat een eeuw later tegen de volgende pandemie aanloopt.

Hij hoort bij de groep fitte senioren die zich vanaf morgen kunnen aanmelden bij de GGD. Als het goed is, krijgt hij binnen een week de vaccinatie. En hij kan haast niet wachten. “Ik voel me vreselijk opgesloten”.

Volgens de statistiek is hij als negentigplusser extra kwetsbaar voor het virus. “En mijn partner is streng”, dus familiebijeenkomsten, reizen en theaterbezoek zijn voor Van der Waals al sinds maanden taboe. Maar dat betekent niet dat hij zich echt op laat sluiten.

Ridder
Van der Waals is vooral bekend geworden als hoogleraar in de natuurkunde. In dat vakgebied won een neef van zijn overgrootvader ooit de Nobelprijs, maar ook Joan maakt in dat vakgebied furore. Hij werd daardoor ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw en erelid van de academie van wetenschappen (KNAW). En nog steeds is hij een graag geziene gast bij de natuurkundigen.

Toch is hij nooit een pure kamergeleerde geweest. Hij was zelfs bepaald een avontuurlijk type. In de oorlog deed hij als ondergedoken student experimenten in de Amsterdamse Westertoren, maar was hij ook koerier voor het verzet. En in 1945 reed hij als tolk mee op een Engelse legertruck bij de bevrijding van de stad Utrecht.

Elfstedentocht
Intussen reed hij midden in de oorlog, pas 21 jaar oud, de Elfstedentocht – een evenement dat gevierd werd als een dagje bevrijding. En dat schaatsen is hij blijven doen tot hij ver in de tachtig was.

Bij zijn geboorte, in mei 1920 zou niemand gedacht hebben dat hij gezond de honderd zou halen. “Mijn moeder was verzwakt door de Spaanse Griep”, vertelt Van der Waals. “Daardoor werd ik een maand te vroeg geboren.”

Zelf is hij dus een kind van de grootste pandemie uit de geschiedenis, die vanaf 1918 wereldwijd meer dan 50 miljoen slachtoffers maakte. En nu, honderd jaar later, loopt hij tegen de nieuwe pandemie aan. Aan hem hoef je niet uit te leggen wat voor impact zo’n virus kan hebben.”.

Reizen
“Natuurlijk neem ik dat vaccin. Het is toch fantastisch dat het er is?”, zegt Van der Waals. En bang voor bijwerkingen is hij niet. “Waarom zou ik? Het stelt helemaal niks voor. Ik neem ook elk jaar de griepprik. En ik ben nog veel vaker ingeënt: tegen tetanus, en ik kreeg allerlei prikken als ik op reis ging naar de tropen. Dat hoort er nou eenmaal bij als je gezond wilt blijven.”

Dat reizen heeft hij het afgelopen jaar wel erg gemist. Want hij houdt van zeezeilen en totdat de pandemie kwam, ging hij ook elk jaar met zijn vriendin naar Patagonië. Hopelijk kan dat binnenkort weer.

Maar tot die tijd zorgt Van der Waals dus dat hij elke dag wandelt. Liever niet in het oude centrum van Leiden, waar hij woont. “Want daar liggen de stenen wel erg ongelijk en ik wil liever niet struikelen.”

Dus brengt zijn vriendin hem vaak naar de Leidse Hout of de boulevard van Noordwijk of Katwijk. “Daar liggen de tegels mooi vlak. En je kan er nog steeds lekkere koffie krijgen, of warme chocola.”

Dit artikel maakt deel uit van het project “De coronamarathon”, dat wordt ondersteund door het Leids Mediafonds

 

Leiden Maatschappij Zoeterwoude Coronacrisis De virus-estafette