Thuis werken, niet naar een terras of bioscoop kunnen. In maart werd dat ineens werkelijkheid voor iedereen. Het coronavirus zorgde voor een drastische inperking van sociale contacten. Voor mensen met een beperking is dat geen nieuwe ervaring. “Het voelde een beetje als een erkenning”, liet een vrouw weten via whatsapp. Zij zit in een rolstoel en kan minder ondernemen dan ze zou willen.
“Ik mocht natuurlijk ook geen hulp in huis krijgen, ook niet van vrienden of familie”, schreef ze in een aanvullend bericht. “Hulp vragen is al best lastig en als het dan ook nog eens niet mag, vergroot het je isolement en onzekerheid.”
Podcastmakers Gerry van Bakel en Andy Clark gingen op onderzoek uit in Leiden. Wie hebben er last van eenzaamheid? Is dat verergerd door de coronacrisis? In de derde aflevering van Verbroken verbinding praten we met mensen met een beperking. Zoals ook Peter Waalboer die blind is en voor wie anderhalve meter afstand houden niet te doen is. “Ik zie het niet en mijn hond snapt het ook niet.”
Verbroken verbinding is een podcastserie over eenzaamheid in Leiden in tijden van corona en daarbuiten van Gerry van Bakel en Andy Clark.
Waalboer vindt dat mensen zoals hij een beetje vergeten zijn in de coronacrisis. “In het begin, toen iedereen thuis moest blijven, viel dat nog niet op. We zaten allemaal in hetzelfde schuitje. De ouders van mij en mijn vriendin kwamen niet meer op bezoek. We konden zelf ook nergens heen, niet met de bus of de trein of de regiotaxi. Maar daar had iedereen last van.”
Looproutes
Het verschil werd voor hem pas pijnlijk zichtbaar toen de coronamaatregelen steeds meer versoepeld werden. Voor Waalboer is het onmogelijk om zelf anderhalve meter afstand te houden. “Ik ben blind en mijn hond begrijpt het ook niet. Ik ging een keer naar het winkelcentrum en daar bleken allemaal rijen te staan voor winkels. Mensen werden gewoon boos op mij omdat wij daar dwars doorheen liepen. Daar ben ik toen maar weggebleven.”
Ook het openbaar vervoer werd langzamerhand weer toegankelijk voor reizigers, maar niet voor iedereen. “Er werd gezegd: je moet anderhalve meter afstand houden. Er schijnen allemaal lijnen op de grond te staan waar je achter moet blijven. Maar als je slechtziend bent of helemaal blind zoals ik, zie je dat niet. Net zoals al die nieuwe looproutes in winkels die ineens overal opdoken. De samenleving gooide de inclusiviteit heel snel overboord.”
De 72-jarige Ria kan zelf niet zo heel vlot meer lopen, maar met de rollator komt ze nog overal in de wijk. Ze heeft veertig jaar in de zorg gewerkt en is nog steeds graag bezig voor anderen. Ria was gewend om elke week met twee mensen uit de Lorentzhof tegenover haar flat een wandelingetje te maken en een kopje koffie te gaan drinken in de Buurtontmoetingsplek. “Dat mocht ineens niet meer. Vrijwilligers mochten niet meer naar binnen.”
Snoezelkamer
Zelf heeft Ria geen kinderen maar ze gaat al jarenlang een keer per week op bezoek bij iemand met een verstandelijke beperking. De benaming is in de loop der jaren geregeld gewijzigd, ze noemt zichzelf een bezoektante. Ze heeft al verschillende mensen onder haar hoede gehad. De laatste vijftien jaar is dat Arnold, een man van rond de vijftig met het syndroom van Down. “Ik vind het een heerlijk ventje. Hij kan niet praten, maar hij rent altijd op af als ik kom en dan gaan we naar de zogenaamde snoezelkamer en luisteren we samen naar muziek. En dan kijkt hij me aan en begint in eens keihard te lachen.”
Aan die wekelijkse bezoekjes kwam in maart abrupt een einde. Beeldbellen met Arnold was geen optie. “Ik belde wel elke week met zijn verzorgers en dan reageerde hij wel op mijn stem”, vertelt Ria. Ze maakte zich zorgen over hem. Het gemis aan lichamelijk contact is niet goed voor Arnold weet ze als geen ander. Ria is dan ook blij als ze na 1 juli weer bij hem op bezoek mag. “Anderhalve meter afstand gaat echt niet lukken.”
Broertje
Voor mensen met psychische problemen kwam de isolatie door de intelligente lockdown extra hard aan. Tom Borst werkt als ervaringsdeskundige bij Stichting Lumen Holland-Rijnland en weet uit eigen ervaring hoe belangrijk het is om sociale contacten te hebben. Als we met hem praten zitten we in het lege pand van Lumen aan de Hooigracht. Alle activiteiten zijn vervangen door telefonisch contact, beeldbellen en digitale ontmoetingen.
“Toen ik psychische problemen kreeg, viel mijn sociale netwerk uit elkaar”, zegt Tom Borst, “en toen hield ik ineens heel weinig mensen meer over.” Borst heeft een zware jeugd gehad. Op de basisschool werd duidelijk dat hij bovengemiddeld intelligent was. “Er was een invallerares op school die de pik had op mij. En de rest van mijn schooltijd was ik de sigaar.” Thuis kreeg Borst te maken met huiselijk geweld, dus van een veilige omgeving was geen sprake. “Toen ik drie was kreeg ik een broertje en sindsdien was er geen aandacht voor mij. Ik moest het allemaal zelf uitzoeken. Ik denk dat ik toen al wel eenzaam was.”
Hulp en ondersteuning
In Leiden zijn verschillende organisaties werkzaam die mensen proberen te helpen bij het verlichten van eenzaamheid.
113
Denk je wel eens aan zelfdoding? Aarzel niet om te bellen met 113 Zelfmoordpreventie, via telefoonnummer 113 of kijk op de website 113.nl. Er is altijd iemand die wil luisteren.
Eerdere afleveringen van de podcastserie Verbroken verbinding zijn gepubliceerd op maandag 7 september en maandag 21 september.
Sleutelstad Media
Middelstegracht 87A
2312 TT Leiden
E-mail
redactie@sleutelstad.nl
Telefoon Redactie
071 - 5235907
