Gezond071 over zelfdoding onder jongeren: ‘Misschien beter als ik er niet meer ben’

De twintigjarige Zoë worstelt al zo’n zes jaar met de monsters in haar hoofd. “Ik kan er niet precies een datum aan koppelen, maar ik denk dat het rond mijn veertiende jaar begon. Mijn ouders weten het pas sinds ik zestien ben.”

Zelfdoding en zelfbeschadiging onder jongeren komt veel voor en heeft ook heel veel invloed op het leven van ouders, eventuele broers en zussen en andere familieleden. Gezinstherapeut Kathelijne van Dongen van LUMC-Curium werkt met deze jongeren en hun gezinnen. “We betrekken het hele netwerk van de jongeren erbij.”

In Gezond071 vertellen Van Dongen, Zoë en haar vader Steven over hun ervaringen, de oudertraining die Van Dongen ontwikkelde en wat het betekent om te horen dat je kind zo niet verder wil leven. Zoë zegt daarover: “Ik dacht toen, misschien is het beter als ik er niet meer ben.”

Gezond071 stond op 8 november in het teken van zelfdoding onder jongeren en de invloed die dat heeft op het gezinsleven. De uitzending begon met een gedicht van Zoë dat ze zelf voordraagt:

Vroeger was ik o zo bang voor het monster onder mijn bed
Durfde ik niet te slapen tot mijn moeder had gezegd
Dat alles veilig was, dat monster is weer weg.
Nu kan mama mij niet helpen moet ik het monster zelf verslaan
Zelf elke dag mijn gedachten verdragen en zelf elke dag weer verder gaan
Soms mis ik de dagen dat ik bang was voor iets levends en groots
Want hoe moet ik winnen van een monster dat leeft in mijn hoofd

Onder jongeren in Nederland is zelfdoding doodsoorzaak nummer één, vertelt Van Dongen. “Mensen voelen zich vaak machteloos, zowel de jongeren als de ouderen als al die andere mensen om de jongeren heen.”

Een belangrijk onderdeel van de oudertraining die Van Dongen geeft is de verbinding herstellen tussen ouder en kind. “Ik zeg altijd eerst connectie, dan correctie”, zegt Van Dongen. “En je moet er ook echt de tijd voor nemen. De oudertraining beslaat twaalf weken. En op een gegeven moment schrijven ouders dan een brief aan hun kind en dat betekent vaak een omslagpunt.”

Brief
Vader Steven bekent dat hij eerst overgehaald moest worden om die oudertraining te gaan doen. “Ik wilde niet eerst twaalf weken in training gaan. Ik wilde meteen een oplossing. Maar ik ben blij dat we het hebben gedaan. Die brief schrijven was ook voor ons een belangrijk moment. Ik deed dat samen met mijn vrouw en meestal geef je daarna die brief aan je kind en lees je hem samen. Maar Kathelijne dacht dat het voor Zoë beter zou werken als zij hem zonder ons zou lezen. Maar wij wisten natuurlijk wel, nu leest ze die brief.”

Goede band
De brief hangt nog steeds op het prikbord van Zoë. “Ik herlees hem nog wel eens.” Voor Zoë heeft de behandeling bij Curium heel goed geholpen. “Zowel mijn eigen systeemtherapie als de oudertraining die mijn vader en moeder volgden. Als ik er op terugkijk, kan ik zeggen dat ik nog nooit zo’n goede band met mijn ouders heb gehad als nu.”

Steven is als ervaringsdeskundige ouder nu zelf iemand die hulp en ondersteuning aan andere ouders kan bieden. “Wij zaten er die eerste trainingen ook heel wanhopig bij. Maar we kunnen nu aan andere ouders laten zien dat er hoop is. Dat het beter kan gaan.”

Wie meer wil weten over de oudertraining van Kathelijne van Dongen kan haar podcast beluisteren over verbindend gezag. Of lees er meer over in het vakblad voor pedagogiek, psychiatrie en psychologie.

De volgende uitzending van Gezond071 is op woensdag 6 december en gaat over ‘Een vegetarisch kerstdiner’.

Denk je wel eens aan zelfdoding? Blijf er niet alleen mee rondlopen, neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie. Je kunt chatten of direct bellen 0800-0113. Er is altijd iemand die luistert.