Informateurs provinciebestuur gaan voor brede coalitie met VVD, CDA, GroenLinks, PvdA en CU/SGP

Informateur Jon Hermans-Vloedbeld en co-informateur Sjoerd Vollebregt geven VVD-fractievoorzitter Floor Vermeulen in een brief van vier kantjes het advies om formatieonderhandelingen te starten met VVD, GroenLinks, CU/SGP, PvdA en CDA. Vermeulen vroeg het informateursduo op 17 juni om te bezien welke coalitie kan bogen op een werkbare meerderheid toen de onderhandelingen met Forum voor democratie stuk liepen, omdat het CDA er geen brood meer in zag.

In de brief doen de informateurs  verslag van de gesprekken die de afgelopen weken zijn gevoerd met alle fracties die vertegenwoordigd zijn in Provinciale Staten van Zuid-Holland. “Daarbij is constructief en inhoudelijk over thema’s gesproken die partijen belangrijk vinden. Wij constateren bij partijen de bereidheid om over verschillen heen te stappen en breed verbinding te zoeken met andere partijen. Er wordt daarnaast urgentie gevoeld om de grote uitdagingen die voorliggen aan te pakken en waar het kan op te lossen. Dat vraagt om leiderschap met uitgestoken hand.”

Uit de gespreksronde met alle partijen hebben de informateur en de co-informateur geconcludeerd dat er zes partijen in aanmerking zouden kunnen komen voor de vorming van een coalitie met een werkbare meerderheid in de Staten. Dat zijn VVD, CU/SGP, Groenlinks, D66, PvdA, en CDA. Met deze partijen is vorige week verder gesproken. “Wij hebben met deze partijen verdiepende gesprekken gevoerd om een scherper beeld te krijgen van wat partijen bindt maar ook waar nog verschillen zitten.”

Uit de gesprekken is onder meer naar voren gekomen dat er een breed gevoelde consensus is over de grote veranderingen en opgaven die op Zuid-Holland afkomen. “We noemen er drie, in willekeurige volgorde: wonen, mobiliteit en klimaat en energie. Overige thema’s die veel genoemd zijn in de gesprekken zoals werkgelegenheid, gezonde leefomgeving, bodemdaling en landbouw hebben allemaal raakvlakken met deze opgaven.”

Het aanpakken van de genoemde thema’s vraagt volgens Hermans en Vollebrecht om een bestuur dat durf
toont, zelfbewust is en bestuurlijk trots.

Hoofdlijnenakkoord
Net als bij de eeerste formatiepoging, wordt ook nu gestreefd naar een akkoord op hoofdlijnen met voor alle partijen herkenbare punten en op een paar thema’s meer verdieping en nadere afspraken. Meer precisie bij aanvang wordt bijvoorbeeld verlangd ten aanzien van onverwachte ontwikkelingen in zowel inhoudelijke opgaven als financiën, de rol en positie van de provincie en het betrekken van burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en (andere) overheden (participatie). Maar ook ten aanzien van enkele risicovolle dossiers.

Open bestuursstijl
De informateurs sturen aan op een open bestuursstijl waarbij ook ruimte is voor thema’s die worden ingebracht door partijen die niet gaan meebesturen. “Er is breed gepleit voor een open en transparante bestuursstijl en voortzetting van de  goede interactie en samenwerking van alle partijen in de Staten. Vrijwel alle partijen noemen in dit verband dat goede voorstellen altijd op steun kunnen rekenen (ongeacht coalitie of oppositie). Een te vormen bestuur moet een team zijn, moet leiderschap tonen en daadkrachtig kunnen optreden.

Plannen van oppositie, maar ook vanuit partijen buiten de politiek zouden een plek moeten kunnen krijgen in het op te stellen coalitieprogramma. Daartoe zou het nieuwe college een conferentie kunnen organiseren. “Hiermee zou concreet de verbinding worden gelegd met het deel van het electoraat dat niet in de coalitie is vertegenwoordigd.”

Advies over de te vormen coalitie
De informateurs hebben na afloop van de gesprekken geconstateerd dat er zowel voor ene vijf- als voor een zes partijen coalitie draagvlak bestaat. “Wij adviseren een vijf partijen combinatie. Zo’n krappere meerderheid is hard werken. Het geeft de noodzaak om voortdurend de gewenste verbinding te zoeken met andere partijen, ook buiten de coalitie. Wij hebben geconstateerd dat een combinatie van vijf bij geen van de betrokken partijen stuit op onoverkomelijke bezwaren.”

Het advies om formatieonderhandelingen te starten met VVD-GroenLinks-CU/SGP-PvdA en CDA doet volgens de informateurs binnen de overgebleven alternatieven het meeste recht aan de verkiezingsuitslag. “Die combinatie bevat immers één van de winnaars van de verkiezingen en lijkt voor wat betreft de balans op het politieke spectrum de meest adequate afspiegeling te bieden van de verhoudingen die met de verkiezingen zijn ontstaan. Voor dit evenwicht zou ook aan D66 in plaats van Groenlinks gedacht kunnen worden. Wij stellen echter vast dat een combinatie met Groenlinks vaker is genoemd bij onze peiling van voorkeurscoalities. Op basis van onze verdiepende gesprekken, hebben wij het vertrouwen dat de door ons geadviseerde combinatie de formatie succesvol zal afronden.”

Het advies gaat verder uit van een college met zes gedeputeerden. “Dat geeft meer ruimte binnen het team om een behapbaar takenpakket samen te stellen en de grote opgaven die op de provincie afkomen op een evenwichtige manier te verdelen. De VVD zou, als grootste partij in de coalitie, twee gedeputeerden kunnen leveren, de overige partijen één.

Politiek Regio Provinciale Statenverkiezingen 2019