Podcastserie over eenzaamheid Verbroken verbinding: Een tweede thuis

Een buurtontmoetingsplek is voor mensen vaak een soort tweede thuis. Als je aan de bezoekers van de BOP aan de Herenstraat in Leiden vraagt of ze eenzaam zijn, zeggen ze bijna allemaal nee. Maar als je met ze blijft praten, blijkt al gauw dat er naast de BOP niet veel andere plekken zijn waar ze hun verhaal kwijt kunnen.

Voor de vierde aflevering van de podcastserie Verbroken verbinding: Een tweede thuis, streken podcasters Andy Clark en Gerry van Bakel neer in de BOP aan de Herenstraat 61. Ook de BOP moest uiteraard dicht tijdens de eerste intelligente lockdown half maart. Maar sociaal werker Fransje Barnard bedacht een list om vanuit de voordeur van de BOP toch contact te houden met de mensen in de buurt.

In de podcastserie Verbroken verbinding gaan makers Andy Clark en Gerry van Bakel kriskras door Leiden om te praten met mensen over eenzaamheid.

In juni is de BOP weer beperkt open, twee uur per dag komen Yvonne, Lodewijk, Nelleke, Gerard, Abdelrachman en Maria naar deze huiskamer waar de deur voor iedereen open staat. Bij de ingang staan handgels en sprays, je kunt er mondmaskers en ontsmettingsmiddel krijgen voor een vrijwillige donatie. En natuurlijk koffie en thee. Die voor je wordt ingeschonken, want Fransje Barnard wil liever niet dat jan en alleman aan de koffiepot zit en in het keukentje rondscharrelt.

De weken dat de BOP dicht was, is iedereen zwaar gevallen. Voor Barnard was het een uitkomst dat huisarts Walter Schrader die aan de Zoeterwoudsesingel praktijk houdt, uitdeelplekken zocht voor zijn eigengemaakte schoonmaakmiddel. “Ik zette een tafel bij de deur en stond zelf in de deuropening. Mensen konden zo toch een praatje komen maken. Ze mochten niet naar binnen, maar kregen wel een flesje schoonmaakmiddel mee.” Zo hield Barnard de vinger aan de pols.

Rollator
“In deze buurt is niet alleen eenzaamheid door corona”, zegt Barnard. “Eenzaamheid is er altijd. Heel veel mensen hebben gebrek aan sociaal contact, aan verbinding. Daarom is zo’n BOP als dit ook zo belangrijk.” Maar de lockdown die iedereen dwong om thuis te gaan werken en leren, de horeca sloot en sporten aan banden legde, zette er wel ineens de schijnwerper op. Ineens moesten we allemaal inboeten aan sociale contacten.

Yvonne Vink is nog niet zo lang weduwe. Ze loopt met een rollator en komt bijna dagelijks naar de BOP voor een kop koffie. Ze vertelt dat ze sinds ze weduwe is er financieel fors op achteruit is gegaan en dat maakt het leven niet gemakkelijk. “Je bent alleen en dan verlies je ook nog een deel van je inkomen.”

Stinken
Nelleke Breda helpt mee aan de grote tafel met het in elkaar zetten van de herbruikbare mondkapjes. Een ander initiatief van huisarts Schrader. Iemand maakte plastic frames en het Naaiatelier stikte mondkapjes van gedoneerde stof. Vrijwilligers en bezoekers van de BOP duwen de frames in de stoffen kapjes. Veel duurzamer en ook goedkoper dan steeds wegwerpmaskers aanschaffen.

Breda houdt van een uitje naar de BOP, naar het café. Ze heeft geen zin om slechts achter de geraniums te gaan zitten. “Ik vind geraniums stinken. Ik kan prima alleen thuis zijn, maar je wil er ook wel eens uit. Gelukkig stond Fransje hier elke dag met die mondkapjes en dan konden we toch even een praatje maken.”

Sociaal werker Raya Sellam helpt mensen die naar de BOP komen ook met bijvoorbeeld brieven lezen. Tijdens de lockdown hield ze een alternatief spreekuur op het bankje voor de BOP. En voor wie ook daar niet kon komen bracht de telefoon uitkomst. “Ik kende die mensen helemaal niet, maar ik bouwde een band op doordat ik ze bijna elke dag belde. Gewoon even vragen hoe het met iemand gaat.

“Je bent hier tot elkaar veroordeeld, net als in een gezin”, zegt Fransje Barnard. “Dat is vaak leuk, maar soms ook niet. Mensen zeggen niet gauw dat ze eenzaam zijn, maar ik zie wel veel frustratie. Mensen zijn op zoek naar contact, ze willen een vriend of een vriendin. Of ze verwachten dat hun kinderen elke dag bellen. Die verwachtingen zijn niet altijd realistisch. Hier komen mensen samen. Het is altijd afwachten wie er aan de tafel zit.”

Eind juni gaat de BOP weer dicht. Nu vanwege de overgang naar een nieuwe welzijnsstructuur. Per 1 juli heeft Leiden drie organisaties die de zogenoemde sterke sociale basis in de stad de komende vijf jaar gaan vormgeven. Half augustus is de overdracht helemaal rond en kan de BOP weer open.

Niet alles is hetzelfde gebleven. Op vrijdag blijft de deur dicht en Raya is verhuisd naar het Huis van de Buurt in het Matilopark. Maar vrijwilligster Brigitta schuift weer aan voor creatieve activiteiten – corona-proof uiteraard – en Fransje Barnard zorgt dat alles in harmonie verloopt aan de centrale tafel.

Hulp en ondersteuning
In Leiden zijn verschillende organisaties werkzaam die mensen proberen te helpen bij het verlichten van eenzaamheid.

Stichting Lumen-Holland Rijnland, een organisatie die hulp biedt aan mensen met onder andere psychische klachten of verslavingsproblematiek, www.lumen-hollandrijnland.nl.
Sociale wijkteams, op zeven locaties in de stad te vinden, www.swtleiden.nl.
BuZz, welzijnsorganisatie, BOP Willem Klooslaan, www.buzzleiden.nl.
Huizen van de Buurt, welzijnsorganisatie Incluzio, www.incluzioleiden.nl.
Buurtontmoetingsplek, BOP Herenstraat 61.
SOL Leiden, welzijnsorganisatie voor kinderen en jeugd 4-18 jaar, www.solnetwerk.nl/leiden.
Netwerk voor Levensvragen, www.netwerklevensvragenleiden.nl.
Radius Welzijn, welzijnsorganisatie voor ouderen, www.radiuswelzijn.nl.
Een goede buur, www.eengoedebuur.nl.

113

Denk je wel eens aan zelfdoding? Aarzel niet om te bellen met 113 Zelfmoordpreventie, via telefoonnummer 113 of kijk op de website 113.nl. Er is altijd iemand die wil luisteren.

Leiden Maatschappij Eenzaamheid podcast Verbroken verbinding