Deel dit bericht!  

Participatietraject Energiepark geeft ruimte om aan vertrouwen te werken

De keuze om twee plannen voor het Energiepark in Leiden tijdelijk in de ijskast te zetten, heeft ervoor gezorgd dat projectontwikkelaar MeyerBergman Erfgoed Groep en bewonersgroep Nieuw Leids Bolwerk de tijd hebben genomen om met elkaar om tafel te gaan. Het woord ‘samenwerking’ is gevallen, maar daarvoor moet het vertrouwen in de erfgoedgroep vanuit de buurt wel eerst zijn hersteld, zegt voorman van het Nieuw Leids Bolwerk Rutger Engelhard.

De trap op de rem van wethouder Fleur Spijker (Duurzame Verstedelijking) eind vorig jaar lijkt daarmee zijn vruchten af te werpen. Want hoewel het participatietraject over het gebied tussen de Langegracht en de Maresingel tot nu toe vooral veel van hetzelfde is – sinds het begin is de conclusie al dat er veel verschillende, kleinschalige functies gecombineerd gaan worden –, trekken de betrokken partijen aan de vooravond van de laatste inhoudelijke participatiebijeenkomst wel naar elkaar toe. “Als we tot iets haalbaars kunnen komen, zou ik niet weten waarom we niet zouden kunnen samenwerken. Het zijn keurige mensen en ze willen het beste voor de stad”, aldus Maya Meijer-Bergmans over het Nieuw Leids Bolwerk.

Fragment uit een documentaire die later dit jaar over het Energiepark verschijnt: erfgoedontwikkelaar Maya Meijer-Bergmans van de MeyerBergman Erfgoed Groep

Als één van de twee eigenaren van de MeyerBergman Erfgoed Groep begrijpt ze dat er aan de relatie met de buurt moet worden gewerkt. “Ik ben heel erg van de mensen en om direct met hen te praten”, zegt ze in haar kantoor in Den Haag. Volgens Meijer-Bergmans is er bij de presentatie van hun plan ‘Creativiteit met een groen aureool’ wellicht teveel vanuit een ivoren toren gepraat en te weinig contact geweest met de bewoners. “Vaak wordt het heel goed volgens de regels gedaan en wordt er gezegd: ‘we hebben toch iets rondgestuurd en we hadden toch die ene bijeenkomst’. Dat kan dan allemaal wel zo zijn, maar ik had het zelf wel wat anders gedaan”, zegt ze terugkijkend.

Watergasfabriek
Dat in eerste instantie de naam Watergasfabriek werd gebruikt voor de panden in het Energiepark heeft de beeldvorming ook geen goed gedaan, vindt de erfgoedontwikkelaar achteraf. “Die naam heeft het idee gegeven dat het een soort tweede Westergasfabriek zou worden”, zegt Meijer-Bergmans. “Maar in Amsterdam heb je een aantal echte evenementenlocaties, waaronder de Westergasfabriek, die door de gemeente zijn aangewezen voor grootschalige evenementen. Dat geldt voor dit gebied in Leiden niet.” In het plan dat in 2017 aan toenmalig wethouder Paul Laudy werd gepresenteerd, zijn die grootse plannen ook niet direct terug te vinden. Het gaat over ‘(kleinschalige) evenementen’ en een ‘bruisende plek’, waarin het Energiepark een plek voor exposities, conferenties en ambachtelijke bedrijven moest worden.

Nieuw Leyden
Een aantal omwonenden las die toekomst met grootschalige evenementen echter wel terug in het plan en verenigde zich – tot Meijer-Bergmans’ ongenoegen zonder overleg – in het Nieuw Leids Bolwerk. Er werd besloten dat er een alternatief plan moest komen. “Onze eerste prioriteit was dat er één centraal park zou komen, naar voorbeeld van het Plantsoen in Leiden. Daarnaast wilden we woningen, zowel nieuwbouw als stadsappartementen in de grote fabriek”, zegt Engelhard. Door het eigen vermogen aan te spreken en in de buurt rond te gaan met de pet, haalden de initiatiefnemers zo’n 7000 euro bij elkaar. Daarmee kon het plan verder worden uitgewerkt. “We wilden er stedenbouwkundig één geheel van maken met Nieuw Leyden, vandaar dat we Stefan Witteman (een van de architecten van die wijk, red.) hebben gevraagd om ons plan verder uit te werken.”

Fragment uit een documentaire die later dit jaar over het Energiepark verschijnt: buurtbewoner Rutger Engelhard van het Nieuw Leids Bolwerk

Tijdens de collegeonderhandelingen afgelopen voorjaar werd het plan aangeboden aan formateur Robert Strijk, waarop door GroenLinks, D66 en PvdA werd besloten om beide plannen voorlopig in de ijskast te zetten. De nieuwe wethouder Fleur Spijker kreeg van de coalitie de opdracht om het over een heel andere boeg te gooien. “In eerste instantie ging het puur om de verkoop van gemeentelijk eigendom. Na de verkiezingen heb ik gezegd: ‘we gaan het behandelen als een gebiedsontwikkeling’ en heb ik het gebied ook vergroot.” Daarnaast werd besloten om een participatietraject op te zetten, waarin de twee bestaande plannen ‘ingrediënten zijn, net zoals de (participatie)bijeenkomsten en de beleidskaders dat zijn’, aldus Spijker.

Vertrouwen
“Op de eerste participatiebijeenkomst kwamen mensen naar mij toe en zeiden bijna: u bent toch niet zo eng als we dachten”, lacht Meijer-Bergmans, die zoveel mogelijk bij de bijeenkomsten aanwezig probeert te zijn. Eerder deze maand ontving ze ook het Nieuw Leids Bolwerk op haar kantoor en stelde ze voor om samen aan een plan voor het gebied te werken. “Dat heb ik afgewezen”, zegt Engelhard, “het was leuk om de verbaasde reacties daarop te zien.” Hij vindt dat het vertrouwen tussen de MeyerBergman Erfgoed Groep en de wijkverenigingen, dat volgens Engelhard flink is beschadigd, eerst moet zijn hersteld. “Als dat is gelukt, hebben wij er geen problemen meer mee om met de MeyerBergman Groep te praten.”

Fragment uit een documentaire die later dit jaar over het Energiepark verschijnt: wethouder Fleur Spijker (Duurzame Verstedelijking)

Vanavond vindt de laatste inhoudelijk participatiebijeenkomst over het Energiepark-gebied plaats in Nieuwe Energie. Op basis van de uitkomsten van de vorige bijeenkomsten en een stadsenquête mogen de deelnemers met gebruik van foto’s en andere ‘referentiebeelden’ een invulling geven aan het gebied. Daaruit wordt later dit jaar dan een gebiedsvisie opgesteld, die na de zomer zal worden besproken in de gemeenteraad. “Het gaat daarbij niet over ontwikkelingen van één of twee jaar. Bij de gebiedsvisie moet je denken aan ontwikkelingen die de komende vijftien jaar gaan plaatsvinden”, aldus Spijker.

‘Open normen’
Het Nieuw Leids Bolwerk ziet daarin – meer dan in de samenwerking met de MeyerBergman Erfgoed Groep, waardoor de bewonersgroep ‘op zou branden’ volgens Engelhard – wel een taak voor zichzelf weggelegd. Op dit moment wordt er gewerkt aan het opstellen van ‘open normen’ om de in ontwikkeling zijnde gebiedsvisie voor het Energiepark later aan te toetsen. “Veel hangt af van de interpretatie van de resultaten van het participatietraject, de weging van de inbreng van bewoners en die van de verschillende stadspartijen”, vindt het Nieuw Leids Bolwerk. De wensenlijst van de bewoners zal later worden aangeboden aan het stadsbestuur, zodat die haar gebiedsvisie bij voorbaat al kan toetsen aan de uitgangspunten van de buurt.

Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Leids Mediafonds.