Leiden heeft plan voor opvang vluchtelingen uit Oekraïne klaarliggen

Leiden gaat op korte termijn driehonderd vluchtelingen uit Oekraïne opvangen. Voor de hele veiligheidsregio gaat het de komende tijd om circa 2.000 oorlogsvluchtelingen. Naar verwachting komen er vooral vrouwen met kinderen en ouderen. In onder andere Katwijk worden nu al vluchtelingen opgevangen. Om de (crisis-)noodopvang voor te bereiden, is een Regionaal Operationeel Team (ROT) actief. Daarin zijn alle betrokken hulpdiensten en gemeenten vertegenwoordigd.

Ook vanuit de stad en de regio komen heel veel reacties van inwoners die iets willen doen. Zelf vluchtelingen thuis opvangen bijvoorbeeld. Burgemeester Lenferink noemde dat donderdagavond in de gemeenteraad hartverwarmend. Wel waarschuwde hij dat de opvang die over ongeveer een week echt van start gaat voor heel veel werk zorgt en nog gaat zorgen bij de gemeentelijke organisatie. “Maar we doen het graag.” De opvang van de vluchtelingen gaat volgens Lenferink heel erg lang duren. Vooralsnog wordt er uitgegaan van minimaal zes maanden. De kosten worden door de rijksoverheid betaald.

Naast de opvang van vluchtelingen bereidt de veiligheidsregio zich ook voor op andere rampscenario’s die zich door de oorlog in Oekraïne kunnen voor gaan doen. De verstoring van de levering van fossiele brandstoffen bijvoorbeeld, of digitale ontwrichting. Ook sociaal-maatschappelijke onrust als gevolg van desinformatie is een thema waar de veiligheidsregio zich mee bezig houdt.

Sloop
Als de vluchtelingen eenmaal in onze regio worden opgevangen, moet er veel meer worden geregeld dan alleen een slaapplaats. Medische zorg bijvoorbeeld, dagbesteding voor volwassenen en onderwijs en opvang voor de kinderen. De opvang gaat plaatsvinden naar rato van het aantal inwoners per gemeente. Zo wordt een meer kleinschalige opvang gerealiseerd die beter aansluit bij de lokale samenleving en het realisatievermogen van de verschillende gemeentes. Particulieren die vluchtelingen gaan opvangen, krijgen daarbij ondersteuning van het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk Nederland en het Leger des Heils betrokken.

Als inwoners de gelegenheid hebben om tijdelijk vluchtelingen te huisvesten dan kunnen zij zich aanmelden bij de gemeente via meldpunt.oekraine@leiden.nl. “De voorkeur gaat uit naar min of meer zelfstandige woonruimten met een eigen badkamer en keuken. Dat is prettig voor de vluchtelingen, maar ook voor de bewoners zelf vanwege mogelijke problemen die de opvang op lange termijn met zich mee kan brengen”, aldus Lenferink in zijn brief aan de raad.

De gemeente gaat verder in gesprek met de woningcorporaties over tijdelijke opvang van vluchtelingen in woningen die door een sloopbesluit tijdelijk leegstaan. Ook wordt in beeld gebracht wat de totale capaciteit van hotels is en welk deel daarvan beschikbaar is.

Kantoorpanden
Ervaringen bij de Syrische vluchtelingencrisis in 2015 leren dat het de voorkeur verdient om vluchtelingen direct op te vangen op een locatie die voor langere tijd beschikbaar en ingericht is. Tussentijdse verplaatsingen van vluchtelingen wil de veiligheidsregio zoveel mogelijk voorkomen, omdat dit veel spanning oplevert. Alleen in uiterste nood wordt gebruik gemaakt van  crisisnoodopvanglocaties, zoals sporthallen. “Door de snel oplopende aantallen vluchtelingen zal dat onvermijdelijk zijn”, schrijft Lenferink als voorzitter van de veiligheidsregio Hollands Midden in een brief aan de gemeenteraden. In Leiden gaat het daarbij om de 3 Octoberhal die eerder ook voor crisisopvang werd gebruikt. Daar kunnen nu al vluchtelingen worden opgevangen. Vrijwilligers van het rode Kruis hebben de hal gisteren in gereedheid gebracht.

Momenteel worden door de gemeente alle mogelijke opvanglocaties in kaart gebracht. Sommige van die plekken, onder andere kantoorpanden, zullen daarvoor een verbouwing moeten ondergaan om geschikt gemaakt te worden voor bewoning. “We hebben in Leiden drie potentiële locaties in beeld waar we noodopvang kunnen organiseren. Op iedere locatie kunnen minimaal honderd noodopvangplekken gerealiseerd worden”, schrijft Lenferink aan de Leidse gemeenteraad. De gemeente wil in ieder geval één locatie binnen twee weken gereed hebben voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Naar verluidt gaat het daarbij onder andere om het voormalige belastingkantoor aan het Stationsplein. Dat is nu nog in gebruik bij de gemeente Leiden, maar de ambtenaren verhuizen komende zomer naar het Stadskantoor en het verbouwde stadhuis.

Er komt een fysieke locatie waar vluchtelingen die op eigen gelegenheid in Leiden aankomen zich kunnen melden. Dit zal naar verwachting tijdens kantooruren in het Stadskantoor zijn en buiten kantooruren op het politiebureau, waarbij is afgesproken dat zo snel mogelijk contact wordt opgenomen met een medewerker van de gemeente voor een opvangplek.

Statushouders
Naast het op heel korte termijn realiseren van opvangplekken voor de oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne, blijven er ook opvanglocaties nodig voor vluchtelingen uit andere landen. Daarvoor is het Centraal orgaan opvang asielzoekers (COA) verantwoordelijk. Het COA is niet betrokken bij het creëren van opvanglocaties voor vluchtelingen uit Oekraïne. Deze taak ligt bij de gemeenten en veiligheidsregio’s. Die gemeentelijke zoektocht naar opvanglocaties voor vluchtelingen uit Oekraïne interfereert met de zoektocht naar COA-opvanglocaties. Het kabinet heeft de gemeenten daarom gevraagd om ook rekening te blijven houden met de opgave voor de opvang van andere groepen asielzoekers door het COA.

Leiden speelt daarop in door een deel van de locaties waar nu naar wordt gekeken voor noodopvang voor vluchtelingen uit Oekraïne ook tijdelijk te gebruiken voor statushouders en asielzoekers of andere spoedzoekers. “Wanneer de situatie in Oekraïne weer verbetert, verwachten we dat veel Oekraïners weer vertrekken en komen meer plekken vrij voor andere groepen. Indien het binnen de periode dat de locaties beschikbaar zijn mogelijk is, kan deze capaciteit worden benut voor eventuele andere doelgroepen, zoals spoedzoekers”, aldus burgemeester Lenferink.

Netwerkdag
Op 12 maart is de Europese dag van gemeenten voor solidariteit met Oekraïne. In Leiden wordt dan een bijeenkomst georganiseerd in de Stadsgehoorzaal. Hiervoor zijn mensen uit de Oekraïense gemeenschap uitgenodigd. Ook sluiten vrijwilligers aan die afgelopen week al veel inzet hebben gepleegd. Voor de aanwezigen is ruimte om vragen te stellen en om kennis, zorgen en tips te delen. De genodigden kunnen zich aanmelden via kabinet@leiden.nl. ’s Middags organiseert L.S.V. Minerva het symposium ‘Ukraine symposium – turning point’ in de Hooglandse Kerk. Daar spreken onder andere Sigrid Kaag en Jaap de Hoop Scheffer.

Leiden Maatschappij Oorlog Oekraïne