Rechters kritisch over besluit verdwijnen kinderhartchirurgie uit LUMC

Het besluit om de kinderhartchirurgie uit Leiden en Utrecht weg te halen, lijkt heel ondoordacht te zijn genomen. Dat bleek donderdag bij de rechtbank in Utrecht waar de universitaire ziekenhuizen van Amsterdam, Leiden en Utrecht het besluit aanvochten. Juristen van het ministerie stuntelden volgens onze mediapartner Omroep West die bij de rechtszaak aanwezig was nagenoeg de hele zaak. De rechters waren enorm kritisch.

Het was goed druk op de vierde verdieping van de rechtbank in Utrecht. Delegaties van vijf universitaire ziekenhuizen met hun gevolg en advocaten. En ook nog eens het ministerie met veel mensen. Minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) zelf was er overigens niet. De inzet: wie mag er in de toekomst kinderen met een aangeboren hartafwijking blijven opereren? Begin dit jaar viel het definitieve besluit van Kuipers: het gaat gebeuren in het Erasmus MC in Rotterdam en het UMC Groningen. De rest valt af.

Vandaag vindt bij de Rechtbank Midden-Nederland de inhoudelijke behandeling plaats van ons bezwaar tegen het besluit van de Minister van VWS om kinderhartinterventies te concentreren in Rotterdam en Groningen. We zien de zitting met vertrouwen tegemoet. pic.twitter.com/nPVRuOQdOv

— LUMC Leiden (@LUMC_Leiden) November 30, 2023

Woedend
Het LUMC in Leiden was al boos voordat dit besluit genomen werd, maar is dat dan nog meer. Ook in Utrecht zijn ze woedend. Dat ziekenhuis had een jaar eerder dit specialisme juist toebedeeld gekregen, maar dan van de voorganger van Kuipers: Hugo de Jonge. Na felle protesten en kritiek vanuit de ziekenhuizen en de Tweede Kamer maakt Kuipers even pas op de plaats en laat onderzoeken wat de gevolgen zijn van deze concentratie. Op basis van dat rapport besluit hij anders: Utrecht valt alsnog af en Groningen mag het blijven doen.

Bij het eerste besluit kondigde Leiden al aan naar de rechter te stappen als het zou worden doorgezet, en dan dus samen met Amsterdam, want Leiden en Amsterdam doen de behandeling van aangeboren hartafwijkingen samen. En nu Utrecht is afgevallen voegt ook dit ziekenhuis zich bij de klagers. Ze vinden het besluit slecht doordacht, niet transparant en eigenlijk gewoon beroerd.

De zaak diende donderdag. Het gaat om een zogenoemde bodemprocedure. De rechters kunnen het besluit van de minister naar de prullenbak verwijzen, maar kunnen ook op onderdelen wijzigingen voorstellen. De drie rechters zijn donderdag enorm kritisch en de juristen van het ministerie worstelen met de vragen om verduidelijking.

Hoongelach
Af en toe galmt er ook hoongelach door de zaal. Vooral als er wordt doorgevraagd of Leiden en Amsterdam direct afvielen bij de keuze omdat het twee locaties zijn en de minister er per se eentje wil. De ene jurist knikt, terwijl de ander het hoofd schudt. “Wat is het nou”, grijnst de rechter. Opeens blijkt dit criterium helemaal geen rol meer te spelen. Het gaat er juist om, zeggen de juristen, dat patiënten de beste zorg op de beste plek krijgen. En dan moet je een minimum aantal operaties kunnen doen. Juist die getallen zijn ook weer goed voor een ellenlange discussie. Want de cijfers zijn gebaseerd op een wetenschappelijk onderzoek dat inmiddels twintig jaar oud is. “En de ontwikkelingen in de zorg gaan gewoon door”, stellen de advocaten.

Samenwerking Leiden, Amsterdam en Utrecht
Om het allemaal nog ingewikkelder te maken kondigden de ziekenhuizen in Leiden, Amsterdam en Utrecht een innige samenwerking aan bij juist de behandeling van aangeboren hartafwijkingen. Door alle zorg volgens dezelfde protocollen te organiseren en als één team te werken, willen ze de beste zorg kunnen bieden. Maar dan moet het wel mogen van het ministerie, en die vindt het dus niet goed. Als het besluit niet wordt vernietigd door de rechters hebben ze 2,5 jaar de tijd om zogenoemde mitigerende maatregelen te nemen. In normaal Nederlands: te zorgen dat de gevolgen voor iedereen draaglijk zijn.

Onduidelijk
Er stijgt weer hoongelach op als blijkt dat het ministerie niet weet wat die gevolgen van het besluit dan zijn. Dat is nooit in kaart gebracht. De UMC’s uit Utrecht, Leiden en Amsterdam stellen dat het kaartenhuis van de zorg dan volledig in elkaar stort. Als de rechters doorvragen bij het ministerie stelt een van de advocaten: “Dat is echt aan de UMC’s om dit te regelen, daar gaat het ministerie niet over.” De rechters lijken hier iets anders over te denken.

Een ander dingetje is dat de patiënten met een aangeboren hartafwijking gelijk verdeeld moeten gaan worden tussen Groningen en Rotterdam. Uit een studie in opdracht van Amsterdam, Leiden en Utrecht blijkt dan dat alles ten noorden van Amsterdam en Utrecht naar Groningen moet voor een behandeling. Zij stellen dat dat onzinnig is.

Uitspraak
De zitting begon om 9.30 uur ’s ochtends en duurde de hele dag. En nog zijn er vraagtekens. De rechters gaan nu in beraad en komen dan op 11 januari met hun oordeel.

 

Leiden Maatschappij Sluiting kinderhartchirurgie LUMC