Universiteit houdt onverkort vast aan campusplannen Doelencomplex

Het draait bij de verdere uitwerking van de universiteitsplannen voor een grote binnenstadscampus voor de faculteit Geesteswetenschappen vooral om de alternatieve woningen voor de bewoners van de 58 woningen in het Doelencomplex. Om de Humanities Campus volgens het voorliggende plan te realiseren, moeten die woningen, in eigendom bij woningbouwcorporatie De Sleutels, tegen de vlakte. Voor de 92 bewoners zijn er vooralsnog drie alternatieve locaties in beeld. De DUWO-appartementen voor ‘young professionals’ die vorig jaar werden opgeleverd aan de Waardgracht naast de Meelfabriek, nieuwbouw aan de Langegracht en de Plexus-locatie aan de Kaiserstraat.

Er wordt al vier jaar gewerkt aan de campusplannen die door een ruime meerderheid van de Leidse gemeenteraad gesteund worden. Dat heeft zo zijn weerslag op de gemoedstoestand van de betrokken bewoners die zich vooral niet gehoord voelen. Rector Carel Stolker zegt dolgraag met de bewoners in gesprek te willen, volgens de bewoners wil de universiteit dat helemaal niet en wordt er alleen over hen gesproken en niet met hen.

Dat laatste wordt van meerdere kanten bevestigd. Door Elger Niels bijvoorbeeld van de Leidse huurdersbelangenvereniging HBE: “De universiteit wil wel met de bewoners praten, maar alleen individueel. Maar dat mag helemaal niet, want dan ontstaat er willekeur,. Daarom vindt de rechter in Nederland dat ook niet goed,” stelt Niels die zeker weet dat juridische procedures van de bewoners tegen de plannen zullen leiden tot het stranden van de plannen. “Maar ondertussen zitten de bewoners 24 uur per dag met deze kwestie in hen maag. Dat gaat mij erg aan het hart.”

Paul de Beurs draagt het gedicht ‘Eens op een kwade dag’ voor dat zijn vrouw maakte als inspraakreactie op de campusplannen. Wegens ziekte kon ze het niet zelf voordragen.

Dat laatste steekt ook overbuurman Paul de Beurs. De psychiater in ruste komt op voor zijn overburen met wie hij veel contact heeft. “Ik zie wat het met hen doet. We leven en lijden met de buren mee.” De Beurs noemt de plannen onrechtvaardig. “Er is geen verhaal te maken waarom dit moet ten koste van de bewoners.” Net als anderen zegt ook De Beurs van dichtbij meegemaakt te hebben dat de bewoners door de universiteit buitenspel gezet worden. “Als je het ook vanavond weer zo hoort, is het net alsof de bewoners niet willen praten en de universiteit wel.Nou, ik heb het meegemaakt. Het is echt andersom.”

De Beurs ziet een universiteit die te groot aan het worden is voor Leiden. En dat voor de binnenstad al is. “Leiden heeft nu al het hoogste percentage studenten ten opzichte van het bewonersaantal. Twintig procent. Utrecht en Nijmegen zitten op tien en in Amsterdam is het nóg lager.”

Na oplevering van de campus verwacht de Universiteit Leiden overigens een verdere groei van 12,5 procent van de Faculteit Geesteswetenschappen. De Beurs maakt zich ernstige zorgen over die extra aantallen studenten. “Het is nu al levensgevaarlijk in de Doelensteeg. Dat is de verbinding van de campus naar de stad en die steeg wordt niet breder.” Verdere uitbreiding van de universiteit zou in de ogen van De Beurs prima in Den Haag kunnen: “Er is geen enkele reden om dat niet te doen. De universiteit is hier geboren en gebonden en zal dat ook altijd blijven.”

Onteigening dreigt
Directeur-bestuurder Gerda van den Berg van woningcorporatie De Sleutels blijft vierkant achter haar huurders staan. “Als je de stukken leest, lijkt het net of we volop meewerken aan het plan om een Humanities Campus mogelijk te maken, maar dat is alleen zo als de bewoners bereid zijn om mee te werken.” Van den Berg blijft hoop houden op een oplossing tussen haar huurders, de gemeente Leiden en de universiteit. Hoewel er aan het plan zelf door de universiteit niet meer wordt gesleuteld, kunnen goede alternatieve woningen voor de huurders van het Doelencomplex wellicht toch nog zorgen voor een uitkomst waarmee iedereen kan leven.”

Geen stadsvernieuwingsurgentie
Als de verschillende betrokken partijen er onverhoopt toch niet uitkomen, dan dreigt onteigening van de woningen door de gemeente Leiden. Die optie is door het college al nadrukkelijk op tafel gelegd om het algemeen belang te laten prevaleren. “En als dat gebeurt, dan geldt er voor de bewoners geen stadsvernieuwingsurgentie,” zo waarschuwde Van den Berg de raadsleden. “Die regeling is er exclusief voor corporatie. Na onteigening is de gemeente de verhuurder en dan geldt die regeling dus niet.”

Alternatieve woningen op drie locaties
De afgelopen tijd is er veel verwarring ontstaan over de plekken waar de huidige bewoners van het Doelencomplex heen kunnen als de campus inderdaad wordt gerealiseerd. In eerste instantie werd de Paviusstraat door de universiteit aangeboden, maar die plek tegenover de parkeergarage van het LUMC wordt door de bewoners verworpen. Er wordt op die plek veel overlast verwacht en bovendien ligt het ver buiten de singels, terwijl altijd een plek in de binnenstad is beloofd. Hoewel de straat donderdagavond door meerdere insprekers weer werd genoemd, is deze volgens vicevoorzitter Marijn Ridderbos van de Universiteit Leiden om precies die reden al eerder afgevallen en ook niet opnieuw in beeld.

De @unileiden wil het gebouw van het voormalige natuurhistorisch museum in de Raamsteeg verwerven voor uitbreiding van de rechtenfaculteit in het KOG. Dat heeft een inspreker bij agendapunt #humanitiescampus gehoord van de rijksgebouwendienst pic.twitter.com/56PPGGEK3R

— Sleutelstad (@Sleutelstad) September 12, 2019

Twee keer verhuizen
Het doelencomplex bestaat uit grondgebonden woningen met tuin en uit appartementen. De woningen met tuin werden in de plannen gecompenseerd aan de Langegracht waar langs het Energiepark nieuwbouw is gepland op onder meer de locatie van het Stadsbouwhuis. Inmiddels is duidelijk dat de gemeente daar helemaal geen mogelijkheden ziet voor sociale huurwoningen met tuin en dus is volgens Ridderbos nu een groter deel van de Plexus-locatie aan de Kaiserstraat in onderzoek.

Die plek vinden de Doelenbewoners op zich best in orde, ware het niet dat het betekent dat ze in vijf jaar tijd twee keer moeten verhuizen. Eerst naar een tijdelijke woning en als de campus klaar is, kan eerst het studentencentrum verhuizen van Plexus naar de nieuwbouw, waarna aan de Kaiserstraat de verbouwing van het complex tot appartementen en woningen kan beginnen. Pas daarna kunnen de doelenbewoners er intrekken.

Op de vraag waarom de universiteit niet zelf twee keer verhuist, zodat de bewoners van het Doelencomplex in een keer naar de Plexus-locatie kunnen, zegt Ridderbos in het radio-interview bij dit artikel dat dat nu serieus wordt onderzocht. “Dat is onderdeel van de puzzel die wij aan het leggen zijn. We kijken of we onze eigen verhuizingen kunnen afstemmen op die van de bewoners en we snappen dat het voor bewoners heel erg belastend is als ze twee keer moeten verhuizen.”

Onzekere planning
Volgens Sleutels-directeur Gerda van den Berg wordt er in de plannen gerekend met een onrealistische planning. Alleen al het herontwikkelen van de Langegracht duurt volgens haar veel langer dan waarmee nu rekening wordt gehouden. Dat realiseert ook Rector Magnificus Carel Stolker zich wel. “Alles hangt bovendien af van eventuele juridische procedures. Ondertussen moet de winkel openblijven. We hebben daar 7.500 studenten en dan nog al onze medewerkers. Die moeten allemaal goed onderwijs kunnen blijven krijgen en geven. Het wordt complex,” zegt Stolker die zijn inspraakreactie  besloot met de oproep om met de bewoners en De Sleutels in gesprek te raken en er toch nog gezamenlijk uit te komen.”

Leiden Maatschappij Politiek Wetenschap Humanities Campus