Deel dit bericht!  

Aardgasvrij Leiden mogelijk onderwerp van referendum

Achter de schermen wordt op dit moment gewerkt aan een referendumverzoek over de zogeheten ‘Transitievisie Warmte’ (TVW). Bij de Leidse referendumkamer is een vooraankondiging binnengekomen en verschillende belangenclubs uit de stad bevestigen dat er over een referendum wordt gesproken. En ook vanuit de politiek is er interesse. “Op de achtergrond spelen we actieve een rol, en als er een verzoek komt dan gaan we daar mee aan de slag”, zegt lijsttrekker Thijs Vos van Partij Sleutelstad.

Het Leidse college van burgemeester en wethouders heeft de TWV deze week vastgesteld en naar de gemeenteraad gestuurd. In de visie staat hoe Leiden in 2050 aardgasvrij kan worden en zo de CO₂-uitstoot in de stad drastisch kan beperken. Leiden zet in op een mix van warmtebronnen, energiebesparing, een betaalbare energietransitie, ruimte voor lokaal initiatief en intensieve samenwerking met de stad.

Elke gemeente in Nederland is verplicht om zo’n TVW te maken, zegt wethouder Fleur Spijker in een toelichting. “Leiden had al een Warmtevisie uit 2017 en heeft die nu in overleg met de stad aangescherpt tot deze nieuwe visie. Een van de belangrijkste uitgangspunten is dat Leiden wil inzetten op een mix van warmtebronnen, maar het besparen van energie is nog belangrijker. Hoe minder warmte we nodig hebben, hoe haalbaarder de warmtetransitie wordt. Het isoleren van huizen krijgt daarom de komende jaren nog meer aandacht.”

Vertraging
De eerste visie uit 2017 ging uit van het aardgasvrij maken van de eerste wijken in 2035. Dat blijkt niet goed haalbaar. “De praktijk blijkt weerbarstiger dan de theorie van vijf jaar terug”, concludeert Spijker. “We maken de komende jaren Wijkuitvoeringsplannen waarin per wijk en met de wijk een nieuwe, realistische en ambitieuze einddatum voor het gebruik van aardgas wordt vastgesteld. In een aantal kansrijke wijken wordt bovendien al een begin gemaakt met de voorbereidingen op de omschakeling. Dat doen we in de vorm van onderzoek en het stimuleren van verduurzamingsmaatregelen.”

Zowel vanuit de wijkverenigingen Houtkwartier als vanuit bewonersgroep TegenGas Merenwijk worden kritische noten geplaatst bij de nieuwe visie. TegenGas Merenwijk stelt bijvoorbeeld dat ‘de belangen van de bewoners ondergeschikt zijn aan commerciële belangen’ en dat ‘de gemeente inzet op warmtenetten waarmee elders slechte ervaringen zijn opgedaan’. Daarom is er – vooralsnog alleen ‘oriënterend’ – gesproken over het indienen van een referendumverzoek, zegt Cent van Vliet van de bewonersvereniging.

Het is voor hem nog maar de vraag of de transitievisie wel geschikt is voor een referendum. “Er zitten heel veel minnen en plussen aan zo’n referendum. De plussen moeten wel de overhand hebben.” Als nadeel noemt hij onder meer dat al snel de onderbuik een rol speelt bij de keuze die mensen maken, en dat een ja-nee-vraag over zo’n onderwerp heel lastig is. “We moeten er met het bestuur nog eens goed naar kijken, want zo’n referendum vraagt om een enorme organisatie.”

Overvallen
Eenzelfde reactie komt van Wim Scholten van wijkvereniging Houtkwartier. Ook die heeft een verkennend gesprek gevoerd over het organiseren van een referendum. Maar hij wil eerst kijken wat er met de inspraakreacties op de TVW is gedaan. “Een mogelijke reactie zou de aanvraag van een referendum kunnen zijn, maar dat moeten we nog bekijken”, aldus Scholten, die grote politieke en commerciele belangen signaleert. Hij vindt daarnaast dat de gemeente ten onrechte alleen aandacht heeft voor warmte, en niet voor een energiesysteem met elektriciteit, warmte, opslag en koeling.

Partij Sleutelstad is wat overvallen door de vraag of de partij betrokken is bij het opstellen van een referendumverzoek, maar bevestigt het desgevraagd wel. “Ik vind het verder lastig om er iets over te zeggen omdat ik niet namens de andere betrokken clubs kan spreken”, zegt commissielid en lijsttrekker Thijs Vos. Hij benadrukt dat zijn partij voorstander is van referenda, zeker bij onderwerpen waar iedereen mee te maken krijgt. “Dit gaat over je eigen keuken.”

Om een stadsbreed referendum te organiseren, zoals vorig jaar over het Roomburgerpark, zijn in eerste instantie 750 geldige handtekeningen nodig. In dit geval moet dat voor 3 maart, een week voor de behandeling van de TWV in de gemeenteraad. Als dat lukt wordt de besluitvorming in de gemeenteraad voorlopig uitgesteld en krijgen de initiatiefnemers de tijd om 5.000 handtekeningen op te halen. Als ook dat lukt, dan komt er een referendum met de vraag of Leidenaren voor of tegen het raadsvoorstel zijn. Een poging om een referendum over LEAD te organiseren, haalde het in 2019 niet.

Samen
Wethouder Fleur Spijker benadrukte na de vaststelling van de visie dat de basis voor het uitwerken van alternatieven voor aardgas niet alleen door de gemeente worden genomen: “Vorig jaar zijn we gestart met wijkgesprekken en ook bij het vervolg blijven we in gesprek met de wijk en de stad. We bekijken onder andere de mogelijkheden voor een burgerberaad. We hebben nog een lange weg te gaan, maar met deze Transitievisie onder de arm kunnen de eerste stappen naar een energieneutraal Leiden worden gezet.”

De Transitievisie Warmte is te vinden op www.leiden.nl/energietransitie.