Deel dit bericht!  

Huiseigenaren vrezen paalrot: 'Gemeente, zorg voor juiste grondwaterstand'

Huiseigenaren in de Merenwijk eisen van de gemeente Leiden dat ze zorgt voor een grondwaterstand die hoog genoeg is om paalrot te voorkomen. De houten palen waarop hun huizen zijn gebouwd, staan in de zomer droog. De houten paalfundering kan dan wegrotten doordat er zuurstof bij het hout komt. De oorzaak van de te lage grondwaterstand is de toenemende droogte als gevolg van klimaatverandering.

De gemeente legt de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van funderingen bij de eigenaar van een pand. “Dat is allemaal leuk en aardig, maar die kan zelf het grondwaterpeil niet beïnvloeden”, zegt Jaap Koppe, gepensioneerd bouwkundige en bewoner van een van de huizen aan de oever van de Zijl. “Het ei van Columbus is dat de gemeente en het waterschap gebruik maken van het vele water dat Leiden en de Merenwijk omringt. Je kunt bijvoorbeeld water inlaten uit ’t Joppe.”

Zijn huis is rond 1975 gebouwd, net als de huizen van zes andere bewoners bij de Zijl die zich zorgen maken. Vanaf 2018 is Koppe consequent gaan letten op de grondwaterstand. Hij heeft daarvoor in zijn kruipruimte een watermeetpunt gemaakt. Daaruit blijkt dat het water in de zomer veel te laag staat. De funderingspalen bestaan uit een houten paal met daarbovenop een betonnen oplanger (opzetstuk). De houten palen horen helemaal onder water te staan en de oplangers voor een groot deel, en dat is niet het geval.

Hoogheemraadschap
De huiseigenaren hebben de kwestie aangekaart bij de gemeente. Die bevestigt dat zij in gesprek is met een aantal bewoners van de Merenwijk waar zorgen voor funderingsschade leven, om hen eventueel goed door te kunnen verwijzen. Het onderhoud is volgens de gemeente immers een verantwoordelijkheid van de eigenaar.

De gemeente spreekt van ‘doorverwijzen’. Doorverwijzen naar de waterbeheerder heeft dan in elk geval weinig zin. Omroep Sleutelstad vroeg het Hoogheemraadschap van Rijnland naar de plannen om met een hogere grondwaterstand funderingsschade te voorkomen, maar dat verwees onmiddellijk naar de gemeente.

Gezond verstand
Koppe: “Er zijn natuurlijk allemaal juridische vijven en zessen en formele bevoegdheden maar het gezond verstand zegt: zorg linksom of rechtsom voor voldoende grondwater zodat onze houten funderingspalen permanent onder water staan. De gemeente moet de belofte nakomen dat de stand wordt gehandhaafd op het niveau dat bij de bouwvergunning was afgesproken tussen de bouwer en de gemeente.”

“Inderdaad heeft de gemeente een grondwaterzorgplicht”, zegt de voorlichter van de gemeente Leiden. “Een gemeente moet zich zoveel mogelijk inspannen om structurele problemen te voorkomen of te beperken, voor zover deze zich bevinden in de openbare ruimte. Naast de gemeente is het Hoogheemraadschap van Rijnland verantwoordelijk voor het peilbeheer van het oppervlaktewater, dus ook van de watergangen in de Merenwijk. Het peilbeheer heeft invloed op de grondwaterstand. De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van funderingen ligt bij de eigenaar van het pand.”

In hoeverre de urgentie bij de gemeente wordt gevoeld, is onduidelijk. Pas in 2029 zou de funderingsproblematiek in de Merenwijk worden aangepakt. Eerst is de Professorenwijk aan de beurt, zo begrepen de huiseigenaren bij het gesprek. Er is al wel sprake van een eerste stap: de gemeente noemde het leerzaam om binnenkort bij één woning in de Merenwijk een onderzoek te gaan doen. Daarbij moet bekeken worden hoe het er met de palen voorstaat en of er scheuren of scheefgezakte muren zijn. Hoe dan ook moet nog in beeld worden gebracht welke huizen in de Merenwijk op houten palen en welke op betonnen palen zijn gebouwd.

Sommige bewoners hebben geëxperimenteerd met het oppompen van water uit de Zijl. Het blijkt mogelijk om in één dag de fundering van een huis voldoende onder water te zetten. Dit is echter geen structurele oplossing, zo zeggen zij zelf.

Scheefstand
Paalrot kan enorme kosten tot gevolg hebben. Door het wegrotten van het bovenste deel van het funderingshout gaat het bouwdeel dat erop staat zakken. Ramen en deuren gaan klemmen, er ontstaan scheuren, er treedt scheefstand op en als er geen herfundering plaatsvindt, volgt er gedeeltelijke of gehele ineenstorting.

Overigens is funderingsproblematiek als gevolg van droogte niet uniek voor Leiden. De Stichting Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek zegt daarover: “De funderingsproblemen waar huiseigenaren mee te maken hebben of nog krijgen nemen onder meer door bodemdaling, droogte en klimaatverandering in rap tempo toe. Het probleem verspreidt zich over grote delen van Nederland en het gaat vaak om forse investeringen. De hulp van overheden bij de aanpak daarvan is gewoon onmisbaar en noodzakelijk.”