Bericht van de ic: 'Dit werk grijpt je aan. En buiten likken mensen een ijsje'

Terwijl buiten de roep om vrijheid en versoepeling aanzwelt, lopen de ic-afdelingen weer vol met coronapatiënten. Ook op het LUMC wordt al een jaar lang onder hoge druk gewerkt om levens te redden; nu loopt die druk nog verder op. “Ik bewaak nu drie patiënten tegelijk. Dat is niet wat je wilt, maar we kunnen niet anders.”

Sleutelstad sprak met ic-verpleegkundige Bastiaan Velzel. Hij werkt nu achttien jaar op de intensive care van het LUMC. Maar het laatste jaar is in niets te vergelijken met de vorige zeventien. “Dit is het extreemste dat we ooit hebben meegemaakt”, zegt hij eerlijk.

Lees het laatste nieuws in het coronadossier van Sleutelstad

Geen tijd
We spreken Velzel vlak voordat hij zijn avonddienst in gaat. Dadelijk kruipt hij weer in de beschermende kleding. Hij weet nog niet bij welke bedden hij vandaag moet staan. Dat ziet hij dadelijk in het rooster dat de dagverpleging heeft gemaakt.

Een vaste afdeling en een vast team heeft hij niet meer. Ook de overdrachtsbespreking bij de start van de dienst is een tijd geleden geschrapt. “Daar is allemaal geen tijd voor. Er zijn te veel patiënten en er vallen regelmatige collega’s uit. Dus ik moet bij binnenkomst direct inzetbaar zijn”, legt Velzel uit.

Hartoperaties
Afgelopen zomer kreeg het LUMC te horen dat er tot maximaal 36 ic-bedden beschikbaar moesten komen voor coronapatiënten. “Daar hebben we een plan voor gemaakt, maar gelukkig hadden we dat maximum tot half maart niet nodig.” Er bleef dus ruimte voor andere patiënten. Deels waren dat coronapatiënten die virusvrij waren, maar nog te zwak om zelf te kunnen ademen. Maar er lagen ook slachtoffers van zware ongevallen én patiënten die herstelden van hart- of kankeroperaties. De meest acute reguliere zorg kon nog doorgaan.

Puzzel
Het team van Bastiaan Velzel deed in de winter afwisselend dienst op de ic mét corona (en dus in maanpak) en op de ic zonder corona – waar ze alleen een mondkapje droegen. Maar nu lukt dit niet meer. “Het aantal coronapatiënten op de ic is zo hard gegroeid, dat we nu al bijna alle bedden nodig hebben voor corona.”

De reguliere zorg op het LUMC wordt verder afgeschaald. En doordat alleen de meest acute operaties nog worden uitgevoerd, zijn ook hart- en kankerpatiënten op de ic er gemiddeld veel slechter aan toe dan anders. Ook dat vraagt om extra zorg. Maar extra ic-verpleegkundigen zijn er niet. Er vallen juist regelmatig collega’s uit. En zo wordt het steeds meer een puzzel om ervaren en deskundige handen aan al die bedden te regelen.

Een op drie
“De nood is nu zo hoog dat ik als ic-verpleegkundige drie patiënten tegelijk moet behandelen.” Vorig jaar was dit ook al een tijd lang zo in de brandhaardgebieden in Brabant, maar nu moet ook het westen eraan geloven. Want het geldt voor praktisch alle ziekenhuizen in de regio.

“Dat is niet wat we willen, maar we hebben geen keus”, vertelt Bastiaan. En het betekent wel wat: “Als jij straks instort, kan ik niet tegelijk op nummer 2 en 3 letten.” Dit risico wordt wel ondervangen door de inzet van niet-gespecialiseerde verpleegkundigen als ‘buddies’, maar het blijft een noodverband.

Ingrijpend
Tot nu toe lukt het allemaal nét om de risico’s voor patiënten te beperken. Maar de dreiging van een nóg grotere stroom coronapatiënten benauwt Bastiaan en zijn collega’s. “Dit werk grijpt je aan. Als je een vader en een moeder binnen enkele dagen allebei op de ic ziet belanden, dan is dat ingrijpend. We proberen wel contact met de familie te houden, maar hoe moet dat als beide ouders buiten bewustzijn raken?”

IJsje
Tot nu toe lukt het Bastiaan wel redelijk om de druk buiten werktijd van zich af te schudden. Maar veel ruimte voor ontspanning heeft hij nou ook weer niet. En net als veel collega’s heeft hij het wel zwaarder dan tijdens de eerste coronagolf. “Voor ons is de druk nu eigenlijk al een jaar lang enorm hoog.” Want toen in de zomer het virus zich even koest hield, moest er een inhaalslag gemaakt worden met andere zorg. En sinds oktober eiste het virus weer veel ruimte op.

“Dit gaat echt zijn tol eisen bij het personeel. Je hoort meer gemopper. En er vallen meer mensen uit.”, legt hij uit. “En het gevoel dat de hele samenleving achter ons staat, is onderhand ook wel weg.” Hij doelt op voorstellen voor loonsverhoging die gestrand zijn, maar ook op de algemene sfeer buiten het ziekenhuis. “Het wordt drukker op straat, mensen houden minder afstand en likken hun ijsje. Maar het gaat me corona echt niet minder worden als mensen denken dat het allemaal wel meevalt. En dat zie je nu overal. Dat is het grote verschil met de eerste lockdown. Het enige wat helpt, is afstand houden en doorgaan met vaccineren.”

Dit artikel past binnen het project “De coronamarathon”, dat wordt ondersteund door het Leids Mediafonds.

Leiden Maatschappij Regio Coronacrisis De virus-estafette