Opwaardering Leids stationsgebied honderden miljoenen duurder

Geen 350 miljoen, zoals in 2022 nog werd gedacht, maar 700 tot 800 miljoen euro. Dat wordt globaal het prijskaartje van de transformatie van het Leidse stationsgebied. Dat maakte wethouder Ashley North onlangs bekend. Wat is er veranderd in die twee jaar dat dat kosten zo extreem zijn opgelopen?

Volgens North speelt vooral de verwachte groei van het aantal reizigers een belangrijke rol bij welke aanpassingen er nodig zijn. Dat de kosten daarbij zo fors oplopen is volgens hem niet per se slecht nieuws. “Je kunt het ook als goed nieuws presenteren. De opgave is echt heel groot. Leiden ligt in een grootstedelijk gebied met het zesde station van Nederland. We groeien naar 140.000 reizigers per dag. Dat is mega! Daar horen grote investeringen bij. Een groter station bijvoorbeeld.

De wethouder mobiliteit ziet dat ook de betrokken partijen accepteren dat bij zo’n groei ook een grote investering hoort. “De ministeries in Den Haag bijvoorbeeld, maar ook de regio en wijzelf als stad. De erkenning dat het nodig is, is goed nieuws.” North verwacht wel dat de plannen gefaseerd uitgevoerd zullen worden. “Alle betrokken partners moeten op zoek naar aanvullende middelen. Het geld groeit bij niemand meer op de rug, maar de erkenning is het belangrijkste.”

Busstation
Een belangrijke beslissing die de komende tijd genomen moet worden is de plek van het busstation. Dat blijft in elk geval niet op de huidige plek. “Dat is niet op veilige manier te doen en belemmert ook de doorstroming van de bussen te veel”, vertelt North. “We hebben de afgelopen tijd uitgebreid geparticipeerd en daar is uitgekomen dat we drie varianten voor  het busstation verder gaan onderzoeken.”

LUMC
De resterende opties zijn een busstation boven de taxistandplaats, een verhoogd busstation dat voor het station als een soort extra spoor moet komen of alsnog een busstation aan de LUMC-zijde op het met gras begroeide plein voor de ingang van het ziekenhuis. Of daar onder de grond. Die laatste optie lijkt niet de meest kansrijke, erkent ook North wel. Al is het maar omdat het LUMC het niet ziet zitten. Die wil de plek beschikbaar houden voor toekomstige uitbreidingen van het ziekenhuis.

“En dat het LUMC niet wil is inderdaad een goede reden om niet voor die plek te kiezen”, zegt North. “Maar ook die optie goed onderzoeken is ook nodig om te bepalen waarom die plek het niet wordt.” Uiteindelijk moet er één voorkeursalternatief op tafel komen voor de plek van het nieuwe busstation.

Central Park
Als er in de toekomst een nieuw busstation is gebouwd, komt het huidige busplein met de perrons vrij. North verwacht niet dat die ruimte dan wordt volgebouwd? “Daar zijn in elk geval geen plannen voor. Er is al veel gebouwd in het gebied en er komen nog veel meer woningen bij. Het verbeteren van de openbare ruimte is dan ook heel belangrijk. Dat komt ook uit de participatie.”

Een park dan? “Wie weet”, zegt North. Dat zou een oplossing kunnen zijn. Voldoende groen is echt belangrijk. Maar zover zijn we nog niet.” Jaren geleden was er al het burgerinitiatief ‘Leiden Centraal Park’ dat plannen smeedde voor een groen knooppunt tussen het Leiden bio Science Park en het Singelpark.

Wethouder Ashley North (mobiliteit) over de opties voor een nieuw busstation en de enorm toegenomen kosten van de transformatie van het stationsgebied.

Masterplan
Een groter station is absoluut nodig om de almaar verder groeiende stroom treinreizigers aan te kunnen. Dat benadrukt ook Martin Verwoest. Om al die extra reizigers ook in de toekomst aan te kunnen, moeten er nogal wat maatregelen worden genomen. Leiden telt nu rond de 70.000 reizigers per dag, maar dat groeit substantieel door. Ook door de enorme hoeveelheid woningen en kantoren die er de komende jaren worden bijgebouwd binnen de invloedsfeer van station Leiden Centraal.

Verwoest is Stedenbouwkundig Supervisor van de gemeente Leiden en werkt al heel wat jaren aan de plannen rond Leiden Centraal. “Eerste plannen voor het stationsgebied zijn al meer dan tien jaar geleden gemaakt, dus we weten al een tijdje dat dit eraan gaat komen”, zegt hij in reactie op het steeds concreter worden van de toekomstplannen. Die eerste plannen dateren inderdaad al uit 2010 toen de gemeente Leiden de stedenbouwkundige visie voor het gebied presenteerde. Een masterplan dat destijds werd gemaakt door Maxwan Architecten.

Vergroening
“Station Leiden is heel belangrijk voor het functioneren van zowel het hele Nederlandse openbaar vervoerssysteem, als voor onze eigen regio”, legt Verwoest uit. “En dat station moet aantrekkelijk zijn en efficiënt werken.” Dat geldt volgens Verwoest ook voor de omgeving van het station. “Dat is ook verblijfsgebied. Daarom werken we aan vergroening en het stimuleren van de biodiversiteit. Met dakterrassen, maar ook met zogenoemde pocketparks zoals het Vliegerpark achter Octagon.” Dat is de nieuwbouw aan de Stationsweg.

Perrons
Om de snelgroeiende reizigersstromen aan te blijven kunnen moet het station de komende jaren flink aangepast worden. Niet alleen de hal en wellicht de overkapping, maar ook de perrons. Die moeten breder worden. Om dat mogelijk te maken wordt onderzocht of het doorgaande goederenspoor opgeheven kan worden. Dan kunnen de reizigerssporen worden verplaats naar het midden, waardoor ruimte ontstaan voor bredere perrons. “De goederentreinen kunnen dan via het normale spoor gaan rijden. die passeren op andere tijden dan  intercity’s”, zegt Verwoest. “Andere steden hebben ook lang niet altijd een apart goederenspoor en daar kan het ook.”

Voor de afwikkeling van de reizigersstromen wordt ook gekeken naar het toevoegen van extra trappartijen. En dan niet naast elkaar, maar achter elkaar.

 

Stedenbouwkundig Supervisor Martin Verwoest van de gemeente Leiden vertelt over de opties voor de uitbreiding van station Leiden Centraal.

Stationshal
Een groter station kan op verschillende manieren worden gerealiseerd. De stationshal uitbouwen aan de LUMC-zijde is sowieso nodig. “Om meer ruimte te creëren tussen de poortjes en de opgang naar perrons”, zegt Verwoest. “Je ziet nu al opstoppingen van reizigers op drukke momenten.” Ook het breder maken van de hal is een optie. De winkels zouden dan verplaatst moeten worden.

Overkapping
Of de uitbreiding van het station kan door het bestaande gebouw aan te passen of dat er een heel nieuw station moet komen, blijkt een kwestie van hoe je er naar kijkt. “Het station is in feite een hele grote kap op twee pijlers. Dat zijn de dragende lift- en trappartijen. Als die aangepast moeten worden, dan kom je ook aan de kap”, weet Verwoest. “En dan kan je nog steeds kiezen tussen hergebruik van delen. Dat is wellicht mogelijk en daar zijn we in Leiden ook best goed in. Maar het kan ook aanleiding zijn om een hernieuwd gezicht aan het station te geven. Dat betekent niet automatisch een heel nieuw stationsgebouw, maar bijvoorbeeld wel een hele nieuwe overkapping. De spoorbundel blijft hetzelfde.”

De serie Knooppunt Leiden Centraal: ‘de knoop ontrafeld’ wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Leids Mediafonds.

Leiden Maatschappij Politiek Regio Knoop Leiden Centraal