Stadslab Leiden mikt op heropening V&D-pand in oktober 2022

Een bindmiddel voor de stad. Dat moet het ooit zo bruisende pand tussen de Aalmarkt en de Breestraat weer worden. En het liefst al per 1 oktober 2022. Op die datum in 1936 opende de deuren van V&D Leiden namelijk voor de eerste keer. “Des namiddags drie uur”, weet Jeroen Maters. Hij presenteerde dinsdagavond in een webinar de plannen die Stadslab Leiden tot nu toe heeft opgehaald rond het project V(oor) & D(oor) Leiden. “We willen op exact hetzelfde moment open gaan als toen. Met muziek van Werkmans Wilskracht en Armin van Buuren.”

Dat plan is een stevige aanzet tot een nieuwe invulling van het V&D pand dat er sinds het vertrek van Hudson’s Bay voor een groot deel troosteloos bij staat. Op 18 mei wordt het ook gepresenteerd aan het Leidse college en pandeigenaar a.s.r. kreeg het al eerder te zien. “Ze zijn enthousiast, maar moeten nog wel kijken hoe het past in hun plannen en binnen het pand”, kreeg Stadslab Leiden te horen van de a.s.r.-directie die ook nog een ander spoor bewandelt. Dat richt zich meer op herontwikkeling met woningbouw, maar dat vergt enorme ingrepen in het pand. Voor de plannen die nu uit de stad zelf komen, geldt dat niet.

“We hebben echt heel veel reacties gekregen op onze vraag wat er met het pand moet gebeuren”, vertelt Maters aan het begin van de digitale bijeenkomst. “De Action, Primark en Mediamarkt allemaal onder elkaar en ook nog woningen is iets wat we veel hebben gehoord. Ook zien veel mensen er ruimte voor kunst en cultuur. We zijn uitgekomen op iets er tussenin. Daarbij hebben we ook gekeken naar wat dit vroeger voor een plek was. We hebben het over het grootste pand van de Leidse binnenstad. 14.000 m2. Het moet een ode worden aan het verleden, maar ook aan het heden en de toekomst.”

Binnenmarkt
Er zijn vooralsnog twee hoofdscenario’s. Bij allebei die opties wordt het hele pand ingevuld met nieuwe bestemmingen. “Op de begane grond komt in zowel scenario 1 als 2 een grote binnenmarkt met vooral voedingsmiddelen die je buiten minder makkelijk kunt verkopen. Vlees bijvoorbeeld, maar ook allerlei soorten losse kruiden en specerijen. Bij voorkeur kan er ook worden gegeten en zelfs gekookt. Door het organiseren van allerlei workshops.

Die binnenmarkt moet in elk geval lekker informeel worden. “Niet zo aangeharkt als markthal in Rotterdam”, schetst Maters zijn droombeeld. Hij krijgt bijval in de chat waar de volgers van de presentatie kunnen reageren op de plannen. Op de markt moet streetfood gegeten kunnen worden en streekproducten moeten er een prominente plek krijgen.

“Ik zou op de begane grond ook ruimte vrij willen houden voor (inter)nationale retailers, want die vraag is er nog steeds”, meldt centrummanager Gijs Holla via de chatfunctie van het webinar. “We zoeken nu een vrij groot winkelpand voor een heel gaaf hip concept. Die zou best mede kunnen landen op de begane grond.” Om welk bedrijf het gaat, mag hij nog niet verklappen.

Pand kopen
Om richting de eigenaar van het pand alvast enigszins beslagen ten ijs te komen, zijn er al verschillende partijen benaderd voor de exploitatie. De Brasseriegroep bijvoorbeeld. Bekend van De Poort, Brasserie Park in Leiderdorp en Buitenhuis bij het Valkenburgs Meer. “Die vinden het een interessant concept, maar het valt of staat allemaal bij de huur die a.s.r. gaat rekenen en dat weten we nog niet.” Huur is voor de plannenmakers van Stadslab niet de enige optie. “Het pand kopen als coöperatie zou ook mooi zijn. Dan wordt het echt van Leiden en gaan we er zelf over en hoeven we niet voor alles toestemming te vragen aan a.s.r.

Ammoniakzeep
Op de eerste verdieping komt in het ene scenario plek voor winkels. Maar dan wel op z’n Leids. Met allerlei Leidse producten van nu, maar de initiatiefnemers hopen vurig dat ook oude Leidse artikelen weer in productie genomen kunnen worden. “De hang naar vroeger is enorm, het zou toch geweldig zijn als je weer de beroemde vruchten borstplaat kunt kopen van de Gebr. Pel, of ammoniakzeep van Sanders & Co.”

Maters ziet het al helemaal voor zich, daarbij geholpen door talloze plaatjes van vroeger die hij heeft verzameld om de presentatie kracht bij te zetten. “En dan natuurlijk het liefst in de oorspronkelijke verpakkingen.” De etage ‘Leidse Stijl Shopping’ moet ook ruimte bieden aan startende winkeliers. “Dat idee hebben we tien jaar geleden al bedacht voor het oude postkantoor aan de Breestraat en zou hier ten uitvoer kunnen komen. En na een paar jaar kunnen ze als het lekker loopt doorstromen naar een eigen ruimte in het centrum.”

Zangeres Zonder Naam
Een verdieping hoger zou ruimte kunnen komen voor een Leidse ‘Stadsmakerij’ met ateliers, plek voor Leidse makers en het houden van workshops. Ook een repaircafé zou daar mooi  in passen. Ook dat is volgens Maters goed voor contacten en ontmoetingen. Op de derde etage zou een gezamenlijke campus kunnen komen van de Universiteit Leiden, de Hogeschool Leiden en mboRijnland. Op de vierde een dakpark, groter dan het Stadhuisplein met een weergaloos uitzicht over Leiden. Op de plek waar restaurant La Place zat, is een club ingetekend en aan de Breestraatzijde een hotel.

Dit is de enige plek waarin de plannen voorzien dat een flinke verbouwing nodig is. De etage onder de geplande daktuin is vrij donker. Tenzij je een deel van het plafond eruit haalt. Daar komt dan een grote trap naar boven die ook als tribune dienst kan doen. Een pandprogrammeur kan zich vervolgens uitleven en van alles organiseren. “Een wekelijkse sing-a-long met liedjes van  de Leidse Zangeres Zonder Naam!”

Maters ziet het al helemaal zitten. En tijdens zwoele zomeravonden kan het Leiden International Film Festival programmeren op het dak. Om dat mogelijk te maken, moeten wel twee uit de kluiten gewassen kantoren die op het dak zijn gebouwd verdwijnen. “En dan kan er ook een moestuin komen met groente die je dan binnen weer kunt kopen of eten.” Een cocktailclub moet het dakconcept afmaken.

Bibliotheek
In het tweede scenario maakt onder meer de campus plaats voor BplusC. De bieb heeft 6.000 m2 nodig en trekt een miljoen bezoeken per jaar. Dat is al bijna net zoveel als de 1,2 miljoen bezoekers die V&D vroeger als warenhuis naar de binnenstad trok. In dat geval komen er aan de Breestraatkant boeken en geen hotel. Dat zou dan een plek kunnen krijgen in het huidige BplusC-pand in de Nieuwstraat. a.s.r. lijkt wel oren te hebben naar de komst van BplusC. Dat is immers een solide huurder die bovendien veel mensen trekt.

Het pand moet met bovenstaande invulling gaan bruisen en verrassen. Het moet vooral een plek worden van al dan niet toevallige ontmoetingen. Door de veelheid aan functies  komen mensen elkaar tegen die normaal niet snel met elkaar in contact zouden komen zo is een gedachte.

En verder
De ideeën blijven binnenkomen. Zowel de afgelopen periode als tijdens de presentatie. En ook de komende tijd kan iedereen nog volop meedenken over de invulling, maar ook over de exploitatie. Alleen een haalbaar plan dat voldoende geld opbrengt heeft immers kans van slagen. Daarvoor is het alvast goed dat de plannen voorzien in een ruim gebruik. Van 9.00 uur ’s morgens tot in de nacht.

Plannen die nog leven rond de verdere aankleding van het gebouw zijn één hele grote binnentuin, een sterrenrestaurant, een biljartzaal, een dna-glijbaan om gezinnen ook naar de hoogste etages te lokken, omdat hun kinderen met de glijbaan willen. “En als je beneden bent, weet je wie je vader is”, lacht Maters die ook wel plek ziet voor een ‘Leidse ballen bak’ voor kinderen en hun ouders. Tenslotte moet er ook plek komen voor allerlei functionele zaken. Toiletten natuurlijk, maar ook oplaadplekken voor mobiele telefoons.

Cultuur Economie Leiden Maatschappij V(oor) & D(oor) Leiden